Natuurlijke klimaatbuffer Harger- en Pettemerpolder
Het klimaatbufferproject van de Coalitie Natuurlijke Klimaatbuffers betreft de dijk en het achterland tussen Camperduin en Petten. Dit project wijkt af van de andere klimaatbuffer projecten. Er is namelijk (nog) geen sprake van uitvoering van maatregelen, maar Natuurmonumenten en Vogelbescherming zijn aangehaakt aan het lopende planvoorbereidingstraject voor de Zwakke Schakels Noord-Holland-Noord (HHNK en RWS). Het planvoorbereidingstraject is inmiddels afgerond en het project bevindt zich nu in de realisatiefase.
Resultaten
In de subsidieaanvraag bij het Ministerie van Infrastructuur en Milieu werd ingezet op de Hondsbossche Zeewering als overslagdijk. Het idee - zoals gedefinieerd in hoofdstuk 6 van de visie Natuurlijke Klimaatbuffers in oktober 2006 - was om de ruimte achter de dijk te gebruiken voor overslag. Dijkverzwaring zou dan niet nodig zijn. Tegelijkertijd zou het gebied kunnen worden ingericht voor recreatieve mogelijkheden langs de kust, waarmee de sociaal economische structuur van de regio zou worden versterkt. Dit idee is – ondanks het oorspronkelijke enthousiasme van waterschap en provincie en lobby van Natuurmonumenten – uiteindelijk in het planproces van de kustverdediging afgevallen.
Waarom geen overslagdijk?
Zandig zeewaarts past het beste in de visie van het Deltaprogramma en dat heeft zwaar meegewogen. Een overslagdijk scoort slecht qua veiligheidsgevoel (qua veiligheid zelf is deze prima) en daar is na lokaal verzet een zekere vrees over ontstaan bij bestuurders. Verder is de wijze waarop de overslagdijk qua vormgeving is uitgewerkt in het MER erg onaantrekkelijk (keermuur etc.).
Hoogheemraadschap, Provincie en Rijkswaterstaat hebben de zandig zeewaartse oplossing uitgewerkt. Financieel lijkt deze optie inmiddels voordeliger dan een overslagdijk vanwege de fors gedaalde zandprijzen. Natuurmonumenten heeft aangegeven de voorkeur te geven aan deze zandige zeewaartse versterking boven een dijkversterking.
Er is nu gekozen voor een zandige versterking van de kust waarbij grootschalig wordt gesuppleerd in zeewaartse richting. De dijk zal haar waterkerende functie verliezen, maar blijft als lijnelement behouden.
De plan- en besluitvormingsprocedure is inmiddels afgerond, evenals de aanbesteding. De aannemer en zijn plannen zijn op 11 december 2013 bekend gemaakt.
De buitendijkse versterking betreft een langgerekte land- en intergetijde uitbreiding van circa 300 ha. Deze strekt zich uit over circa 11 kilometer kustlengte waarbij het middengedeelte het breedst is. Binnen deze ruimte ontstaan prima kansen voor natuur en recreatie. Er verdwijnen helaas ook belangrijke bestaande natuurwaarden. De situatie per najaar 2013 is als volgt (Schepers 2013):
- Natuurmonumenten heeft een substantiële rol gekregen in het optimaliseren van de zandig zeewaartse kustversterking. Zij heeft (mede namens andere natuurorganisaties) gesprekken gevoerd met de inschrijvende marktpartijen, om de natuurambities te verhogen en de natuur functioneel onderdeel te laten zijn van de zandige versterking.
- In principe is een hoofdzonering overeengekomen met recreatieondernemers, gemeenten, RWS en HHNK voor hoofdfuncties natuur resp. recreatie, maar deze is nog niet vast gesteld.
- In gezamenlijk onderzoek en rekenwerk met kustmorfologen en ecologen is geconcludeerd dat de ontwikkeling van natte natuur (duinvalleien, strandlagunes etc.) de meest toegevoegde waarde levert voor de natuurkwaliteit van de kust en bijdraagt aan leefbaarheid, beperking van verstuiving en recreatief gebruik;
- Voor de natuurzone gelden aangepaste normen voor zeer laag frequente onderhoudssuppleties.
- De aanbesteding bevat belangrijke financiële prikkels om natuurkwaliteiten en leefbaarheid bij de marktpartijen te stimuleren via harde eisen en via de zgn. EMVI methode (Economisch Meest Voordelige Inschrijving).
- Met recreatieondernemers zijn initiatieven genomen om een kustbelevingscentrum te realiseren in de recreatiezones. Gemikt wordt om ook in deze zones strandlagunes te realiseren met hoge natuur- en belevingswaarden.
- Aan maatregelen van mitigatie van de bestaande natuurwaarden die verloren zullen gaan, wordt door HHNK nog steeds hard gewerkt. In de definitieve vergunningaanvraag heeft HHNK een pakket maatregelen opgenomen voor mitigatie van Steenloper en Scholekster, en plannen voorzien om de zilte natuurwaarden in de Harger en Pettemerpolder duurzaam in stand te houden. Hiertoe is een convenant afgesloten.
HHNK en NM hebben afgesproken meer te doen voor natuur en zoeken daarom samenwerking. In dat verband wordt er momenteel gepland en onderhandeld over een aanvullend pakket maatregelen. Er is een intentieverklaring en het is de bedoeling hiervoor een samenwerkingsovereenkomst te ondertekenen.
Contactpersoon
Luc Berris
Natuurmonumenten
l.berris@natuurmonumenten.nl
035-655 9609