Hoe stimuleer je bewoners tot klimaatadaptatie? De HvA doet zes aanbevelingen
Hoe stimuleer je bewoners om klimaatadaptieve maatregelen te nemen in en om hun woning? Het lectoraat ‘Psychologie voor een duurzame stad’ van de Hogeschool van Amsterdam heeft onderzoek gedaan naar deze vraag in het project Samen naar een klimaatbestendige omgeving. Uit het onderzoek blijkt onder andere dat mensen zich te weinig zorgen maken over de gevolgen van klimaatverandering. Vaak weten ze ook niet welke maatregelen ze zelf kunnen nemen. De onderzoekers doen op basis van hun bevindingen zes aanbevelingen.
Bewustwording creëren is niet genoeg
Om bewoners mee te krijgen in klimaatadaptatie zetten gemeenten, waterschappen en andere partijen vaak in op informeren en bewustwording creëren. 'Maar daar bereik je te weinig mee', zegt Loes Kreemers, één van de onderzoekers in dit project. Om gedrag te beïnvloeden en mensen in actie te laten komen, is veel meer nodig: mensen moeten hun gedrag kunnen veranderen, ze moeten in de gelegenheid zijn en ze moeten de motivatie voelen. Alleen als al deze drie voorwaarden aanwezig zijn, komen mensen in actie.
Hoe is het onderzoek uitgevoerd?
Het lectoraat heeft dit onderzoek uitgevoerd in opdracht van samenwerkende overheden en een drinkwaterbedrijf in het Hollands Noorderkwartier. Zij willen dat meer inwoners klimaatadaptieve maatregelen nemen. De onderzoekers hebben eerst een literatuurverkenning gedaan om erachter te komen wat er al bekend is over hoe je gedrag kunt veranderen. Daarna zijn ze met 64 bewoners uit het Hollands Noorderkwartier in gesprek gegaan over hun ervaringen, kennis, motivaties en bereidheid om klimaatadaptieve maatregelen te nemen.
Wat zijn de aanbevelingen?
De onderzoekers doen de volgende aanbevelingen:
- Nu: bewoners maken zich weinig zorgen over de gevolgen van extreem weer. Aanbeveling: maak de dreigende gevolgen van extreem weer concreet en dichtbij, zodat bewoners zich meer bewust zijn van de risico’s.
- Nu: bewoners weten vaak niet goed wat ze kunnen doen en welke acties effectief zijn. Aanbeveling: bied concrete, effectieve, laagdrempelige handelingsperspectieven. Maak wel duidelijk dat kleinere acties een groter doel dienen, om te voorkomen dat een kleine actie een excuus wordt (‘ik doe al wat, dus hoef ik verder niets te doen’)
- Nu: bewoners realiseren zich te weinig dat zij onmisbaar zijn voor klimaatadaptatie. Aanbeveling: Benadruk hoe belangrijk individuele acties zijn. Zo verhoog je het verantwoordelijkheidsgevoel van elke bewoner.
- Nu: er is geen sociale norm die klimaatadaptief gedrag stimuleert, omdat het onderwerp niet leeft in deze regio. Aanbeveling: zorg voor een groepsgevoel (‘we doen het samen’). Dat kan door buurtinitiatieven te stimuleren, te praten over acties die bewoners nemen en door te benadrukken dat je samen het verschil kunt maken.
- Nu: Maatregelen voor klimaatadaptatie sluiten niet duidelijk aan bij wat bewoners bezighoudt. Aanbeveling: sluit aan bij wat mensen belangrijk vinden, bijvoorbeeld door te laten zien hoe een maatregel hun leven in hun eigen ogen positief verandert.
- Nu: De woonsituatie maakt het sommige bewoners moeilijk om klimaatadaptieve maatregelen te nemen. Aanbeveling: zorg voor een situatie waarin bewoners makkelijk klimaatadaptieve maatregelen kunnen nemen.
Loes Kreemers: ‘Wees eerlijk over de consequenties van de klimaatcrisis. Mensen denken nog: Het is niet nu, niet hier en niet bij mij. Breek met de gedachte dat het allemaal ver van mensen af ligt. Zeg als overheid en autoriteitsfiguren: het is al nu en hier en bij jou, en dit is nog maar het begin.’
Wat gebeurt er met de resultaten?
Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, drinkwaterbedrijf PWN en de 28 gemeenten van het Hollands Noorderkwartier gebruiken de onderzoeksresultaten om samen een communicatiestrategie voor klimaatadaptatie op te stellen. De strategie moet in het voorjaar van 2021 klaar zijn en moet dan leiden tot een meerjarige campagne. Met de acties uit de campagne wil het Hollands Noorderkwartier een sneeuwbaleffect creëren om uiteindelijk echt het gedrag van bewoners te veranderen.
