Kennisdag ruimtelijke adaptatie

Datum
Plaats in agenda
Tijd
09.30 tot uur
Locatie
De Zilveren Vosch, Plompetorengracht 3, 3512 CA Utrecht (15 minuten lopen vanaf Utrecht centraal station)
Omschrijving

HD3395HeadKenDag_3

Werk jij aan ruimtelijke maatregelen voor klimaatadaptatie? En wil je kennis delen met andere professionals? Of kennis opdoen, zodat je je werk kunt verdiepen of processen kunt versnellen? Dan is de Kennisdag Ruimtelijke adaptatie echt iets voor jou! Je ziet mooie praktijkvoorbeelden, kunt kennismaken met handige digitale instrumenten en inspirerende sessies volgen over bijvoorbeeld klimaatbestendig aanbesteden en het slim koppelen van opgaven.

De Kennisdag ruimtelijke adaptatie is vol. Aanmelden is helaas niet meer mogelijk.

Er zijn achttien deelsessies, verdeeld over zes thema’s (zie schema hieronder). In ronde 1 zijn de sessies kort maar krachtig; in ronde 2 en 3 zijn de sessies verdiepend. Hieronder vind je een uitgebreide beschrijving van de sessies.

KennisdagDPRA (1)

Meer informatie

Programma

9:30       Inloop met koffie en thee

10:00    Welkom door dagvoorzitter Joke van Wensem en opening door wethouder Herman Geerdes van de gemeente Houten

10:15    Keynotespreker Stefan Kuks over het belang van kennis ontwikkelen en kennis delen

10:50     Vraaggesprek met Ab de Buck, secretaris OSKA (Overleg Standaarden Klimaatadaptatie)

11:00    Pauze

11:30     Ronde 1 (korte, introducerende sessies)

12:15     Lunch

13:30     Ronde 2 (verdiepende sessies)

14:45     Pauze

15:00     Ronde 3 (verdiepende sessies)

16:15     Plenaire afsluiting

16:30     Borrel

Sessies

Ronde 1, 11.30 – 12.15

A. Hoe activeer je bewoners? Methodes en online tools

Hoe maak je het verwijderen van tegels makkelijk en geef je een handelingsperspectief aan bewoners? Tijdens deze sessie zie je de nieuwste ontwikkelingen en inspirerende voorbeelden op het gebied van co-creatie, online communicatie en activatie. Wat zijn de do’s en don’ts?

Begeleiding: Hiltrud Pötz (atelier GROENBLAUW)

B. De Klimaatschadeschatter: schat de klimaatschade in jouw gebied

De Klimaatschadeschatter maakt voor alle gemeenten en provincies de schade door droogte, hitte, wateroverlast en overstroming inzichtelijk. Aan de hand van verschillende casussen wordt uitgelegd hoe je de tool kunt gebruiken en wat de mogelijkheden voor gemeenten zijn. Tijdens de sessie ga je zelf aan de slag met de Klimaatschadeschatter. We zoeken samen naar de oorzaak van de klimaatschade in jouw gebied.

Begeleiding: Hasse Goosen (Stichting Climate Adaptation Services)

C. Routekaart risicodialoog Ruimtelijke adaptatie

Wat heb je nodig voor het voeren van een risicodialoog, wie betrek je erbij en hoe ga je vervolgens het gesprek aan? Maar ook: wat zou het resultaat kunnen zijn? Op dergelijke vragen geeft de ‘routekaart risicodialoog’ antwoord. Tijdens deze sessie nemen we de routekaart van begin tot eind door.

Begeleiding: Nanco Dolman (RHDHV) en Mark van Kruining (DPRA)

D. Klimaatadaptatie slim koppelen aan andere opgaven

Bouw- en energietransities en reguliere renovatie- en beheerprogramma’s bieden kansen voor het versnellen van de klimaatadaptatieopgave. De handreiking Slim Koppelen van het Nationaal Kennis- en innovatieprogramma Water en Klimaat geeft een overzicht van concrete kansen voor gemeenten. Hoe kunnen zij deze kansen benutten? Wat zijn de juiste argumenten en waar in het proces moeten gemeenten die kansen pakken? Tijdens de sessie wordt de handreiking gepresenteerd en je hoort meer over een pilot in de wijk Paddepoel (Groningen), die binnenkort aardgasvrij wordt. De gemeente gaat de wijk meteen ook klimaatrobuuster inrichten.

