Impactproject Ontwikkeling en onderzoek klimaatmonitoring gemeente Groningen

Een klimaatmonitor kan bewoners en bedrijven inzicht geven in klimaateffecten in de directe omgeving, zoals wateroverlast, hitte-eilanden en schade door droogte. Ook kan de monitor laten zien in hoeverre maatregelen klimaateffecten tegengaan.

Wat is het doel van de klimaatmonitor?

De klimaatmonitor is onderdeel van de risicodialoog en maakt deel uit van de strategie die de gemeente Groningen in februari 2020 op basis van de stresstest heeft opgesteld. De klimaatmonitor heeft de volgende doelen:

1. Hij moet de bewustwording bij bewoners en ondernemers vergroten over klimaatverandering en bijbehorende kwetsbaarheden in hun wijk of dorp.
2. De monitor moet bewoners en ondernemers kennis laten maken met maatregelen die ze zelf kunnen nemen en hun laten zien wat voor effect maatregelen hebben. De monitor moet een totaalbeeld geven van wat er kan en wat er gebeurt.
3. Op de langere termijn moet de monitor inzicht geven in de bijdrage van alle maatregelen op het behalen van de klimaatadaptieve doelstellingen voor de gemeente Groningen.
4. Met de monitor wil de gemeente ook inzicht krijgen in de hoeveelheid bomen en groen in de openbare ruimte en bij particulieren, en in het gebruik of de functie ervan op wijk- en dorpsniveau.

Wat ging eraan vooraf?

De uitkomsten van de stresstest vormen de basis voor de klimaatmonitor. Dit ging vooraf aan de ontwikkeling van de klimaatmonitor:

• De gemeente had al bij de uitvoering van de stresstest externe partijen uitgenodigd om mee te denken over de stresstest en hem aan te scherpen. Naast strategische partners zoals waterschappen en provincie waren dat ook stakeholders zoals corporaties, ziekenhuizen, zorg- en welzijnsinstellingen, en natuur-, groen- en landbouworganisaties. Je kunt de resultaten van de stresstest online in verschillende viewers bekijken op de website groningenklimaatbestendig.nl.
• Op basis van de stresstest heeft Groningen haar ambities en strategie opgesteld. Het college van B&W stelde deze klimaatadaptatiestrategie in februari 2020 vast, en in verband met de coronacrisis zal de gemeenteraad de strategie waarschijnlijk in de zomer van 2020 behandelen. De klimaatmonitor staat ook in de strategie, onder ‘communicatie en participatie’. Dat is een belangrijk onderdeel, want het is noodzakelijk dat de gemeente individuele bewoners en ondernemers meekrijgt in haar doelen en ambities.

Hoe wordt de klimaatmonitor ontwikkeld?

Hoe maak je de uitkomsten van de stresstest in de klimaatmonitor begrijpelijk voor bewoners en ondernemers, zodat ze die in verband kunnen brengen met lokale klimaateffecten? Daarvoor is het nodig om de uitkomsten van de stresstest te vertalen naar begrijpelijke indicatoren. Hierin heeft het lectoraat Ruimtelijke Transformaties – Water van de Hanzehogeschool Groningen een belangrijke rol gespeeld. Deze onderzoeksgroep heeft een inventarisatie opgesteld van verschillende indicatoren voor klimaatverandering, klimaatadaptatie en de bijeffecten ervan. Bij de inventarisatie hebben de onderzoekers ook gekeken naar de actiebereidheid en de directe leefomgeving van bewoners. Naast deze inventarisatie geven ze een overzicht van de indicatoren die aansluiten bij de Groningse context en beschikbare stresstestresultaten.

Wat kan Groningen nog meer met de monitor?

Op basis van deze indicatoren kan de gemeente per gebied informatie laten zien over effecten van klimaatverandering en klimaatadaptatie. Deze informatie is niet alleen bedoeld voor de bewoners en ondernemers in een bepaalde wijk, een bedrijventerrein of dorp. De monitor biedt ook input voor de gemeente: bijvoorbeeld in het doorlopende proces van gebiedsgerichte risicodialogen. Met behulp van de klimaatmonitor kan de gemeente de risicodialogen beter vormgeven en evalueren. Zo blijft klimaatadaptatie niet alleen maar een verzameling samenhangende projecten, maar kan het echt een doorlopend proces worden. Tot slot geeft de klimaatmonitor input voor de gebiedsgerichte communicatiestrategie die de gemeente aan het opstellen is en die ze de komende jaren gaat uitrollen.

Bijzonderheden

De klimaatmonitor is een belangrijke bron voor de risicodialoog. De risicodialoog is geen afgebakend project met een duidelijk begin en einde, maar een continu proces met stakeholders, bewoners en ondernemers. De gemeente speelt hierin een actieve rol. De risicodialoog begon eigenlijk al bij het opstellen van de stresstest: dat deed de gemeente samen met de stakeholders. Daarna heeft ze samen met haar partners de klimaatadaptatiestrategie opgesteld. En nu richt ze zich op samenwerking met de individuele bewoner en ondernemer. Dat totale proces, deze risicodialoog, zal de komende jaren nog intensiever worden. Want het moet leiden tot nauwere samenwerkingen en tot een grotere bewustwording en actiebereidheid onder bewoners en ondernemers. Dat kan alleen als je ze actief bij het proces blijft betrekken en de dialoog blijft aangaan.

Leerpunten

Onderschat de werking van marketing en reclame niet. Je bereikt je doel niet met enkel een website of monitor. Je moet er altijd een communicatieve actie aan koppelen. Zorg er daarnaast voor dat je als gemeente ook echt iets kunt bieden. Geef niet alleen informatie via een website, maar zorg voor een totaalpakket dat bestaat uit:

• informatie-instrumenten, zoals een digitale monitor of viewers;
• concrete acties, zoals Operatie Steenbreek;
• stimuleringsinstrumenten, zoals subsidies of ondersteuning van ideeën van bewoners zelf;
• een goede marketingcampagne om mensen te bereiken.

De gemeente Groningen zet vooral in op een gebiedsgerichte werkwijze, onder andere met deze klimaatmonitor. Zo proberen ze om zoveel mogelijk aan te sluiten bij de directe leefomgeving van mensen.

Contactpersoon

Martijn Schuit
Gemeente Groningen
Martijn.Schuit@groningen.nl