Meer ruimte voor water met de herstelde Ugchelsebeek in Apeldoorn

Waarom is de beek hersteld?

De aanleiding voor het herstel is klimaatverandering. De gemeente en het waterschap willen met de beek ruimte bieden aan overtollig grondwater en regenwaterpieken, en een oplossing bieden voor de toenemende droogte. Daarnaast is het doel om de ruimtelijke kwaliteit te verbeteren, ruimte te bieden aan recreatie en beleving van cultuurhistorische waarden en de leefomgeving voor mens en dier te verbeteren. De herstelde beek verbetert ook de leefomgeving voor zeldzame diersoorten, zoals de beekprik en de ijsvogel.

Hoe helpt de beek tegen wateroverlast, hitte en droogte?

Delen van de beek die ondergronds liepen, lopen nu boven de grond. En de beken zijn nu meer met elkaar verbonden. Daarnaast is er een royale waterberging gemaakt, waardoor de beek meer ruimte biedt aan afgekoppeld regenwater en overtollig grondwater. Ook kan het water langer worden vastgehouden voor droge periodes. De beek, die vroeger voor industriële doeleinden is aangelegd, is opnieuw grotendeels beschoeid. Langs de beek heeft de gemeente stroken met bomen en planten aangelegd. Die zorgen voor schaduw en koelte langs de beek. Bewoners langs de beek mochten de inheemse bomen en planten meehelpen uitkiezen.

Wat doet de beek nog meer?

Met de beek wil de gemeente ook de biodiversiteit verbeteren, meer ruimte bieden aan recreatie en cultuurhistorische waarden herstellen:

• Biodiversiteit: Het profiel aan de onderkant van de beek is smaller gemaakt, zodat het water daar voldoende stroomsnelheid heeft voor het leefmilieu van de zeldzame vis de beekprik. Daarnaast heeft de gemeente vistrappen aangelegd. Dat maakt dat vissen ook stroomopwaarts kunnen zwemmen waardoor hun leefgebied groter wordt. Beekprikken kunnen zo bijvoorbeeld meer paaigebieden bereiken om hun eitjes te leggen. Ook andere soorten profiteren hiervan mee.
• Recreatie: Voor een deel liggen paden langs de beek, op andere plekken kruisen ze elkaar. Ze nodigen uit tot wandelen en fietsen in het schaduwrijke groen. Hierbij kunnen bewoners en bezoekers genieten van het stromende water en beleven ze de historische ontstaanslijn van Apeldoorn.
• Cultuurhistorie: Als verwijzing naar het industriële karakter van de Ugchelsebeek zijn keermuren bij verdeelwerken en vervalpunten op oude molenlocaties hersteld.

Bijzonderheden

De Apeldoornse beken hebben een strakke vormgeving door het cultuurhistorische, industriële karakter ervan. Bijzonder is dat het desondanks toch mogelijk is om natuurlijke beekprocessen zoals transport, sedimentatie en meandering tot stand te brengen. Bijzonder is ook dat bewoners en belangenorganisaties betrokken zijn bij de planvorming, de start en de afronding van het project. In enkele gevallen zijn ze ook betrokken bij het beheer en onderhoud: het meeste onderhoud wordt machinaal gedaan, maar op enkele kwetsbare plekken helpen vrijwilligers bij de uitvoering van het handmatig onderhoud. Hierbij betrekken ze ook kinderen, die zo ook kennismaken met de beken en de natuur die erbij hoort.

Leerpunten

Wil je draagvlak creëren voor klimaatadaptatie? Dan is het in de communicatie naar inwoners en andere belanghebbenden belangrijk om voortdurend de doelen van een project te benadrukken. Door te laten zien hoe abstracte doelen binnen het project er concreet uitzien, is het eenvoudiger om de urgentie van klimaatadaptatie en de vertaling ervan in maatregelen bij inwoners over te brengen. Het wordt dan ook makkelijker om hun te vragen op welke manier zij zelf gaan bijdragen aan klimaatadaptatie.

Contactpersoon

Hendrieke Rossingh
Gemeente Apeldoorn
H.Rossingh@apeldoorn.nl