Natuurlijke klimaatbuffer Gulpdal


Tussen 2018 en midden 2022 werken ARK Natuurontwikkeling en Staatsbosbeheer samen met Belgische natuurorganisaties aan het project ‘Grenzenloos Gulpdal, veilig door natuur’. Het doel van dit project is om het Gulpdal klimaatbestendiger te maken. Met behulp van natuurlijke maatregelen willen de organisaties regenwater in het gebied vasthouden. Daarmee proberen ze de kans op wateroverlast bij extreme buien te verkleinen en schade te voorkomen in droge periodes.

Foto: Hettie Meertens, ARK Natuurontwikkeling

Wat was de aanleiding voor deze klimaatbuffer?

Een grote overstroming van de Gulp in 2012 was de aanleiding van het project. Door hevige buien veranderde het kleine beekje tijdelijk in een woeste stroom. Ook veranderden verschillende droogdalen in het Gulpdal in snelstromende beken die extra water en modder naar de Gulp afvoerden. Hierdoor was er veel schade in het dorp Slenaken. Als oplossing voor deze wateroverlast dachten overheden eerst aan de bouw van een dam in het Gulpdal. Maar een dam past niet goed bij het Limburgse landschap. Dit project laat zien dat je wateroverlast ook kunt tegengaan met natuurlijke maatregelen in het hele Gulpdal.

Bekijk hieronder de video van ARK Natuurontwikkeling over de noodzaak van natuurlijke klimaatbuffers in Zuid-Limburg:

Welke maatregelen worden er genomen?

Om ervoor te zorgen dat water minder snel van de hellingen afstroomt en minder modder kan meenemen naar de dalen, nemen ARK Natuurontwikkeling, Staatsbosbeheer en de Belgische natuurorganisaties de volgende voorbeeldmaatregelen in het Gulpdal:

  • Ze kopen grond aan op de meest steile hellingen in Wallonië. Door daar op kleine schaal runderen te laten grazen, verandert het gebied in ruig, natuurlijk grasland met veel struiken. Zo’n landschap kan stromend regenwater afremmen.
  • De organisaties veranderen akkers in graslanden om modderstromen tegen te gaan.
  • Op steile hellingen planten ze struiken en bossen die veel water opnemen en waterstromen kunnen afremmen.
  • In landbouwgronden die nu natuurgraslanden zijn, liggen vaak nog oude waterafvoeren. Deze worden verwijderd. Daardoor stroomt water minder snel weg.
  • De Gulp zelf krijgt op enkele plekken meer ruimte door de oevers te verlagen, zodat de beek op een veilige manier meer water kan bergen. Deze maatregel heet ‘stromende berging’.
  • Er worden lage plekken gegraven die voor reliëf in het landschap zorgen. Deze lage plekken kunnen afstromend water uit landbouwgebied tijdelijk opvangen. Ook houden ze erosie tegen.
  • De organisaties geven voorlichting aan scholen om kinderen klimaatbewust te maken. Ze vertellen bijvoorbeeld hoe je je op de gevolgen van klimaatverandering kunt voorbereiden door het landschap aan te passen en afwisselender te maken. Ook geven ze excursies aan bewoners en overheden waarmee ze laten zien hoe je met natuurlijke maatregelen verschillende opgaven tegelijk kunt aanpakken.

Hoe dragen de maatregelen bij aan de biodiversiteit?

Dankzij deze maatregelen verbetert het leefgebied van meerdere diersoorten. Door modderstromen te beperken, wordt de beek schoner. En dat is goed voor de Atlantische zalm en de beekforel. Ook de zwarte ooievaar keert terug naar het Gulpdal, doordat er meer bosgebied en natte graslanden zijn. Natuurlijke graslanden met veel struiken zijn daarnaast goed voor de grauwe klauwier en de hazelmuis.

Wie werken aan deze klimaatbuffer mee?

ARK Natuurontwikkeling, Staatsbosbeheer, Natagora en Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren werken samen aan dit project. ARK Natuurontwikkeling heeft hiervoor extra steun gekregen van de Nationale Postcode Loterij.

Contactpersoon

Hettie Meertens
06-20449351
hettie.meertens@ark.eu


Projectsoort
Uitgevoerde maatregel
Deelnemer
ARK Natuurontwikkeling, Staatsbosbeheer, Natagora en Regionaal Landschap Hanspengouw & Voeren
Schaal
Regio
Thema
Droogte, Overstroming, Wateroverlast