Buurtacties met inwoners

Inwoners stimuleren om zelf aan de slag te gaan met klimaatadaptatie, is niet de enige manier om ze bij klimaatadaptatie te betrekken. Je kunt ze ook betrekken bij projecten in de openbare ruimte, bijvoorbeeld in hun eigen buurt of straat. Inwoners bij projecten betrekken helpt bovendien om ze er enthousiast voor te maken en zo draagvlak te creëren. Inwoners kunnen bijvoorbeeld helpen om de straat te vergroenen met geveltuintjes en ander groen, je kunt ze een stem geven in een herinrichtingsproject of je kunt ze laten helpen bij het meten van klimaateffecten en de effecten van adaptatiemaatregelen.

Wil je inwoners betrekken bij een project klimaatadaptatie in de openbare ruimte? Dan kan de factsheet Ontwerpen van participatie als een bewust maatwerkproces (pdf, 240 kB) je daarbij helpen. Inwoners invloed laten uitoefenen op processen in de openbare ruimte, heet ook wel inwonersparticipatie of cocreatie.

In de nieuwe Omgevingswet krijgt inwonersparticipatie een grote rol. Lees er meer over op de webpagina ‘Participatie in de Omgevingswet’ van het Informatiepunt Leefomgeving (IPLO). Je vindt hier ook praktijkverhalen over participatie.

Hoe betrek je inwoners bij de inrichting van de openbare ruimte?

Wil je inwoners betrekken bij het klimaatadaptief inrichten van de openbare ruimte? Dan is het altijd belangrijk om goed met de inwoners te communiceren. Dat kan in de vorm van een risicodialoog, zoals ze bijvoorbeeld in Gouda hebben gedaan. Een paar andere voorbeelden van gemeenten die inwoners hebben betrokken bij de inrichting van de openbare ruimte:

• Het groenblauwe park in Beneden-Leeuwen. Tijdens bewonersavonden konden bewoners uit de buurt meedenken en wensen inbrengen over hoe het park eruit zou moeten zien. Het resultaat is een groen en schaduwrijk park dat regenwater kan bergen.
• De gemeente Vught laat haar inwoners online meedenken over hun omgeving. Deze online participatie is ontstaan door de maatregelen als gevolg van COVID-19. Deze ‘online’ participatie is daarmee een nieuw instrument geworden voor burgerparticipatie.
• Inwoners van de Diezerpoort in Zwolle werden met een Flesje voor een Testje gestimuleerd om hun regenwater af te koppelen. Tijdens het initiatief hebben meerdere inwoners actief meegedacht over klimaatadaptatie in hun straat.
• De gemeente Almere heeft inwoners betrokken bij het opknappen van de Regenboogbuurt. Het resultaat is onder andere dat de bewoners heel positief waren over het project en dat er ook veel bewonersinitiatieven ontstonden.
• De Leerkring Klimaatadaptatie in Aardgasvrije Wijken heeft een kennisoverzicht gemaakt met voorbeelden en tips over hoe je wijken naast aardgasvrij ook klimaatadaptief kunt ontwikkelen. In het kennisoverzicht staan ook voorbeelden en tips over participatie met bewoners.

Hoe betrek je inwoners bij het meten en monitoren van effecten?

Ook kun je inwoners betrekken bij het meten en monitoren van klimaateffecten en klimaatbestendigheid. Burgers betrekken bij wetenschap heet ook wel ‘Citizen Science’ of burgerwetenschap. Je kunt inwoners bijvoorbeeld zelf temperatuur of neerslag in hun omgeving laten meten. Ook in ‘living labs’, ook wel proeftuinen of ‘fieldlabs’, worden inwoners vaak betrokken bij experimenten met innovatieve oplossingen. Meer over burgerwetenschap en living labs kun je lezen in het nieuwsbericht ‘Onderzoek naar burgerparticipatie in living labs’. Voorbeelden van projecten waarin inwoners werden betrokken bij onderzoek naar klimaatadaptatie:

• In het project Meet je Stad verzamelen inwoners zelf meetgegevens. Het project is een initiatief van de gemeente Amersfoort en de experimentele Universiteit Amersfoort. De verzamelde gegevens komen terecht in een kaartviewer, waarmee er uiteindelijk een beter overzicht komt van de kwetsbare locaties in een gemeente. En door te meten kun je er bijvoorbeeld ook achter komen of een adaptatiemaatregel goed werkt.
• In de wijk Schothorst heeft de gemeente bewoners actief betrokken bij het onderwerp hittestress. Dat heeft ze gedaan via gesprekken met en temperatuurmetingen door bewoners zelf. De gemeente heeft daardoor een completer beeld gekregen van hittestress in deze wijk.
• Het Vlaamse burgeronderzoek CurieuzeNeuzen onderzocht in 2021 en 2022 hoe we ervoor zorgen dat tuinen een verkoelende plek blijven tijdens een hittegolf. En hoe we onze tuinen, parken, akkers en natuurgebieden beter beschermen tegen droogte. Voor het onderzoek hadden zich meer dan 50.000 burgers aangemeld. Het onderzoek is uitgevoerd met 5.000 meetpunten in 2021 en 3.000 meetpunten in 2022.