Strategieën

Deze handreiking is in 2014 opgesteld. In 2018 heeft het Deltaprogramma de 7 ambities van het Deltaplan Ruimtelijke adaptatie gepresenteerd.  De ambities zijn een verdere uitwerking van deze in 2014 opgestelde Handreiking Ruimtelijke adaptatie. Voor het onderdeel strategieën verwijzen we je naar de ambitie 'risicodialoog voeren en strategie opstellen' van het Deltaplan Ruimtelijke adaptatie.

Hoe kan de opgave, die volgt uit de gestelde doelen, het beste gerealiseerd worden? Welke maatregelen zouden effectief kunnen zijn? Wat kunt u zelf, waar heeft u anderen bij nodig? Wanneer wilt u resultaat geboekt hebben?

Strategieën zetten de opgave om in resultaat. Bij klimaatadaptatie en waterrobuust ontwikkelen ligt de nadruk op verbinden. Niemand kan immers zijn doelen alleen realiseren. Het formuleren van kansrijke strategieën is een zoektocht naar gezamenlijke belangen en ambities, van overheden, bedrijven en bewoners.

Het verkennen, kiezen en uitwerken van maatregelen is eveneens onderdeel van een strategie. Er zijn vrijwel altijd meerdere typen maatregelen mogelijk om een probleem op te lossen. Het uitwerken omvat dan een iteratieve afweging van effectiviteit, ambitie, tijdshorizon, kosten en baten.

Aanpak

Bij deze strategieontwikkeling praten de partijen met elkaar die voor zichzelf en elkaar een rol zien in de realisatie van de opgave. Deze gesprekspartners zullen per gebied verschillend zijn.

Bij het opstellen van een haalbare strategie kunt u op zoek naar beleidsambities en -initiatieven waarop ruimtelijke adaptatie kan meeliften. U legt de mogelijkheden voor adaptatie naast ontwerp- en inrichtingseisen vanuit andere beleidsambities van overheden en niet-overheden. Door bij het inplannen van belangrijke (vervangings-)investeringen, bijvoorbeeld de riolering, altijd te zoeken naar mogelijkheden om waterrobuust herinichten en klimaatadaptatie mee te laten liften, vergroot u het draagvlak, de financiële haalbaarheid en het maatschappelijk rendement.

Er is vaak sprake van wederzijdse afhankelijkheid van de verschillende opgaven. Het voorkomen van wateroverlast in winkels of woningen kan bijvoorbeeld samenhangen met het voorkomen van hitte of verdroging van hoger gelegen natuur. Voor het formuleren van goede strategieën is het nodig deze relaties in beeld te brengen.

Bij het inzichtelijk maken van kansen om ruimtelijke ontwikkelingen elkaar te laten versterken, kan het helpen de regionale voorkeursstrategieën voor Waterveiligheid en Zoetwater te betrekken in de analyse. Hulpmiddelen bij het bepalen van strategieën zijn:

• Beslisboom waterrobuust herinrichten (pdf, 348 kB). Deze beslisboom helpt bij het meewegen van waterveiligheid bij de locatiekeuze van ruimtelijke functies, bijvoorbeeld een bedrijventerrein, woonwijk of ziekenhuis
• Maatregelendatabase. Hier kunt u zoeken naar geschikte maatregelen. U kunt onder andere selecteren op thema, doel, schaal, kosten en gebiedstype.
• Meerlaagsveiligheid verkenner. Applicatie die snel en op een eenvoudige manier inzichtelijk maakt wat de overstromingsrisico’s zijn in een bepaald gebied. De applicatie geeft inzicht in welke maatregelen bij ruimtelijke ontwikkelingen kansrijk zijn om het overstromingsrisico te beperken (meerlaagsveiligheid, laag 2).
• Gidsmodellen zijn een uitwerking van de lagenbenadering. Het zijn beeldende schema’s die per landschapstype een indicatie geven van kansrijke ruimtelijke structuren voor klimaatadaptatie.
• Proeftuinen Meerlaagsveiligheid. Dit zijn voorbeelden van een beproefde werkvorm waarin concrete strategieën voor waterrobuust inrichten zijn uitgewerkt voor vijf gebieden.

Resultaat

Het resultaat van deze stap is een haalbare strategie (of meerdere strategieën), waarmee de opgave – die volgt uit de geformuleerde doelen – gerealiseerd kan worden. De strategie maakt in elk geval duidelijk hoe de opgave gerealiseerd kan worden, wie welk deel van de maatregelen op zich neemt en op welke termijn resultaten verwacht mogen of moeten worden. Dit wordt uitgewerkt in (voorgenomen) inrichtingsprincipes, maatregelen of maatregelpakketten, arrangementen, afspraken en overeenkomsten.

Het resultaat kan een ‘zelfstandige’ adaptatiestrategie zijn of het kan worden ingebed  in andere (beleids)documenten.