Start Living Lab Ruimtelijke Adaptatie Dordrecht
Dordrecht is sinds vandaag een Living Lab op het gebied van Ruimtelijke Adaptatie. Gemeente, provincie en waterschap willen klimaatadaptatie een extra impuls geven en pilotprojecten samenbrengen. Centraal hierin staat het nemen van groenblauwe maatregelen: de aanleg van groen en water in de stad. Het Living Lab krijgt ondersteuning van het Stimuleringsprogramma Ruimtelijke Adaptatie.
De Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie legt twee doelen vast: in 2020 klimaatbestendig ontwikkelen, bouwen en beheren en in 2050 klimaatbestendig zijn. Via een Living Lab kan het klimaatbestendig maken van gebieden integraal worden aangepakt. Het Stimuleringsprogramma Ruimtelijke Adaptatie, onderdeel van het Deltaprogramma, ondersteunt de uitvoering van Living Labs. Het eerste Living Lab ging een jaar geleden van start in de provincie Overijssel: het richt zich op de laaggelegen IJssel-Vechtdelta en de hoge delta van de Twentse stedenband. Dordrecht is het tweede Living Lab dat ondersteuning krijgt.
Unieke ligging
Dordrecht ligt midden in de delta en vormt de verbinding tussen de Randstad en de natuur. Deze unieke ligging zorgt voor zowel dreigingen als ontwikkelkansen op het gebied van leven met water. Het Living Lab Dordrecht is een combinatie van onderzoek, innovatie en praktijk op het gebied van groenblauwe maatregelen. Voorbeelden hiervan zijn groene daken, verlaagde parken en oppervlaktewater met groene oevers. Deze maatregelen hebben een positief effect op hitte, droogte en wateroverlast. In Dordrecht bestaat de bodem uit rivierklei: een ondergrond waarin water moeilijk kan infiltreren. De toepassing van groenblauwe maatregelen is daarom afwijkend van steden op zandgrond. Blauwe maatregelen zijn essentieel om overtollig water te bergen, zegt Ellen Kelder van de gemeente Dordrecht. “Binnen het Living Lab moeten we leren hoe we ook met groene maatregelen wateroverlast beter het hoofd kunnen bieden. Daarnaast sluiten groenblauwe netwerken mooi aan bij nabijgelegen natuur als de Biesbosch. Dit maakt de stad aantrekkelijker.”
Vier pilots
Het Living Lab Dordrecht bestaat uit vier pilots. Ze richten zich op de kwalitatieve en de kwantitatieve wateropgave in de stad, een gescheiden rioolstelsel in het nieuw te ontwikkelen bedrijventerrein Dordtse Kil IV en een visie op de groenblauwe stad. Het gaat nadrukkelijk om een integrale aanpak, en niet om losse projecten. De gemeente Dordrecht werkt samen met de provincie Zuid-Holland, het waterschap Hollandse Delta, de Erasmus Universiteit Rotterdam, de stichting EcoShape en het Platform Duurzaam Dordrecht – een vertegenwoordiging van actieve burgers van Dordrecht.
Paradox voorkomen
Marcia van der Vlugt, projectleider van het Stimuleringsprogramma, vindt het goed dat ook de Erasmus Universiteit van Rotterdam betrokken is bij het Living Lab, om de zogenoemde pilot-paradox te voorkomen. Dit fenomeen is beschreven door een aantal wetenschappers en komt erop neer dat een pilot goed gedijt in vrijheid en ruimte, maar dat diezelfde condities ervoor kunnen zorgen dat de pilot niet doorwerkt in bestaand beleid. Samen met de Erasmus Universiteit en kennisinstituut Deltares is een werkwijze ontwikkeld die ervoor moet zorgen dat deze paradox in Dordrecht niet ontstaat.
Ook Ellen Kelder vindt de aandacht voor de pilot-paradox een belangrijk onderdeel van het Living Lab. “We letten goed op het vertalen van de opgedane kennis naar beleid en ontwerptools. De pilots binnen het Living Lab worden uitgevoerd door de collega's die er straks, na de afronding, mee blijven werken. Ook besteden we aandacht aan draagvlak bij het bestuur en het management van de betrokken organisaties. Hiermee creëren we ruimte om te leren en vergroten we de kans dat de opgedane kennis ook daadwerkelijk toegepast wordt.”
Van leren naar weten
Het Living Lab loopt tot 2020. Kelder: “Tijdens deze periode leren we hoe we kansen voor groenblauwe maatregelen kunnen benutten bij nieuwe investeringen in de stad. We zullen ze ook deels al uitvoeren. Eind 2020 weten we hoe we klimaatbestendig kunnen handelen. Bij nieuwe investeringen gaan we dat ook doen.” Na 2020 wordt er een nieuwe strategie bepaald. De kennis die het Living Lab Dordrecht oplevert, zal ook in andere programma’s worden toegepast. Dit geldt onder meer voor het Nationaal Kennis en Innovatieprogramma Water en Klimaat (NKWK), de mede door Dordrecht opgerichte City Deal Klimaatadaptatie en het Europese INTERREG-programma ‘Blue Green Infrastructures through Social Innovation’ (BEGIN) waarvan Dordrecht leadpartner is.
Delen
