Natuurlijke klimaatbuffer Beuningen


In de Beuningse Uiterwaarden hebben de gemeente Beuningen, ARK Natuurontwikkeling, Rijkswaterstaat en andere partijen tussen 2013 en 2018 een nieuwe klimaatbuffer aangelegd om overstroming als gevolg van hoogwater in de Waal tegen te gaan. Daarnaast wilden ze de natuur verbeteren, de biodiversiteit vergroten en het gebied aantrekkelijker maken voor bezoekers. Deze nieuwe klimaatbuffer was ook nodig omdat eerdere maatregelen in het gebied nog niet genoeg beschermden tegen hoogwater.

Fotograaf: Johan Bekhuis, ARK Natuurontwikkeling

Welke maatregelen waren er al genomen?

In het verleden beschermde de Ewijkse plaat tegen overstroming als gevolg van hoogwater in de Waal. De Ewijkse plaat is een langwerpig schiereiland aan de zuidoever van de Waal, die werd afgegraven om ruimte te bieden aan de rivier. Rijkswaterstaat heeft deze plaat voor het laatst afgegraven in 1989. Na de werkzaamheden in 1989 liet ARK er konikpaarden en runderen grazen. Verder kon de natuur zijn gang gaan. Maar in 2011 bleek dat de aanvoer van zand door de rivier en de groei van ooibos aan de oever konden leiden tot een centimeters hogere waterstand bij hoogwater. Dit kon ARK voor een deel tegengaan door een andere vorm van natuurbeheer.

Cyclische verjonging

Om hoogwater tegen te gaan past ARK samen met Rijkswaterstaat sinds 2011 een nieuwe vorm van natuurbeheer toe op de Ewijkse plaat: cyclische verjonging. Dit betekent dat ARK hoge begroeiing aan de oever tegengaat en de natuur op deze manier om de zoveel tijd ‘verjongt’. Het doel hiervan is om natuurlijke erosie en de biodiversiteit te stimuleren. Daarnaast heeft Rijkswaterstaat geulen gegraven die ze hebben aangesloten op openingen in de oeverwal. Al deze maatregelen zorgen ervoor dat het rivierwater bij hoogwater sneller kan wegstromen. Maar toch zijn extra maatregelen voor een nieuwe klimaatbuffer nodig geweest.

Bekijk via Youtube Zondagochtend aan de Waal: een korte sfeerimpressie van de Beuningse Uiterwaarden.

Maatregelen voor de nieuwe klimaatbuffer

De verschillende partijen hebben de maatregelen voor de nieuwe klimaatbuffer afgestemd op de werkzaamheden op de Ewijkse plaat. Het doel van de nieuwe klimaatbuffer was om het waterpeil bij hoogwater meer dan vier centimeter te verlagen. Om dat te bereiken, is in 2014 een grote geul in de Beuningse Uiterwaarden gegraven die bij hoogwater kan volstromen. Deze geul heeft de vorm van een hoefijzer. In het midden is een schiereilandje waar wilgen groeien. De werkzaamheden begonnen een half jaar later dan gepland om de kwetsbare kamsalamander in het gebied te beschermen.

Wat zijn de resultaten?

Het belangrijkste resultaat is dat het waterpeil dankzij de werkzaamheden bij hoogwater nu vier centimeter lager is. Voor de natuur zijn de resultaten bovendien heel goed. Dankzij steun van Rijkswaterstaat kon een deel van het ooibos blijven staan. Na de werkzaamheden kwamen er al gauw kleine plevieren op de nieuwe zandige oevers af om hun nesten te bouwen. Ook begonnen er de eerste planten te groeien, zoals slijkgroen, klein vlooienkruid en goudzuring. En er kwamen veel libellen op het water af en vogels, zoals de groenpootruiter en de lepelaar.

Wie hebben aan deze klimaatbuffer meegewerkt?

ARK Natuurontwikkeling en gemeente Beuningen hebben dit project uitgevoerd samen met Rijkswaterstaat, Waterschap Rivierenland, Staatsbosbeheer, de Dienst Landelijk Gebied en Bureau Stroming.

Contactpersoon

Bart Beekers
06-20446387
bart.beekers@ark.eu


Projectsoort
Uitgevoerde maatregel
Deelnemer
ARK Natuurontwikkeling, gemeente Beuningen, Rijkswaterstaat, Waterschap Rivierenland, Staatsbosbeheer, de Dienst Landelijk Gebied & Bureau Stroming
Schaal
Regio
Thema
Overstroming, Wateroverlast