Stresstest wateroverlast voor gemeente Rheden
De gemeente Rheden heeft, in het kader van een nieuw basisrioleringsplan, een stresstest voor wateroverlast uit laten voeren. De stresstest moet het risico op wateroverlast in beeld brengen en inzicht geven in effectieve maatregelen.
Om het risico op wateroverlast in beeld te brengen heeft de gemeente gekozen voor een risico gestuurde benadering. Bij risico gestuurd beheer worden keuzes/maatregelen gebaseerd op de mogelijke gevolgen van wateroverlast. Hiervoor zijn verschillende (extreme) neerslaggebeurtenissen doorgerekend en is per wateroverlast locatie het effect op kwetsbare functies geanalyseerd.
Wat was de opzet van de stresstest?
Voor deze stresstest is het 1D rioolmodel van de gemeente uitgebreid met een 2D maaiveld model. De gemeente ligt in een hellend gebied. Hierdoor heeft het grote meerwaarde om te rekenen met een combinatie van een rioolmodel en een maaiveld model. De modellen zijn voor de stresstest volledig geïntegreerd doorgerekend in het rekenprogramma lnfoworks ICM.
Voor de analyse zijn verschillende extreme neerslaggebeurtenissen doorgerekend. Er zijn buien doorgerekend met herhalingstijden van T=1 tot en met T=100. Vervolgens is per bui het effect van wateroverlast op verschillende kwetsbare functies (tunnels, doorgaande wegen, gebouwen, winkelcentra, station enzovoorts) geanalyseerd. Op deze manier is per locatie het risico op wateroverlast vastgesteld (risico = kans x effect).
Afbeelding: Resultaten van de analyse met de T=100 bui
Voor de meest risicovolle locaties zijn verschillende opties van maatregelen doorgerekend. Hierbij is per maatregel ook het restrisico in beeld gebracht. Het restrisico laat zien welk risico blijft bestaan na een genomen maatregel. Op basis van de kosten van de maatregel en de risicoreductie is vervolgens per locatie de meest doelmatige maatregel vastgesteld.
Wat waren de voornaamste uitkomsten van de stresstest?
Ten opzichte van de uitkomsten van het eerst gebruikte 1D rioolmodel, neemt in de berekening met het nieuwe 2D model het aantal wateroverlast locaties af. Dit komt doordat het water in werkelijkheid op een aantal locaties oppervlakkig kan afstromen naar groen of oppervlaktewater. Op de locaties waar al veel wateroverlast werd berekend, berekent het 2D model een toename van de mate van overlast. Dit speelt vooral op locaties op de overgang van hellend naar vlakker gebied.
Video: Animatie van de stresstest wateroverlast in Rheden
Het 2D maaiveldmodel biedt bovendien handvatten voor het uitwerken van maatregelen. In het model kan het maaiveld worden aangepast door maatregelen toe te voegen. Op deze manier kan in het 2D model het maaiveld ‘geoptimaliseerd’ worden door het water te sturen naar locaties waar er geen schade optreedt. Maatregelen kunnen variëren van het aanpassen van het maaiveld en het toevoegen of juist verwijderen van bijvoorbeeld verkeersdrempels tot de aanleg van extra waterberging of het vergroten van de afvoercapaciteit via maaiveld of via riool.
De risico gestuurde benadering heeft de gemeente geholpen met het prioriteren van de maatregelen, het bepalen en onderbouwen van de meest doelmatige maatregelen en de planning van de maatregelen in het gemeentelijk rioleringsplan. Daarnaast heeft de gemeente inzicht gekregen in de maximaal mogelijke wateroverlast bij extreme neerslag. Dit geeft onder andere weer input voor het uitwerken van een meer algemene visie op de inrichting van de openbare ruimte, de omgang met klimaatverandering en de afkoppelstrategie.
Maatregelen die op de planning staan zijn onder andere:
- Aanleg van goten en greppels om water naar oppervlaktewater af te voeren (water blijft dan niet op de weg staan);
- Aanleg van extra riool onder spoor door (extra afvoercapaciteit richting overstort);
- Aanleg van verticale infiltratieputten en wadi’s;
- Ophogen of juist verlagen van maaiveld;
- Bovengrondse berging in groenstroken;
- Afkoppelen verhard oppervlak.
Leerpunt uit het project
Een risico gestuurde benadering van de stresstest wateroverlast geeft goede handvatten voor het prioriteren en uitwerken van maatregelen en geeft daarbij goed inzicht in de maximaal optredende overlast.
Contact
Erik Dekker
Roelofs Advies en Ontwerp
06 13796438
e.dekker@roelofsgroep.nl