Verdwenen Stadsbeek komt terug in Enschede

Enschede is geselecteerd als uitvoeringspilot en heeft in 2020 een financiële bijdrage van het Rijk ontvangen voor de Stadsbeek. Daarmee kon de gemeente de Stadsbeek in Pathmos en Stadsveld versneld aanleggen. De pilot liep door tot halverwege 2021.

Waarom is Enschede gevoelig voor wateroverlast?

Omdat Enschede op een stuwwal ligt, zijn er hoogteverschillen tot 44 meter. Daardoor loopt regenwater bij hoosbuien naar de laagste punten toe, waar dan wateroverlast ontstaat. Daarnaast liepen er vroeger 82 beken door de stad. De meeste van die beken zijn verdwenen doordat er steeds meer bebouwing en verharding is gekomen in de stad. Hierdoor kan het regenwater niet meer goed worden afgevoerd. Bovendien kan het water niet goed in de grond infiltreren, doordat er in de ondergrond van de stuwwal leemlagen liggen. Deze leemlagen laten geen water door.

Fotograaf: Ruud van der Linden

Hoe ziet de nieuwe Stadsbeek eruit?

De Stadsbeek is in totaal 2,2 kilometer lang en is in drie etappes aangelegd. Het derde en laatste deel Elferinksweg was het sluitstuk én verreweg het meest complex. In de wijken Pathmos en Stadsveld heeft de gemeente  samen met het Waterschap Vechtstromen een deel van de oude bekenstructuur hersteld. De beek voert het hemelwater af, maar ook het overtollige grondwater. De wijken hebben namelijk te maken met zeer hoge grondwaterstanden, en via een drainage- en infiltratiesysteem komt ook dat water terecht in de beek. Zo wordt grondwater afgevoerd in natte periodes en aangevuld in droge periodes. Met extra groen en bomen langs de beken, maakt de gemeente de wijken bovendien hittebestendiger en vergroot ze ook de biodiversiteit. De gemeente heeft samengewerkt met een bouwteam voor de optimale balans tussen projectbudget, project-doelstelling, kwaliteit, maatschappelijke acceptatie en maatschappelijke kosten.

Fotograaf: Ruud van der Linden

Gemeente heeft bewoners betrokken bij ontwerp en aanleg

De gemeente heeft gemerkt dat het belangrijk is om intensief met bewoners te communiceren en ze ook inspraak te geven in de maatregelen tegen wateroverlast. Ze heeft bewoners in verschillende fasen van het project betrokken. Zo hebben bewoners samen om de tafel gezeten tijdens ontwerpsessies om te helpen met het vormgeven van de Stadsbeek. En de ‘BouwApp’ hield ze op de hoogte van de werkzaamheden. Daarnaast kwam er een buurtconciërge langs om vragen te beantwoorden. De gesprekken met bewoners hebben gezorgd voor meer draagvlak en enthousiasme voor de aanleg van de Stadsbeek.

Onderzoek naar bewonersparticipatie door Universiteit Twente

Tijdens en na het laatste deel van de uitvoeringsfase heeft de Universiteit van Twente onderzocht in hoeverre betrokkenheid van bewoners bij de aanleg van de Stadsbeek invloed heeft op hun motivatie om hun eigen tuin en woning klimaatbestendiger te maken. In het eerste rapport van dit onderzoek (pdf, 649 kB) hebben de onderzoekers de verschillende participatiemaatregelen geïnventariseerd, gecategoriseerd en gevisualiseerd. Daarna hebben ze een enquête gehouden onder de bewoners. In het tweede rapport (pdf, 2 MB) gaan ze in op de resultaten die ze hebben opgehaald met deze enquête.

Gemeente stimuleert bewoners om eigen tuin aan te pakken

Naast de aanleg van de Stadsbeek stimuleert de gemeente bewoners en woningcorporaties om hun tuinen klimaatbestendiger te maken. Daarvoor voert ze vanaf september 2020 een campagne. Veel bewoners in deze wijken hebben een relatief laag inkomen. Hoe kun je ook hen motiveren om hun omgeving klimaatbestendig in te richten? Bij de campagne maakt de gemeente gebruik van diverse initiatieven. Een aantal voorbeelden daarvan zijn:

• de stedelijke campagne www.groenblauwenschede.nl.
• een onderzoek van zo’n 200 studenten van de opleiding Communicatie van Saxion Hogeschool naar hoe je bewoners kunt stimuleren om klimaatadaptieve maatregelen te nemen.
• een samenwerking met de regionale publieke omroep 1Twente: www.water.1twente.nl.

Contactpersoon

Rik Meijer
Gemeente Enschede
r.meijer@enschede.nl