Lokale Adaptatiestrategie Lingewaard


De gemeente Lingewaard heeft in februari 2022 de Lokale Adaptatiestrategie vastgesteld. Hiervoor heeft ze onder andere gesprekken gevoerd met inwoners en ondernemers over hoe een klimaatbestendig Lingewaard eruit moet zien. Het doel van de strategie is om in 2050 een klimaatbestendige gemeente te zijn. Met de strategie bereidt de gemeente zich niet alleen voor op weersextremen, ze werkt ook aan betere en koelere plekken voor ontspanning in de natuur.

Hoe ziet een klimaatbestendig Lingewaard eruit?

Lingewaard beschouwt zichzelf als een klimaatbestendige gemeente als ze voldoet aan de volgende kenmerken:

  • De gemeente is beter bestand tegen hitte.
  • Ze is beter bestand tegen langdurige periodes van droogte.
  • Bij extreme regenbuien blijft de gemeente wateroverlast zoveel mogelijk de baas.
  • Toeristische en recreatieve voorzieningen zijn klimaatbestendig.
  • De natuur en landschappen zijn klimaatbestendig.

Hoe gaat de gemeente dat bereiken?

Om klimaatbestendig te worden, bedacht de gemeente vier strategielijnen en zes projectthema’s. Deze staan aan de rechterkant van de afbeelding hieronder. De projectthema’s beschrijven waar de gemeente mee aan de slag gaat, en de strategielijnen beschrijven hoe ze dat wil aanpakken.

Waarmee gaat de gemeente aan de slag?

Binnen zes thema’s gaat de gemeente concreet met projecten aan de slag:

  • Hitte op de kaart: De gemeente maakt kaarten waarop je kunt zien waar in de gemeente problemen zijn met hitte. Denk bijvoorbeeld aan locaties waar kwetsbare inwoners extra last hebben van hitte. Zulke kaarten gebruikt de gemeente voor plannen en beleid.  De gemeente zorgt ervoor dat ze vóór de zomer van 2022 een hitteplan klaar heeft.
  • Klaar met scheurvorming: De afgelopen jaren ontstonden er scheuren in woningen door langdurige droogte. De gemeente gaat samen met Waterschap Rivierenland onderzoeken met welke maatregelen ze de inwoners van deze woningen kan helpen.
  • Aantrekkelijke buitenzwemwateren: De gemeente verwacht dat inwoners meer buiten willen ontspannen door de warmere en langere zomers. Daarom wil ze dat de (natuurlijke) buitenzwemplekken van goede kwaliteit zijn. Denk aan schoon zwemwater en genoeg schaduw.
  • Groen Groener Groenst: Lingewaard wordt groener. De gemeente gaat niet alleen zelf aan de slag door de openbare ruimte te vergroenen. Ze gaat ook inwoners en bedrijven stimuleren om stenen te vervangen door groen.
  • Klimaatbestendig bouwen: De komende jaren wordt er veel gebouwd in Lingewaard. De gemeente wil dat dit op een klimaatbestendige manier gebeurt, om overlast en schade door hitte, droogte, extreme regen en rivierwater zoveel mogelijk te voorkomen.
  • Klimaatbewust Lingewaard: De gemeente wil de inwoners en bedrijven in Lingewaard bewust maken van klimaatverandering en adaptatie. Er is al een website gemaakt: klimaatbestendig.lingewaard.nl. Daarnaast komen er mooie voorbeelden van maatregelen op straat, en worden er klimaatlessen gegeven op scholen.

Hoe pakt de gemeente het aan?

De vier strategielijnen beschrijven hoe de gemeente deze projecten wil aanpakken:

  • Informeren en verleiden: De gemeente wil mensen bewust maken van de risico’s en kansen van klimaatverandering. Daarnaast wil ze adaptatie leuk maken!
  • Het goede voorbeeld: Door zelf maatregelen te nemen, geeft de gemeente het goede voorbeeld en wordt klimaatadaptatie sneller vanzelfsprekend.
  • Borgen van klimaatadaptatie: De gemeente gaat alle plannen vanaf nu door een klimaatbestendige bril bekijken. Dit moet ervoor zorgen dat klimaatbestendig denken en doen het ‘nieuwe normaal’ wordt.
  • Focus op prioriteiten: De gemeente begint met maatregelen die makkelijk kunnen worden uitgevoerd en die een groot effect hebben. Ondertussen zal de gemeente maatregelen voorbereiden voor op de langere termijn.

