Klimaatbestendig en groen bouwen in Eindhoven met nieuwe rekentool

Eindhoven zet duidelijke stappen om de stad klimaatbestendig én groen te maken. Dat draagt bij aan een leefbare stad. Voor nieuwbouw ontwikkelde de gemeente nieuw beleid. Elk bouwproject moet nu een bepaald aantal kubieke meter water bergen. Een eenvoudige rekentool helpt bouwers om de verplichte waterbergingsopgave te berekenen. De nadruk ligt hierbij op het vergroenen van de bebouwde omgeving. Meer groen levert namelijk tegelijkertijd een belangrijke bijdrage aan de andere klimaatopgaven: hittestress en verdroging.

Klimaatambities

Frank van Ekert, adviseur stedelijk water bij de gemeente Eindhoven, vertelt enthousiast over de klimaatambities van Eindhoven. “Eindhoven wil zo klimaatbestendig mogelijk handelen. Omdat het weer extremer wordt, lukt dat niet alleen op openbaar terrein. We hebben ook particuliere grond nodig om water te bergen.” Daarom gaat de gemeente Eindhoven een stap verder en vraagt van elk nieuwbouwplan om een waterberging te realiseren. Van Ekert: “Als je iets nieuws maakt, doe het dan meteen goed. Dan zijn ook zijn de investeringskosten te overzien”.

Meer groen

Het nieuwe gemeentelijk beleid gaat niet alleen over water. Het gaat ook over groen. “Tijdens het uitwerken van de tool dachten we: wat willen we nu eigenlijk als stad?”, vertelt Van Ekert. “Veel ontwikkelaars kiezen voor een ondergrondse waterberging met kratten. Maar wat lost dat op? Zo’n waterberging is alleen nuttig bij piekbelasting van hoosbuien, je hebt er verder niets aan”. De gemeente Eindhoven besloot naar het geheel aan klimaatopgaven te kijken. “Alle opgaven: wateroverlast, hittestress en verdroging, hebben meer aan groen om water op te vangen, de omgeving te verkoelen, grondwater aan te vullen, waterverdamping te bevorderen en meer insecten en vogels te trekken. Groen dient meerdere doelen”. Daarom heeft de gemeente een stimuleringsregeling in de rekentool opgenomen om meer groen te realiseren bij particuliere bouwontwikkelingen.

De rekentool en beloning voor groene keuze

In de rekentool van de gemeente Eindhoven kan een bouwer invullen wat hij globaal gaat maken, waar en wanneer. De eerste stap is: kies een wijk waar je gaat bouwen. Op de kaart zie je welke wijken groen zijn en welke groenarm. Gaat het om een gebouw in een groenarme wijk, dan wordt de bouwer extra beloond. Als hij voor een groene waterbergingsoplossing kiest, hoeft hij minder water te bergen als hij dat bovengronds doet.

Bijvoorbeeld: een ontwikkelaar bouwt een pand met een dakoppervlakte van 1000 vierkante meter in een groenarme wijk. Als hij kiest voor een traditioneel dak en een ondergrondse waterberging, dan moet hij 75 kubieke meter water kunnen bergen. Maar als hij zijn plan groen aankleedt, bijvoorbeeld met bomen, wadi’s, groene gevels en/of groene daken*, is hij met de gunstigste, groene variant meteen klaar. Dan hoeft hij geen extra water te bergen.

Meer groene daken

De uitkomsten van de rekentool moet de bouwer toevoegen en uitwerken bij de bouwaanvraag. Sinds januari 2019 staat de rekentool online. Omgevingsvergunningsaanvragen van meer dan 50m2 moeten vanaf dat moment de waterbergingsopgave te bepalen. Van Ekert ziet een forse toename van groene daken als gevolg van het nieuwe beleid en de rekentool. “Vroeger hadden 1 op de 10 grotere bouwplannen een groen dak. Nu is dat meer dan de helft”.

Het blijft niet bij groene daken. Van Ekert ziet ook meer bewustwording ontstaan voor klimaatbestendig bouwen. Zo was er een bouwproject die in eerste instantie niets met waterberging wilde doen. “Maar ze bouwden op een laag punt in de stad, waar vaak wateroverlast is”, vertelt Van Ekert. “Toen ze erop werden gewezen dat het een kwetsbaar punt was, hebben ze er alles aan gedaan om het bouwplan groen te maken: bomen, wadi’s, groene gevels en groene daken werden aangelegd”.

Leerpunten

• Overleg je klimaatkeuzes goed met alle betrokken partijen.
  “Ons uitgangspunt met de rekentool was: wij wilden een makkelijke site om de waterbergingsnorm te laten berekenen. Maar waterberging was voor ons geen doel op zich”, aldus Van Ekert. “Wij hebben ervoor gekozen om een beetje water op te offeren om de stad groener en daardoor leefbaarder te maken. Dat doen we door mensen te belonen met minder waterberging als ze kiezen voor een groene oplossing. Voor het waterschap heeft waterberging een ander doel. Wij kiezen duidelijk voor meer groen, maar dat moesten we wel met onze waterpartners bespreken”.
• Investeer in je relatie met vergunningverleners en bouwinspecteurs.
  “Een andere belangrijke partij die we moesten meekrijgen in onze ideeën waren de vergunningsverleners”, vertelt Van Ekert. Gemeentes moeten voldoen aan een streng bouwbesluit. Je moet de waterbergingsnormen op particulier terrein beleidsmatig dus goed vastleggen. En daar moeten vergunningsverleners wel mee eens zijn. “Je moet dit samen doen, en je moet goed controleren of de aanvragen in de bouwvergunningsfase ook zo worden uitgevoerd”.

Contactpersoon

Frank van Ekert
adviseur stedelijk water bij de gemeente Eindhoven
fjm.van.ekert@eindhoven.nl