Nieuw uitvoeringsprogramma klimaatadaptatie in de maak

Het Nationaal uitvoeringsprogramma klimaatadaptatie is een uitwerking van de Nationale klimaatadaptatiestrategie (NAS) uit 2016. In oktober 2022 verscheen een evaluatie van deze NAS. Daarin staat dat de overheid steviger moet inzetten op klimaatadaptatie, omdat de opwarming van de aarde sneller gaat dan gedacht. De evaluatie bevat drie aanbevelingen: het is nodig om concrete doelen te stellen; er is behoefte aan meer sturing, coördinatie en uitvoeringskracht; en er moet meer aandacht zijn voor de gevolgen van klimaatverandering voor mens, cultuur en natuur.

Herijking van de NAS

Deze aanbevelingen vormen de basis voor het herijken van de NAS, zegt Chantal Oudkerk Pool van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). “Die herijking heeft tijd nodig, zeker omdat we daaromheen een breed maatschappelijk debat willen organiseren. Ik verwacht een nieuwe NAS niet voor eind 2025.” Omdat er in die tussentijd flink wat werk aan de winkel is, wordt nu een nieuw uitvoeringsprogramma geschreven. “Daarin houden we natuurlijk ook rekening met de aanbevelingen uit de evaluatie”, zegt Oudkerk Pool. “Er komen bijvoorbeeld aparte hoofdstukken voor de onderwerpen ‘natuur en landbouw’ en ‘mens en cultuur’.”

Doelen, acties en hiaten

Het uitvoeringsprogramma krijgt een logische opbouw, volgens Oudkerk Pool. “We benoemen de klimaatrisico’s, de ambitie en de doelen die daarbij horen, de belangrijkste acties en de belangrijkste hiaten.” Met name dat laatste is van belang, meent ze, omdat die het versnellen van klimaatadaptatie in de weg kunnen zitten. “Het gaat bijvoorbeeld om hiaten in kennis, wet- en regelgeving, en in de uitvoering.” Het uitvoeringsprogramma beschrijft welke acties nodig zijn om die hiaten op te lossen. Idealiter vinden we snel iemand die daarvoor verantwoordelijkheid wil nemen, al zal dat voor sommige hiaten niet meteen mogelijk zijn.”

Rijke oogst

Op 9 maart kwamen ruim 100 mensen naar Utrecht om mee te denken over het nieuwe uitvoeringsprogramma, onder leiding van adviesbureau Rebel Group. Projectleider Oudkerk Pool kijkt tevreden terug: “De belangstelling was groot, we moesten zelfs mensen teleurstellen. Het was een intensieve dag met een rijke oogst. Er zat veel positieve energie in de groepen.” Ze vond het mooi om te zien dat zich spontaan twee gespreksgroepen vormden over het onderwerp ‘klimaatrechtvaardigheid’. “Een heel belangrijk onderwerp. Hoe zorgen we ervoor dat de kosten voor klimaatadaptatie rechtvaardig worden verdeeld? Hoe voorkomen we dat mensen met een laag inkomen achterblijven in minder klimaatbestendige woningen? Dat zijn zorgen waar we heel goed over moeten nadenken.”

Gevoel van urgentie

Jan Coen van Elburg van Rebel Group vond dat de aanwezigen op 9 maart “heel betrokken” waren bij de onderwerpen die aan bod kwamen. “Je merkt dat het urgentiegevoel veranderd is. Klimaateffecten treden nú op, dat besef is er heel sterk. Natuurlijk komt dat ook door extreme situaties als de overstromingen in Limburg, twee jaar geleden. De vraag die zich steeds weer aandient, ook tijdens de discussies in Utrecht, is: hoe zetten we dit urgentiebesef om in maatregelen? Die vraag willen we beantwoorden in het uitvoeringsprogramma.”

Op zoek naar spotlights

In het nieuwe uitvoeringsprogramma komen ook ‘spotlights’ aan bod: lokale of regionale initiatieven, projecten of instrumenten die een flinke stap hebben gezet in het aanpassen aan klimaatverandering. “Wij zijn op zoek naar voorbeelden die als inspiratiebron kunnen dienen voor iedereen die werkt aan klimaatadaptatie. Ik hoop op veel aanmeldingen, want er gebeurt al zoveel moois in Nederland!”

Ken jij een succesvol voorbeeld van klimaatadaptatie? Geef het door via dit formulier. Wie weet komt jouw voorbeeld in het nieuwe uitvoeringsprogramma!