Arnhem werkt aan gezamenlijke uitvoeringsagenda voor komende jaren

Waarom eerst een gemeentelijke uitvoeringsagenda?

De gemeente heeft eerst gekeken welke adaptatiemaatregelen ze zelf kan nemen, als voorbereiding voor de agenda die zij met haar partners in de stad wil gaan opstellen. De gemeentelijke uitvoeringsagenda (pdf, 13 MB) is dus een vertrekpunt: Arnhem kan haar ambities alleen realiseren als bedrijven, overheden, organisaties, kennisinstellingen en bewoners er samen de schouders onder zetten. Daarom werkt de gemeente vanaf 2021 samen met zoveel mogelijk betrokken partijen aan een gezamenlijke uitvoeringsagenda voor de komende jaren. Daarin komt te staan welke projecten, acties en onderzoeken de gemeente en alle partners gaan uitvoeren.

Minder verharding, meer groen

Eén van de acties die de gemeente voor een groot deel zelf op zich neemt, is dat ze de verharding in het bebouwde deel van Arnhem met 10% vermindert:

• De gemeente onderzoekt of het bij nieuwe ontwikkelingen effectief is om met een richtpercentage voor groen te werken.
• Arnhem reserveert een deel van het beschikbare budget voor de verwijdering van overbodig asfalt. Dat budget kan ze gebruiken als ze de verharding in lopende projecten niet genoeg weet terug te dringen.
• Ook het Bomenplan kan bijdragen aan meer groen. Dit Bomenplan heeft de gemeenteraad begin 2020 vastgesteld.

Arnhem wil trouwens niet alleen de verharding in de openbare ruimte verminderen, maar alle verharding in de buitenruimte. Om die reden is betrokkenheid en inzet van onder andere woningcorporaties, bewoners en ondernemers essentieel.

Maatregelen tegen wateroverlast

Na de stortbui van 28 juli 2014 hebben de bewoners aangegeven waar er wateroverlast is. Ook hebben ze ideeën ingebracht om toekomstige wateroverlast te voorkomen. De inbreng van bewoners heeft de gemeente verwerkt in een ‘wateroverlastkaart’. Deze kaart geeft een beeld van de plekken die gevoelig zijn voor wateroverlast. Ook zie je op welke locaties extra maatregelen nodig zijn. De gemeente heeft Arnhem in vijf verschillende gebieden verdeeld, met in elk gebied andere maatregelen om wateroverlast tegen te gaan. De overlast is het kleinst in Arnhem-Zuid. Arnhem zorgt ervoor dat de wateroverlast hier niet toeneemt, onder andere door bij nieuwbouw regenwater niet aan het riool te koppelen. Daarnaast koppelt Arnhem overal in de stad 90% van alle openbare ruimte af van het riool. In de noordelijke gebieden neemt ze bovendien de volgende maatregelen:

• Overgangsgebieden in Arnhem-Noord: Deze gebieden spelen een cruciale rol bij het tegengaan van hevige wateroverlast in lagere gebieden. Arnhem wil hier het afstromende water infiltreren of bufferen, onder andere door waterstromen te leiden naar parken en ander groen.
• Putgebieden in Arnhem-Noord: Deze wijken onderaan de Veluwerand zijn het kwetsbaarst voor wateroverlast. Arnhem koppelt daar de openbare ruimte af van het riool en zorgt voor waterberging. Verder past ze straten aan zodat water naar de bergingslocaties stroomt. Hierbij is ook de inzet van particulieren in hun eigen tuinen heel belangrijk.

Maatregelen tegen effecten van hitte

De gebieden in Arnhem waar hitte het grootste probleem vormt, zijn de binnenstad en omringende wijken, de bedrijventerreinen en het gebied rond winkelcentrum Kronenburg. Deze gebieden worden het heetst en er wonen of komen veel mensen. Voor deze gebieden is de ambitie dat de gevoelstemperatuur tijdens hittedagen daalt. Dat geldt ook voor de gebieden waar nog gebouwd gaat worden en waar dus extra verharding bij komt. In al deze gebieden moet meer groen en water komen. De gemeente wil de gevoelstemperatuur hier vooral omlaag krijgen met schaduwroutes en koelteplekken binnen 250 meter van elke woning. Ze gaat hiervoor een netwerk opzetten dat door de hele stad loopt. Verder zijn de verkoelende winden vanaf de Veluwe en de open gebieden rond de stad en de uiterwaarden belangrijk voor de stad. Bij gebiedsontwikkelingen moet daar rekening mee worden gehouden.

Maatregelen tegen effecten van droogte

Ontharding en wateropslag helpen niet alleen tegen wateroverlast en hitte, maar voorkomen ook droogteproblemen. Dit zijn andere maatregelen die Arnhem gaat nemen tegen droogte:

• Ze wil met de waterschappen onderzoeken hoe ze de waterkwaliteit in droge periodes op een acceptabel niveau kan houden.
• Ze neemt maatregelen om bosbranden te voorkomen.
• Er komen droogtebestendige bomen en heesters in droogtegevoelige gebieden.
• Regenwater wordt zoveel mogelijk vastgehouden.
• Arnhem verbetert de sponswerking van de stad door de bodem te verbeteren.
• Ze gaat de risico’s op verzakkingen van gebouwen monitoren.
• De haven en kades blijven goed bereikbaar voor de scheepvaart.

Maatregelen in focusgebieden

De gebieden waar klimaatverandering tot meerdere negatieve gevolgen leidt, hebben prioriteit. In deze gebieden voert de gemeente een aantal concrete projecten uit. Daarmee wil ze snel resultaten boeken en andere partijen stimuleren tot klimaatadaptatie. Dit zijn enkele van de gebiedsgerichte projecten:

• Vergroenen ir K.P van Muijlwijkstraat: de gemeente vergroent deze straat samen met bewoners en ondernemers. Ze haalt verharding weg en past ook verticaal groen toe.
• Vergroenen Kronenburg: Het winkelcentrum Kronenburg is in Arnhem-Zuid de heetste plek. De gemeente kijkt hoe ze hier de geplande herontwikkelingen kan gebruiken om het gebied minder te laten opwarmen. Samen met bewoners kijkt ze daarnaast waar en hoe de openbare en particuliere ruimte verder vergroend kan worden. Eén van de focuspunten is het Croydonplein en directe omgeving.
• Verder vergroenen binnenstad: Er loopt al een aantal jaar een succesvolle aanpak in de binnenstad, waarbij bewoners met subsidie groenbakken kunnen aanvragen die ze zelf beheren. Arnhem wil deze vergroening de komende jaren uitbreiden met het eerder genoemde netwerk van schaduwroutes en koelteplekken. Dat netwerk dient ook als voorbeeld voor netwerken op andere plekken in de stad.

Projecten waarin klimaatadaptatie wordt meegekoppeld

In Arnhem zijn verschillende projecten waarin klimaatadaptatie met andere opgaven wordt meegekoppeld. Zo investeert de gemeente bij onderhoudswerkzaamheden aan riool en wegen in Schaarsbergen extra in maatregelen om wateroverlast te voorkomen. Een ander voorbeeld is dat er bij de herinrichting van het gebied tussen het provinciehuis, de rechtbank en het stadhuis in het Bestuurskwartier ook aandacht is voor klimaatadaptatie, biodiversiteit en duurzame energie.

Contactpersoon

Hans van Ammers
Hans.van.Ammers@arnhem.nl