Begeleiding: Robbert Snep (Wageningen University & Research)

E. Omgaan met extreem weer: kennis van STOWA en stichting RIONED

STOWA, het kenniscentrum van de Nederlandse waterschappen en provincies, en stichting RIONED, de koepelorganisatie voor stedelijk waterbeheer in Nederland, voorzien de vakwereld regelmatig van kennis op het gebied van waterbeheer. Naar behoefte van de deelnemers komen verschillende onderwerpen aan bod:

  • Kennisbank Stedelijk Water
  • Modellen waterberging
  • Neerslagstatistieken
  • Afkoppelen
  • Effectiviteit maatregelen
  • Diverse websites zoals projectenwateroverlast.nl en riool.info

Begeleiding: Bert Palsma (STOWA) en Hugo Gastkemper (Stichting Rioned)

F. Klimaatrisicobeoordelingen: nut en noodzaak

De klimaatverandering lijkt steeds sneller te gaan, maar is dat wel zo en zo ja: blijft dat ook zo? Hoe houden we zicht op de risico’s? Deze informatie is nodig om het mitigatie- en adaptatiebeleid goed vorm te kunnen geven. Willem Ligtvoet van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) gaat in op de noodzaak om periodiek een risicobeoordeling uit te voeren.

Begeleiding: Willem Ligtvoet (Planbureau voor de Leefomgeving)

Ronde 2, 13.30 – 14.45

A. Door de tegels de tuin niet meer zien

Je kunt op verschillende manieren je tuin klimaatbestendig maken. Er bestaan in Nederland al veel inspirerende initiatieven. Tijdens deze sessie krijg je een praktisch overzicht van deze initiatieven, zodat je het wiel niet opnieuw hoeft uit te vinden. Je gaat ook in gesprek met medeprofessionals over de mogelijkheden van en voor de tuinsector.

Begeleiding: Mirko van Ingen (Samen Klimaatbestendig)

B. Het nut van een maatschappelijke kosten- en batenanalyse (MKBA)

Klimaatmaatregelen kosten veel geld. Soms zelfs zoveel dat de directe baten van de maatregelen niet opwegen tegen de kosten. Utrecht, Dordrecht en Zoeterwoude combineerden daarom de uitvoering van klimaatmaatregelen met andere stedelijke opgaven zoals leefomgevingskwaliteit, gezondheid, recreatie, natuur en biodiversiteit. Aan de hand van de resultaten van deze drie casestudies bekijken we of en hoe een MKBA kan bijdragen aan de besluitvorming bij klimaatadaptatiemaatregelen. We gaan ook op zoek naar antwoorden op de vragen:

  • Zijn additionele maatschappelijke baten relevant voor het uitvoeren van klimaatmaatregelen?
  • Welke informatie heb je als gebruiker nodig?
  • Kan een aanvullende MKBA-tool hierbij helpen?

Begeleiding: Ton de Nijs (RIVM), Joop Spijker (Wageningen University & Research), Sien Kok (Deltares) en Edwin van der Strate (Tauw)

C. Een natuurlijker Nederland in 2120

Nederland staat voor grote opgaven, zoals de energietransitie, klimaatadaptatie, het verduurzamen van de landbouw en de verstedelijking. Al die transities hebben grote ruimtelijke consequenties en vragen om een integrale en inspirerende langetermijnvisie. Wageningen University & Research (WUR) heeft een toekomstvisie uitgewerkt voor Nederland in 2120 met een hoofdrol voor natuur en natuurlijke processen. Deze toekomstvisie is geen doemscenario, maar werkt kansen uit voor de economie, biodiversiteit en leefbaarheid van ons land. WUR presenteert deze visie en nodigt je uit om mee te denken over een natuurlijkere toekomst voor Nederland

Begeleiding: Martin Baptist en Tim van Hattum (Wageningen University & Research)

D. Plan nú de klimaatadaptieve wijken van de toekomst

De afgelopen jaren is veelvuldig onderzoek gedaan naar het inbedden van klimaatadaptatie in vraagstukken over beleid en governance. In de regio Utrecht loopt nu een pilot die zich juist richt op uitvoeringsprojecten in verschillende typen woonwijken. Tijdens deze sessie delen we kennis, maar halen we ook kennis op uit andere uitvoeringstrajecten in Nederland. Zo komen we tot een structurele aanpak van klimaatadaptieve, stedelijke uitvoeringsprojecten. Breng je kennis en ervaringen mee, zodat we deze kunnen inzetten voor de bouwopgave van de komende twintig jaar.

Begeleiding: Fieke van Leest (Sweco)

E. Het water dendert de heuvel af; wat doen we?

Veel gemeenten hebben te maken met hoogteverschillen en kampen daardoor met wateroverlast. Die gemeenten zitten verspreid door het land, maar tijdens deze sessie brengen we hen samen. Ontdek hoe onder andere Meerssen en Laren (NH) omgaan met wateroverlast op het gebied van techniek, samenwerken, strategie en juridische aspecten.

Begeleiding: Maarten Verkerk (Samen Klimaatbestendig), Martin Klapwijk (Toekomst Sterk) en Marlie Berghs (Waterschap Limburg)

F. Adaptatiestrategieën voor versnelde zeespiegelstijging

Nederland staat aan de vooravond van transities op het gebied van energie, transport, landbouw en circulaire economie. Daarnaast moet Nederland zich aanpassen aan de zeespiegelstijging die mogelijk extra versneld optreedt in de tweede helft van deze eeuw. In deze sessie bespreken we de uitdagingen voor deze transities en voor het waterbeheer. We gaan in op adaptieve strategieën voor de lange termijn (>50 jaar) en opgaven die daaruit voortvloeien voor de korte (<20 jaar) en middellange termijn (20-50 jaar). De uitdaging is om de verschillende transities in samenhang te beschouwen en er rekening mee te houden in het waterbeheer en de ruimtelijke planning.

