BEGIN: Europese conferentie in Dordrecht over klimaatbestendige steden
Groen en water kunnen onze groeiende steden ook in de toekomst leefbaar houden. Dat was de boodschap tijdens de eindconferentie van het Europese project BEGIN, op 20 oktober 2021 in Dordrecht. De hybride bijeenkomst bracht zo’n 250 professionals bijeen. Samen bespraken ze de vele voordelen van blauwgroene infrastructuur in de stad. Die voordelen liggen niet alleen op het vlak van klimaatadaptatie.
Grote steden zijn kwetsbaar voor de gevolgen van klimaatverandering. Ze krijgen steeds vaker te maken met wateroverlast, hitte, droogte en overstromingen. In het Europese project BEGIN (Blue Green Infrastructures through Social Innovation) werkten tien steden en zes instituten samen aan nieuwe oplossingen. Daarbij lag de nadruk niet alleen op klimaatverandering, maar ook op de gevolgen van verstedelijking.
Dordrecht was een van de leidende partijen in dit project. Andere deelnemende steden waren onder meer Hamburg, Gent, Bradford, Göteborg en Bergen. Vanuit Nederland waren ook IHE Delft en de Erasmus Universiteit Rotterdam betrokken. Financiële steun kwam onder meer vanuit het Interreg North Sea Region Programme van de EU.
Slim verbinden
“De partijen zochten samen zo veel mogelijk naar zogeheten nature-based solutions”, vertelt Patty Kanselaar van de gemeente Dordrecht, die betrokken was bij de organisatie van de conferentie. “Bijvoorbeeld de aanleg van groenstroken, parken en voorzieningen voor wateropvang en infiltratie. Maar er lag ook veel nadruk op het slim verbinden van bestaande groene en blauwe infrastructuur.”
De Europese steden zijn onderling heel verschillend, maar kennen toch ook veel dezelfde uitdagingen. Ze hebben allemaal te maken met de gevolgen van klimaatverandering, en maken daarnaast een snelle groei door tegen de achtergrond van eeuwig ruimtegebrek. “Die combinatie van uitdagingen stond centraal in BEGIN”, vertelt Kanselaar. “Dankzij dit project hoefden de steden niet allemaal zelf het wiel uit te vinden.”
Tegelijkertijd bieden de onderlinge verschillen juist ook leerpunten: “Als je zaken vanuit een nieuw perspectief bekijkt, levert dat soms weer nieuwe, creatieve oplossingen op.”
Next level
De conferentie droeg de titel ‘Next Level 2021’. “Daarmee wilden we juist die behoefte aan nieuwe perspectieven benadrukken”, vertelt Kanselaar. “Steden krijgen te maken met steeds grotere uitdagingen. Het gaat zeker niet alleen om klimaatverandering, maar ook om leefbaarheid in bredere zin. Al die stadsbewoners moeten ook in de toekomst de ruimte hebben om goed en gezond te leven in de stad.”
Zo heeft de Zweedse stad Göteborg in de afgelopen jaren een park ontwikkeld dat wateroverlast tegengaat, en waar scholieren en bewoners kunnen recreëren en op een speelse manier leren over water. “Klimaatoplossingen kunnen ook op sociaal gebied betekenis hebben”, benadrukt Kanselaar. “Het betrekken van bewoners was een belangrijk uitgangspunt van BEGIN. De professionals hebben in alle gevallen nauw samengewerkt met lokale betrokkenen om oplossingen te vinden met zoveel mogelijk voordelen.”
Ook in Dordrecht werken gemeente, scholen, maatschappelijke organisaties en bedrijven samen aan een sociale en klimaatbestendige inrichting van de stad.
Op alle niveaus
De conferentie was een succes, aldus Kanselaar. “We hebben veel positieve reacties ontvangen. Aan de workshops deden ook studenten mee uit onder meer de VS en Brazilië, die in Europa studeren. Zij gaven een frisse kijk op de toekomst vanuit de jongere generatie.”
Deelnemers gaven korte presentaties over nieuwe plannen. Deze ‘pitches’ waren een uitnodiging tot discussie én toekomstige samenwerking. Dordrecht gaf een pitch over ‘plannen met impact’ van tuin- tot stadsniveau. “Op alle niveaus is actie nodig”, benadrukt Kanselaar. “Als heel veel bewoners hun tuinen vergroenen, dan heeft dat op stadsniveau zeker effect. Aan de andere kant van het spectrum werken we aan een plan om groenblauwe zones in de stad met elkaar te verbinden tot één groot ‘stadspark XXL’. Het moet groter worden dan Central Park, maar dan wel echt als onderdeel van de stad, dus niet met een hek eromheen.”
Nieuwe aanvraag
Daarnaast werkt Dordrecht aan de beperking van de gevolgen van overstromingen. De wijk De Staart, die buitendijks ligt, wordt ingericht als veilige schuillocatie waar bewoners terecht kunnen als delen van Dordrecht onder water lopen. “Dit is een wijk met veel sociale uitdagingen, grenzend aan een industriegebied”, vertelt Ellen Kelder, opgavemanager Groenblauwe Stad. “Hier is veel winst te boeken. We hopen niet alleen een grootschalige zelfvoorzienende schuillocatie te realiseren, maar de wijk tegelijkertijd te ontwikkelen tot een gebied waar mensen prettig en gezond kunnen leven. Een gebied dat rijk is aan biodiversiteit, en waar we toch een deel van onze bouwopgave kunnen realiseren. Daarmee gaan we de komende tien jaar aan de slag.”
Of dat ook zal gebeuren met Europese financiering is nu nog niet duidelijk. “Er zijn al wel plannen voor een nieuwe aanvraag”, zegt Kelder. “Maar in elk geval blijven we in contact met de partners uit het BEGIN-project. We zullen blijven zoeken naar verbindingen.”