Hoe heeft de gemeente de adaptatiestrategie ontwikkeld?

Een projectgroep met acht mensen van verschillende beleidsafdelingen heeft aan de strategie gewerkt. Zij ontwikkelde de strategie op basis van de stresstest, zes klimaatgesprekken en een enquête. Wil je meer weten over de stresstest, klimaatgesprekken of enquête? Lees dan verder in het groene tekstblok hieronder.

Stresstest
In 2019 voerde de gemeente een lokale stresstest (pdf, 11 MB) (pdf) uit. Voor deze stresstest maakte de gemeente onder andere gebruik van de regionale stresstest van de samenwerkende partijen in Regio Rivierenland. De klimaatkwetsbaarheden van de regio staan op de kaarten van de Klimaateffectatlas Regio Rivierenland.

Uit de lokale klimaatstresstest van de gemeente komt naar voren dat er geen dringende investeringen nodig zijn voor klimaatadaptatie. Wel moet de gemeente nu in actie komen om schade en hogere kosten door klimaateffecten in de toekomst te voorkomen.

Klimaatgesprekken
Na de stresstest voerde de gemeente zes klimaatgesprekken met inwoners, ambtenaren en andere stakeholders, zoals woningcorporaties, natuur- en landschapsorganisaties en de GGD. Van de klimaatgesprekken zijn gespreksverslagen en video-opnames gemaakt, die je op de website van de gemeente kunt bekijken en terugluisteren.

Enquête
De gemeente hield ook een enquête onder inwoners, ondernemers, medewerkers van de gemeente en raadsleden. Zij kregen vragen over wat ze vonden van klimaatadaptatie en hoe de gemeente klimaatbestendiger gemaakt kan worden. Meer dan 900 mensen vulden de enquête in.
Uit de enquête blijkt dat veel mensen klimaatadaptatie belangrijk vinden. Meer dan de helft van de mensen heeft al maatregelen genomen rondom eigen huis of tuin, zoals tegels vervangen door groen, en minder vaak sproeien tijdens droge periodes. De meeste mensen vinden ook dat de gemeente een actieve rol moet hebben in klimaatadaptatie. De mensen gaven de meeste prioriteit aan maatregelen tegen droogte en hitte. De resultaten van de enquête staan in de rapportage Resultaten Onderzoek Klimaatadaptatie (pdf, 643 kB) en alle individuele antwoorden kun je lezen in de rapportage met open antwoorden (pdf, 621 kB).

Hoe gaat het nu verder?

Op basis van deze adaptatiestrategie heeft de gemeente ook een uitvoeringsagenda gemaakt. Iedere vijf of zes jaar voert de gemeente een nieuwe stresstest uit en stelt ze een nieuwe uitvoeringsagenda op.

Leerpunten

Drie leerpunten van de gemeente zijn:

  • Gebruik beschikbare informatie voor de lokale stresstest. Verzamel eerst de informatie die al beschikbaar is. Je kunt vaak al veel nuttige informatie vinden binnen of buiten de gemeentelijke organisatie. Onderzoek daarna alleen dat wat extra waarde heeft.
  • Gebruik een goede enquête voor inbreng. Met een enquête kun je belangrijke informatie ophalen. Zorg ervoor dat de enquête van goede kwaliteit is, en dat deze goed wordt verspreid. Dat levert veel reacties op.
  • Maak personeel voor adaptatie onderdeel van de strategie en uitvoeringsagenda. Zorg dat je vanaf het begin aangeeft dat er voor het nieuwe beleidsdomein Klimaatadaptatie ook personeel nodig is. Verbind het geld dat nodig is voor het personeel aan de vaststelling van de LAS en de uitvoeringsagenda.

Contactpersoon

Kees de Jong
Gemeente Lingewaard
K.deJong@lingewaard.nl


Projectsoort
Adaptatieplan/strategie
Deelnemer
Gemeente Lingewaard
Schaal
Gemeente
Thema
Droogte, Hitte, Wateroverlast

Klimaatbestendige Regio Rivierenland

De gemeente werkt ook samen met andere partijen om de Regio Rivierenland klimaatbestendig te maken. Daarvoor hebben zij samen de Regionale Adaptatiestrategie Rivierenland (pdf, 14 MB) en een Samenwerkingsagenda (pdf, 11 MB) opgesteld.