Begeleiding: Marjolijn Haasnoot (Deltares) in samenwerking met het Planbureau voor de Leefomgeving

Ronde 3, 15.00 – 16.15

A. Klimaatadaptieve nieuwbouw: tips voor succesvolle gebiedsontwikkelingen

Klimaatadaptief bouwen staat steeds hoger op de agenda, maar wordt nog te vaak gezien als bijkomend onderdeel van een project. Het heeft geen prioriteit, waardoor kansen blijven liggen. Welke instrumenten voor klimaatadaptief bouwen zijn er? Hoe brengen we die naar de praktijk van de professional? We gaan op zoek naar antwoorden, op basis van de gebundelde kennis van adviesbureau Ambient (werkzaam voor onder andere CityDeal Klimaatadaptatie, het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Metropoolregio Amsterdam) en ervaring van creatief ontwikkelaar &Flux/BLOC. Op die manier zorgen we er stap voor stap voor dat klimaatadaptief bouwen het ‘nieuwe normaal’ wordt.

Begeleiding: Sander van der Wal (BLOC) en Gert Dekker (Ambient)

B. Financiële prikkels voor klimaatadaptatie op particulier terrein

Het is moeilijk om inwoners en ondernemers te motiveren voor het uitvoeren van klimaatadaptatiemaatregelen. Voorlichting en participatie zijn niet voldoende. Daarom wordt nu onderzocht hoe financiële prikkels het beste toegepast kunnen worden, zodat inwoners en ondernemers wél aan de slag gaan. Dit onderzoek wordt, aan de hand van pilots, uitgevoerd door gemeenten en waterschappen, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Deze partijen hebben de krachten gebundeld in de Alliantie Financiële Prikkels.

Tijdens deze sessie kom je meer te weten over de mogelijkheden voor het toepassen van financiële prikkels. We delen ervaringen over subsidies en de gedeeltelijke vrijstelling voor de rioolheffing. De Alliantie hoort ook graag wat jouw wensen en suggesties zijn.

Carleen Mesters (Stroom en Onderstroom), Anne-Marie Bor (NextGreen) en Annemarieke Grinwis (Ministerie Infrastructuur en Waterstaat)

C. Hoe beoordeel je de waterrisico’s voor een locatie of object?

Veel gebieden in Nederland zijn kwetsbaar voor wateroverlast, zoals hevige regenval of overstroming. De kans op overlast is klein, mede dankzij het ontwerp van onze waterkeringen en watersystemen, maar er blijft een risico. Beheerders van objecten en overheden moeten daarom keuzes maken: accepteren ze het risico? Of nemen ze maatregelen? Maar welke dan? Dergelijke afwegingen zijn complex. Hoe weeg je factoren tegen elkaar af? Partijen uit de City Deal Klimaatadaptatie ontwikkelden samen een afwegingskader. Dit kader legt de verbinding tussen de stresstest en de risicodialoog.

Begeleiding: Rob Koeze (Waternet) en Bas Kolen (HKV)

D. Wat kun je met de Toolbox Klimaatbestendige Stad?

Welke maatregelen kun je nemen om een gebied klimaatbestendig te maken? Hoe effectief zijn ze en wat gaat het ongeveer kosten? Met de Toolbox Klimaatbestendige Stad kun je samen met collega’s van verschillende afdelingen en organisaties antwoorden vinden op deze vragen. Tijdens deze sessie deelt de gemeente Den Haag haar ervaringen. Daarnaast ga je ook zelf aan de slag met de Toolbox, zodat je kennismaakt met het gebruik ervan en leert hoe je de informatie kunt toepassen tijdens een risicodialoog.

Begeleiding: Hans Gehrels (Deltares) en Anne-Marie Hitipeuw (Gemeente Den Haag)

E. Actief grondwaterpeilbeheer: wat doet het en wie gaat het beïnvloeden?

Met actief grondwaterpeilbeheer stabiliseren we de grondwaterstand om droogstand van funderingen en zettingen te beperken. Bij klimaatadaptatie zijn veel partijen betrokken. Datzelfde geldt voor grondwaterpeilbeheer. Wat betekent dat voor jou als particulier, beleidsadviseur, projectleider of beheerder?

Begeleiding: Dennis Kuijk (Wareco)

F. Cultuurhistorisch inzicht biedt solide basis bij risicodialoog

Cultuurhistorie kan inzicht geven in en oplossingen bieden voor problemen met de waterhuishouding, wateroverlast en hittestress. Je krijgt voorbeelden te zien en gaat zelf aan de slag met een casus in jouw eigen gebied.

Begeleiding: Ellen Vreenegoor (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

Aanmelden

De Kennisdag ruimtelijke adaptatie is vol. Aanmelden is helaas niet meer mogelijk.