Klimaatbestendig watergebiedsplan voor het Essenburgpark
Het Essenburgpark in Rotterdam is een uniek stuk onontwikkeld gebied in het centrum van Rotterdam waar, op initiatief van en door omwonenden, een multifunctioneel en natuurlijk stadspark wordt ontwikkeld. Met de ontwikkeling van het park wordt een deel van de wateropgave van Rotterdam aangepakt. In de stedelijke kern van Rotterdam is immers een tekort aan waterberging en dit tekort zal als gevolg van klimaatverandering verder toenemen.
De inrichting van het gebied brengt ook uitdagingen met zich mee, zoals het garanderen van de toekomstige waterkwaliteit en het minimaliseren van het onderhoud van het park dat grotendeels door de omwonenden zelf zal worden uitgevoerd. Voor het watergebiedsplan van het park zijn daarom berekeningen uitgevoerd om de risico's van wateroverlast en waterkwaliteitsproblemen door klimaatverandering in beeld te brengen. Daarnaast zijn ook mogelijke maatregelen ontworpen.
Aanpak
De ontwikkeling van het Essenburgpark is een initiatief van omwonenden dat wordt ondersteund door de gemeente Rotterdam en het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Het thema wateroverlast en het thema waterkwaliteit zijn in het project integraal beschouwd. Hiervoor is gebruik gemaakt van:
- (Klimaat)reeksberekeningen in het watermodellenpakket ‘SOBEK’. Hiermee zijn de waterstanden in het Essenburgpark en het omringende watersysteem berekend;
- Fractieberekeningen milieuhygiëne. Hiermee is voor het toekomstige park onder klimaatverandering het aandeel overstortwater berekend;
- Ecologische sleutelfactorenmethodiek. Hiermee is de belasting met nutriënten en organisch materiaal uit de overstorten, het lichtklimaat en de rol van de waterbodem in het gebied in beeld is gebracht.
Vervolgens zijn de belangrijkste stuurknoppen (punten waarop de waterkwaliteit en wateroverlast in het gebied kan worden beïnvloed) in het gebied geïnventariseerd. Op basis hiervan is de inrichting en watersturing in het gebied geoptimaliseerd en is een beheer- en onderhoudsplan opgesteld.
Uit de berekeningen komt naar voren dat de grootste kwetsbaarheid van het gebied voortkomt uit de belasting met nutriënten en de milieuhygiënische kwaliteit als gevolg van de rioolwateroverstorten op het omringende watersysteem.
Resultaten
Er is een aanpak gekozen waarbij de risico’s met minimale ingrepen in het gebied worden geminimaliseerd. Dit kan door de uitwisseling van water tussen het park en het omliggende watersysteem alleen bij zeer extreme neerslag plaats te laten vinden. Bijvoorbeeld bij een bui die gemiddeld eens in de 10 (of meer) jaar voorkomt. Er is immers juist in die situatie behoefte aan meer waterberging. Tegelijkertijd wordt er minder vaak overstortwater in het park ingelaten. Daarnaast hoeven er maar 2 (regelbare) kunstwerken te worden geplaatst om deze oplossing te realiseren. Na afloop van het benutten van de waterberging wordt het park doorgespoeld. Daarnaast wordt een flexibel peilbeheer ingesteld waarmee enerzijds minder water hoeft te worden ingelaten (minder belasting) en anderzijds betere kansen ontstaan voor de ontwikkeling van de vegetatie in het gebied. Het flexibel peilbeheer is zo ingesteld dat er geen risico’s ontstaan voor het aangrenzende spoortalud, door als ondergrens het bestaande waterpeil te nemen.
Voor meer informatie over het bewonersinitiatief van het Essenburgpark vindt u op de website: https://www.essenburgpark.nl
Leerpunten uit het project
- Het samenwerken met inwoners van een gemeente levert verassende kansen op om op onconventionele wijze de wateropgave als gevolg van klimaatsverandering in te vullen.
- Waterkwaliteit is een belangrijk thema voor klimaatadaptatie. Zowel klimaatverandering zelf als klimaatadaptatiemaatregelen kunnen een belangrijke impact hebben op de (stedelijke) waterkwaliteit.
Contactpersonen
Marit Meier
Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard
m.meier@hhsk.nl
06 11 14 90 67
Marieke Fennema
Witteveen+Bos
marieke.fennema@witteveenbos.com
06 10 48 40 77