Klimaatatelier Gilze en Rijen
Het doel van het klimaatatelier is inzicht te krijgen in de effecten van de klimaatverandering op de leefomgeving in de gemeente Gilze en Rijen en de samenhang tussen de verschillende klimaatthema’s, het watersysteem en de ruimtelijke inrichting. Het betreft een ‘stresstest light’: inzicht in de opgave die op de partijen afkomt en een advies voor vervolg, op basis van nu aanwezige kennis en informatie. De klimaatateliers focussen zich in principe op de vier thema’s uit de klimaateffectatlas: waterveiligheid, wateroverlast, droogte en hitte. Voor de gemeente Gilze en Rijen is het thema waterveiligheid niet van belang, dus deze is buiten beschouwing gelaten.
Proces
Het klimaatatelier is op de volgende wijze georganiseerd:
- Tijdens een intakegesprek zijn doel en afbakening van het atelier uitgewisseld, is een conceptprogramma opgesteld, evenals een lijst van uit te nodigen personen en organisaties. Ook zijn afspraken gemaakt over informatie-uitwisseling.
- Het klimaatatelier zelf is gehouden op 3 juni 2016.
- Op 5 juli 2016 wordt het atelier geëvalueerd.
Ter voorbereiding op het klimaatatelier zijn voor de drie relevante klimaatthema’s basiskaarten gemaakt, waarop de te verwachten klimaateffecten waren weergegeven (Bijlage B in het te downloaden document). Deze kaarten zijn tijdens het atelier besproken. De op de kaarten opgenomen informatie is beoordeeld op compleetheid en relevantie voor de gemeente. Als samenvatting van de gesprekken bij de basiskaarten is een kwetsbaarhedenkaart gemaakt: op welke locaties en voor welke onderwerpen is gemeente Gilze en Rijen kwetsbaar voor klimaatverandering?
Resultaten
Als resultaat van het klimaatatelier is onderstaande kwetsbaarhedenkaart opgesteld.
Tijdens het klimaatatelier hebben we gediscussieerd over de klimaatthema’s. De belang-rijkste opmerkingen en de kwetsbaarheden zijn:
Kennisvragen en –ontwikkeling
- Is het mogelijk om de afwatering van de riolering van de Kerkstraat in Gilze naar het buitengebied te krijgen?
- Wat is het effect van de droogte in het bosgebied ‘Schier’ en in het open landschap? De vegetatie in dit bosgebied is in het verleden al veranderd doordat de wateraanvoer is veranderd, gaat dat in de toekomst weer gebeuren?
- Door de aanwezigheid van leemlagen in de ondergrond, is het lastig om (hemel)water te infiltreren. Welke mogelijkheden zijn er om toch water te infiltreren?
Klimaateffecten
Wateroverlast
- Er is een aantal locaties op de kaart ingetekend waar te hoge rioleringsdruk heeft plaatsgevonden. Dit zijn locaties waar wateroverlast is geweest. Er is ook een aantal ex-tra locaties aangestipt waar water op straat situaties hebben plaatsgevonden.
- Bij een aantal woningen in de gemeente is het vloerpeil te laag, wat zorgt voor grond-wateroverlast.
- Tijdens de buien begin juni heeft het retentiegebied ten noordoosten van Rijen gewerkt. Er is wel wat overstortwater via het land afgevoerd, terwijl dit niet de bedoeling was.
- Tussen een deel van het stedelijk gebied en de Ecologische Verbindingszone (EVZ) is er een verbinding om hemelwater af te voeren. In de toekomst komt hier meer bebouwing, er dient dan met deze afvoer rekening gehouden te worden.
- Het noordelijke deel van de gemeente Gilze en Rijen is erg nat. Bij een T100 bui zijn er hier veel locaties waar water uit de beken zal stromen. In een aantal weilanden daar staat mais, dat kwetsbaar is voor deze wateroverlast.
Droogte
- Momenteel is er weinig beregening van de landbouwgronden uit beken. Bijna alle beregening komt van het grondwater.
- Door droogte kunnen exoten, zoals andere muggen en de eikenprocessierups, beter gaan gedijen in Nederland. Op een aantal locaties in de kaart is blauwalg aangetekend.
- Het water dat gewonnen wordt door de waterwinning in de gemeente komt uit een diep pakket. Een toekomstige veranderende grondwaterstand heeft hier weinig invloed op.
- In de gemeente zijn veel gebieden met leem in de grond. Boven deze leemlaag is grondwater aanwezig, maar dit grondwater is halverwege juli op. De verwachting is dat bij veranderende grondwaterstanden of een veranderend neerslagpatroon dit grondwater nog eerder op zal zijn.
Hitte
- In het centrum verdwijnen veel bomen en komt er meer verstening.
- De toenemende hitte is een kans om (meer) energie op te wekken.
Lees verder over de conclusies en aanbevelingen in het document bij dit praktijkvoorbeeld.
Contactpersoon
Albert Elshof
ORG-ID
06 53 66 18 69
elshof@org-id.org