Regenwateroverlast in stedelijk gebied: Een aantal belangrijke punten op een rij

Meer kans op extreme bui

In 2014 heeft het KNMI met het oog op klimaatverandering nieuwe klimaatscenario’s gepresenteerd, de zogenaamde KNMI’14 scenario’s. In opdracht van STOWA hebben het KNMI en HKV deze scenario’s toepasbaar gemaakt voor waterschappen en verwerkt in nieuwe neerslagstatistieken. De resultaten zijn gepubliceerd in het rapport Actualisatie meteogegevens voor waterbeheer 2015.

Uit de nieuwe neerslagstatistieken blijkt dat de omvang van extreme buien in het klimaat rond 2014 gemiddeld 10% hoger ligt dan in de tot nu toe gebruikte statistiek zonder klimaattrend. Klimaatverandering wordt hiermee al zichtbaar in de statistieken. De kans op een extreme bui is minimaal met een factor 2 tot 4 toegenomen. Voor korter durende extreme buien is deze factor waarschijnlijk nog groter.

Meer informatie over nieuwe neerslagreeksen in het waterbeheer

Hevige buien worden heviger

Als de temperatuur stijgt, neemt de maximale hoeveelheid vocht die de atmosfeer kan bevatten ook toe. Er is een zeer sterke relatie tussen de hoeveelheid vocht in de atmosfeer en extreme uur neerslag. Het KNMI verwacht dat hierdoor extremen in uur neerslag meer toenemen dan extremen in dag neerslag.

Uit een analyse van waarnemingen in de afgelopen 15 jaar verwacht het KNMI dat de intensiteit van extreme buien toeneemt met 14% per graad opwarming. Hiermee verdubbelt de kans op een bui met 20 mm (of meer) in een uur.

Meer informatie op de website van het KNMI

Maatgevende buien voor een impacttest

Met welke maatgevende buien kunt u het functioneren van het stedelijk gebied nu dan het best controleren of analyseren? De traditionele benadering met bui08 (herhalingstijd = 2 jaar) is gericht op de afvoercapaciteit van de riolering en voldoet niet om water op straat en overlast te beoordelen. Deze methode houdt geen rekening met de capaciteit van de openbare ruimte om extreme hoeveelheden regenwater te verwerken. Bij regenwateroverlast gaat het meer om herhalingstijden van 100 tot 1.000 jaar, waarbij u moet rekenen met nieuwe rekenmodellen die het totale functioneren van het stedelijk gebied nabootsen met een zeer gedetailleerde hoogtekaart van het gebied.

Als u de impact van extreme buien op een gebied wilt simuleren, is de belangrijkste keuze met welke set extreme buien u dit kunt doen. Kortdurende extreme buien zijn vaak maatgevend voor stedelijk gebied. Deze buien vallen meestal heel lokaal en lokale pieken hebben een grote invloed op het ontstaan van (plaatselijke) overlast. Het is niet realistisch dat die extreme pieken een gebied als een stad gelijkmatig belasten. Daarom moet u bij het verloop van de bui niet alleen kijken naar de verandering in tijd, maar ook naar de verdeling over de ruimte. Radarbeelden kunnen hier uitkomst brengen. Radarbeelden nemen namelijk ook de beweging van een regengebied mee als een ruimtelijke variatie van neerslag in de tijd.

Meer informatie over impact van extreme neerslag

Oplossingen voor veelvoorkomende lokale problemen

Hoewel de klimaatverandering zorgt voor meer en extremere buien, is het te makkelijk om alle overlast daarop af te schuiven. Als we willen, kunnen we lokaal  in het bebouwde gebied veel overlast voorkomen. Hieronder worden 3 van de 11 situaties uitgelicht:

• Onderlopende souterrains: drempel tussen weg en afrit naar souterrain, onder aan de afrit een lijngoot(je) met pomp én ondergrondse buffer, toestroming van water uit de omgeving zo veel mogelijk belemmeren, sluisdeuren voor de afrit of waterdichte garagedeuren.
• Lozingstoestellen beneden straatpeil: terugstuwbeveiliging of pompinstallatie.
• Ontluchting woning/gebouw: ontlastput in de aansluitleiding net vóór een woning/gebouw die ook lucht uit de aansluiting kan laten ontsnappen, straatputdeksels voorzien van ontluchtingen.

Meer informatie over het voorkomen van lokale problemen in bebouwd gebied

Zelf aan de slag met RainTools

De werking van maatregelen is sterk afhankelijk van de lokale situatie, de ruimte die beschikbaar is voor onder- en bovengrondse maatregelen, de kenmerken van de ondergrond en vooral ook de hoogteverschillen tussen bouwpeil, straatpeil en tuinpeil. RainTools is een middel om indruk te krijgen van de werking van (combinaties van) maatregelen op eigen terrein en in de openbare ruimte. Zo kunt u op basis van realistischer resultaten maatregelen overwegen.

Via info@raintools.nl kunt u een account aanvragen en vervolgens zelf aan de slag gaan. Op donderdag 23 maart 2017 kunt u deelnemen aan de maxicursus over het gebruik van RainTools.

Meer informatie over RainTools