Deltares brengt mogelijke gevolgen van versnelde zeespiegelstijging voor Nederland in kaart

Gepubliceerd 19 september 2018

Een zeespiegel die na 2050 veel sneller stijgt dan verwacht. Het is een mogelijk scenario waarmee Nederland geconfronteerd kan worden. Oorzaak is dat het landijs op Antarctica steeds sneller smelt. In opdracht van de Deltacommissaris bracht Kennisinstituut Deltares de mogelijke gevolgen voor de kust, waterveiligheid en zoetwatervoorziening in kaart. De resultaten zijn op Prinsjesdag door de Deltacommissaris bekendgemaakt.

“We moeten ons in een korter tijdsbestek aanpassen aan steeds groter wordende veranderingen", zegt Marjolijn Haasnoot,  hoofdauteur en onderzoeker  van Deltares. "Als het landijs op Antarctica versneld afbreekt en afsmelt, wordt de snelheid van zeespiegelstijging veel groter dan waarmee de huidige scenario’s rekening houden. Onderzoek is nodig om tijdig maatregelen te nemen om de waterveiligheid, zoetwatervoorziening en leefbaarheid voor Nederland te garanderen."

Knikpunten onderzocht

De huidige scenario’s voor het Deltaprogramma gaan voor Nederland uit van een zeespiegelstijging tussen 0,35 meter en 1 meter tot 2100.  Nieuwe projecties van het KNMI (april 2017) wijzen er echter op dat de zeespiegel tot wel 2 meter kan stijgen. Ook als de doelen van het klimaatakkoord van Parijs -een temperatuurstijging van maximaal 2 graden Celsius in deze eeuw- worden gehaald. Bij een sterkere opwarming van de aarde (met 4 graden Celsius in 2100) kan de zeespiegel stijgen tot 3 meter.

In het vandaag verschenen rapport ‘Mogelijke gevolgen van versnelde zeespiegelstijging voor het Deltaprogramma’ brengt Deltares in beeld wat de mogelijke consequenties zijn van de versnelde zeespiegelstijging voor de kust, waterveiligheid en zoetwatervoorziening in Nederland. Daarbij is gekeken naar zogenoemde ‘knikpunten’: de zeespiegelstijging waarbij nieuwe of aanvullende maatregelen genomen moeten worden. Hoe sneller de zeespiegel stijgt, hoe eerder knikpunten optreden en hoe korter de levensduur van bepaalde maatregelen wordt.

Infographic zeespiegelstijging

Afbeelding: De mogelijke gevolgen van versnelde zeespiegelstijging voor kust, zoetwatervoorziening en waterveiligheid.

Mogelijke gevolgen

De versnelling van de zeespiegelstijging is naar verwachting vooral merkbaar vanaf 2050. Daardoor zal onder andere de verwachte levensduur van grote kunstwerken zoals de Oosterscheldekering en de Maeslantkering sterk afnemen. Stormvloedkeringen gaan steeds vaker sluiten en blijven uiteindelijk helemaal dicht. En bij grote stormen zal er vaker en ook meer water overheen gaan. Steeds meer zand is nodig om de kustlijn te handhaven. Rond 2050 is naar schatting ongeveer drie tot vier keer meer zand nodig dan nu, ook zonder versnelde zeespiegelstijging. In 2100 kan dit oplopen tot 20 keer meer, afhankelijk van de snelheid van stijging. Ook kan een versnelde zeespiegelstijging vanaf 2050 een forse toename van de zoutindringing via de rivieren tot gevolg hebben. In dat geval moeten inlaatpunten in het benedenrivierengebied (Gouda, Lek, Bernisse) vaker en langer sluiten. Door zoutindringing via de ondergrond neemt de watervraag toe bij een vergelijkbaar landgebruik. Dit kan leiden tot een veel grotere watervraag aan het IJsselmeer.

Vervolg

Of de versnelde zeespiegelstijging in de toekomst werkelijk optreedt, is vooralsnog onzeker. Organisaties zoals het KNMI en IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties, onderzoeken dit in de komende jaren. Vanwege de grote gevolgen voor Nederland is het belangrijk om het afbreken en afsmelten van Antarctica, en de daaruit resulterende zeespiegelstijging, op de voet te volgen. Het rapport van Deltares laat bovendien zien dat het van groot belang is om tijdig te starten met het verkennen en uitvoeren van benodigde maatregelen. Vooral voor grote investeringen met een lange levensduur is het verstandig om rekening te houden met een versnelde zeespiegelstijging. Voor kleine en flexibele maatregelen is monitoren en signaleren voorlopig voldoende.

Bron: Deltares