Regionaal Uitvoeringsprogramma Rijk van Maas & Waal

Van strategie naar uitvoering

Vanaf 2019 heeft de regio een Regionale Adaptatie Strategie (RAS). Daarin staat hoe de verschillende overheden en betrokken overheden zich willen aanpassen het veranderende klimaat. Met het Regionaal Uitvoeringsprogramma (RUP) laat de regio zien welke maatregelen ze de komende vier jaar gaat nemen. Ook laat ze zien hoe ze dat gaat doen en met wie. Hieronder lees je wat er in het RUP staat.

De negen speerpunten

Uit de RAS heeft de regio negen speerpunten gehaald voor het RUP. Met deze speerpunten gaat ze als eerste aan de slag om op korte termijn resultaten te bereiken. De negen speerpunten vormen een mix van projecten en processen:

• Stenen eruit, groen erin: De regio vermindert verhard oppervlak in de openbare ruimte en stimuleert anderen om dat ook te doen.
• Klimaatbestendig op weg: Van gemeente- tot provincieniveau houden wegbeheerders vanaf 2021 bij wegonderhoud en wegreconstructie optimaal rekening met klimaatbestendigheid. Ook organiseert de regio bijeenkomsten met stakeholders.
• Agenda landelijk gebied: Er komt een agenda voor het landelijk gebied met maatregelen voor de korte en de middellange termijn, tussen 2024 en 2035. Het doel is om alle stakeholders hierbij te betrekken.
• Herstel blauwe motor stuwwal: In de stuwwal van het Rijk van Nijmegen wil de regio samen met verschillende partijen zoveel mogelijk water opvangen. Dit vermindert wateroverlast vanuit de stuwwal in de kernen in de buurt en het voorkomt droogte.
• Hitteplannen: Samen met de GGD Gelderland-Zuid hebben bijna alle gemeenten een lokaal hitteplan opgesteld om kwetsbare groepen tijdens hittegolven te beschermen. Met behulp van hittestresskaarten ontwikkelen gemeenten afstand-tot-koelte-kaarten. Zo kunnen ze zien waar de hittestress het hoogst is tijdens een hittegolf.
• Klimaatafspraken in de bouw: Nieuwe woningen worden vanaf nu zo klimaatbestendig mogelijk. Gezonde leefomgeving en natuur spelen hierbij een grote rol. In de woondeal Arnhem-Nijmegen is klimaatadaptatie al één van de voorwaarden. Daarnaast komt er een bouwsteen die lijkt op het Convenant Klimaatadaptief Bouwen van Zuid-Holland. Dat is een document met bouwafspraken voor alle overheden in de regio.
• Klimaatkennis op orde: De regio wil kennis, ervaringen en successen op het gebied van klimaatadaptatie delen. Er is al een stresstest uit 2016 en de klimaateffectatlas van waterschap Rivierenland toont actuele regionale gegevens. De kennis die er is, wordt met deze atlas toegankelijker voor een brede doelgroep. Ook gaat de regio op zoek naar oplossingen voor problemen met de waterkwaliteit door klimaatverandering.
• Communicatiestrategie en campagne: De regio wil verschillende communicatiemiddelen inzetten om overheden, bedrijven, onderwijsinstellingen en bewoners bewuster te maken van klimaatverandering. Ook wil ze laten zien wat deze partijen zelf kunnen doen om kansen te benutten en om negatieve effecten van klimaatverandering tegen te gaan.
• Klimaatbestendigheid in de prestatieafspraken: In de prestatieafspraken met woningbouwcorporaties legt de regio de lat op het gebied van klimaatbestendigheid elk jaar hoger. Het doel is dat alle corporaties klimaatadaptatie opnemen in hun prestatieafspraken, en zo uiteindelijk allemaal werken aan klimaatbestendige corporatiewoningen en -tuinen.

Monitoring

De regio gaat het proces per speerpunt laten monitoren door een procestrekker. Het doel hiervan is om in beeld te krijgen waar het goed gaat en waar het beter kan. De procestrekker monitort de voortgang door elk jaar een ronde te maken langs stakeholders en overheden. In haar communicatiestrategie zal de regio bepalen hoe ze de uitkomsten van deze monitoring zal delen.

Leerpunten

Het is een uitdaging om van een regionale adaptatiestrategie tot een regionaal uitvoeringsprogramma te komen. De regio heeft van dit proces het volgende geleerd:

• Om van ambitie en strategie tot een uitvoeringsprogramma te komen, is het heel belangrijk dat overheden elkaar vaak genoeg zien en spreken, formeel én informeel. Daardoor leerde iedereen elkaar beter kennen en dat hielp om het met elkaar eens te worden. Het RAS-symposium met alle bestuurders en stakeholders leverde hier een belangrijke bijdrage aan. Ook is het belangrijk om te laten zien hoe waardevol een regionale aanpak is: alleen ga je sneller, samen kom je verder.
• Tijdens het opstellen van de RAS was er nog geen scherpe tegenstelling tussen regionaal en lokaal niveau. Bij het opstellen van het RUP was die tegenstelling er wel. Dat is logisch omdat het gesprek nu ook over kosten ging. Omdat kleinere gemeenten een kleiner budget hebben, ontstonden er moeilijke keuzes: over projecten, speerpunten en ambities. Meerdere gesprekken op ambtelijk én bestuurlijk niveau zorgden voor overeenstemming over het RUP, over wie er meedoen aan welke speerpuntprojecten en over hoe de Impulsgelden besteed moeten worden.

Contactpersonen

Arthur Hofstad
Hofstad Advies & Organisatie
arthur@hofstadadvies.nl
06-57948876

Mireille Grobben
Waterschap Rivierenland
m.grobben@wsrl.nl