Bouwstenen voor de Noord-Hollandse aanpak van klimaatadaptatie

Wat is het doel van deze notitie?

De provincie Noord-Holland wil met deze notitie richting geven aan haar ambities om de provincie klimaatadaptief in te richten. In de notitie geeft de provincie aan welke rol zij heeft in de opgave om de provincie klimaatadaptief in te richten en hoe ze met partners wil samenwerken. Met deze notitie als uitgangspunt wil ze de komende jaren toewerken naar concrete resultaten. De provincie zal elk jaar bij de partners toetsen of de ambities in de notitie nog actueel zijn. Ook zal ze elk jaar beoordelen of er plannen of projecten moeten veranderen om de ambities waar te maken.

Hoe is de notitie tot stand gekomen?

De provincie heeft deze notitie geschreven in samenwerking met Rijkswaterstaat, de werkregio’s van het Deltaplan Ruimtelijke adaptatie, de waterschappen en de veiligheidsregio’s die (deels) in Noord-Holland liggen. In het voorjaar van 2019 is de provincie Noord-Holland intern gestart met een verkenning van het thema klimaatadaptatie. De aanleiding daarvan is de provinciale omgevingsvisie 2050 van Noord-Holland, waarin klimaatadaptatie één van de belangrijke opgaven is. In de zomer van 2019 heeft de provincie de partners benaderd om inhoudelijk te reageren op deze verkenning en aan te geven waar volgens hen de provinciale meerwaarde zit. Op 18 september 2019 is de verkenning met de reacties van de partners verwerkt tot deze notitie.

Wat zijn de belangrijkste thema’s?

De provincie gaat uit van vier thema’s die de ambitie van de provincie bepalen:

• Robuuste vitale en kwetsbare functies
• Adaptief landelijk gebied
• Toekomstbestendige bebouwde omgeving
• Waterveiligheid met ruimtelijke kwaliteit

Hieronder lees je per thema een toelichting.

Robuuste vitale en kwetsbare functies

Vitale en kwetsbare functies zoals drinkwater, stroom en infrastructuur mogen niet uitvallen. De provincie heeft hierin een belangrijke taak en is de schakel tussen het Rijk en de regio’s. Voorbeelden van acties die de provincie hiervoor gaat uitvoeren:

• Ze gaat de wegen en vaarwegen zoveel mogelijk klimaatadaptief inrichten. Daarvoor heeft ze een stresstest gedaan bij provinciale tunnels en is ze bezig met een stresstest bij wegen en vaarwegen.
• Ze neemt een artikel over klimaatadaptatie op in de provinciale Omgevingsverordening, zodat gemeenten nieuwe ontwikkelingen toetsen aan de effecten van klimaatverandering.

Adaptief landelijk gebied

De provincie heeft een grote rol in de inrichting van het landelijk gebied. Door klimaatverandering staan bijvoorbeeld wateroverlast en de beschikbaarheid van genoeg zoetwater onder druk. Door klimaatadaptatie integraal op te nemen in de opgaven in landelijk gebied, kun je veel bereiken. Voorbeelden van acties die de provincie gaat uitvoeren:

• Ze benadert opgaven in het landelijk gebied zoveel mogelijk in samenhang met het gebied. Klimaatadaptatie wordt integraal opgepakt bij provinciaal beleid voor het landelijk gebied, zoals de Voedselvisie en het Masterplan Biodiversiteit die de provincie gaat opstellen.
• Ze heeft een klimaatstresstest uitgevoerd bij de meest voorkomende landbouw en natuur boven het Noordzeekanaal.
• Ze koppelt klimaatadaptatie bij uitvoeringsprojecten in landelijk gebied zoveel mogelijk aan andere opgaven en functies.

Toekomstbestendige bebouwde omgeving

De verantwoordelijkheid van de bebouwde omgeving ligt in de eerste plaats bij de gemeenten. De provincie ondersteunt gemeentelijke projecten die klimaatadaptatie verbinden aan andere belangrijke opgaven, zoals gezondheid en biodiversiteit. Voorbeelden van acties die de provincie gaat uitvoeren:

• Ze voert een stresstest uit bij haar eigen gebouwen en neemt maatregelen als dat nodig is.
• Ze stimuleert klimaatadaptatie op bedrijventerreinen door subsidies voor verduurzaming van deze terreinen beter te benutten voor klimaatadaptatie.

Waterveiligheid met ruimtelijke kwaliteit

De provincie gaat door met het huidige beleid om de regio’s te beschermen tegen hoog water. Ze heeft daarbij extra aandacht voor de calamiteitenorganisatie en de koppeling met ruimtelijke kwaliteit. Daarnaast ziet ze de kust als een breed gebied, waarbij verschillende functies elkaar kunnen versterken, zoals biodiversiteit, recreatie en waterveiligheid. Voorbeelden van acties die de provincie gaat uitvoeren:

• Ze blijft zich inzetten om samen met de veiligheidsregio’s en waterschappen goed voorbereid te zijn op evacuaties bij overstromingen. Daarbij kijkt ze ook naar de nazorg.
• Als het KNMI nieuwe gegevens beschikbaar heeft over de zeespiegelstijging, zal ze samen met de partners nagaan welke gevolgen dat heeft op de leefomgeving in de provincie.

Leerpunten

De provincie Noord-Holland sluit met klimaatadaptatie aan bij het beleid volgens de provinciale omgevingsvisie. Klimaatadaptatie is een van de basisvoorwaarden die daarin zijn opgenomen. De ambitie is o.a. om alle opgaven in de fysieke leefomgeving samenhangend te benaderen. In de praktijk is het nog zoeken hoe je verschillende opgaven integraal aanpakt, welke rol de provincie daarbij heeft en hoe ze daarin het beste kan samenwerken met andere betrokken partijen. Waar ligt de opgave juist lokaal en waar is die bovenregionaal? En hoe wordt de samenwerking tussen werkregio’s, provincie en waterschappen verder vormgegeven?

Contactpersoon

Annebet van Duinen
Provincie Noord-Holland
klimaatadaptatie@noord-holland.nl