Internationale top over klimaatadaptatie in Den Haag

Foto: Dagvoorzitter Sascha de Boer bij de slotbijeenkomst van CAS2021.

Meer dan dertig staatshoofden, vijftig ministers en 300 overige sprekers praatten online over hoe landen zich effectief kunnen aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering. Met 15.000 online deelnemers was dit het grootste evenement over klimaatadaptatie ooit. Presentaties waren er onder meer van minister-president Mark Rutte, minister van Infrastructuur en Waterstaat Cora van Nieuwenhuizen, voormalig VN-Secretaris-Generaal Ban Ki-Moon (nu medevoorzitter van de GCA), de Duitse bondskanselier Angela Merkel, de Britse premier Boris Johnson, de Franse president Emmanuel Macron, Eurocommissaris Frans Timmermans, de Indiase premier Narendra Modi en de Chinese vicepremier Han Zheng.

Minister-president Rutte heette de aanwezigen welkom tijdens de openingssessie. Hij benadrukte het belang van klimaatadaptatie en de noodzaak van extra investeringen. “Klimaatadaptatie biedt kansen: veiligheid, veerkracht, innovatie, economische groei. Iedere dollar die je nu investeert, levert op den duur 7 dollar op.”

VS terug op het klimaattoneel

Een opvallende spreker was John Kerry, voormalig minister van Buitenlandse Zaken van de VS en onlangs door de nieuwe Amerikaanse president Joe Biden aangewezen als Speciaal Klimaatgezant. Kerry benadrukte dat de VS zich met onmiddellijke ingang weer aansluiten bij het Klimaatverdrag van Parijs. “We zullen ons ervoor inzetten dat de landen die het meest uitstoten, hun bijdrage fors zullen verhogen en de landen zullen beschermen die het meest kwetsbaar zijn.”

Kerry kondigde aan dat de VS aanzienlijk zullen gaan investeren in klimaatadaptatie, zowel nationaal als internationaal. “Als we dat niet doen, zal dat leiden tot minder economische ontwikkeling voor álle landen”, zei Kerry. Hij kondigde drie lijnen van actie aan waarop zijn land zich zal richten: innovatie en data, extra investeringen in adaptatie en veerkracht, en publiek-private samenwerking. “We zijn er trots op dat we weer terug zijn”, besloot Kerry. “We komen terug met bescheidenheid vanwege onze afwezigheid in de afgelopen vier jaar, en we zullen alles doen wat in onze macht ligt om het weer goed te maken.”

Financiering

Een belangrijk thema tijdens CAS2021 was financiering voor klimaatadaptatie. “Financiële steun voor adaptatie en veerkracht is een morele, economische en sociale verplichting”, stelde VN-Secretaris-Generaal António Guterres. “Daarom pleit ik ervoor dat 50 procent van alle klimaatfinanciering van alle donoren en multilaterale ontwikkelingsbanken naar klimaatadaptatie en veerkracht moet gaan.”

David Malpass, voorzitter van de Wereldbank, zei dat zijn organisatie die ambitie kan waarmaken. Ook kondigde hij aan dat de Wereldbank 5 miljard dollar zal bijdragen aan de Great Green Wall, een initiatief dat woestijnvorming in Afrika moet tegengaan. Kristalina Georgieva, directeur van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), verklaarde dat het IMF klimaatadaptatie gaat opnemen in zijn jaarlijkse landenrapportages en daarnaast klimaatrisico’s zal meenemen in zijn financiële risicobeoordelingen. Ook wil het IMF individuele landen gaan ondersteunen en bijdragen aan betere data voor het inschatten van klimaatrisico’s.

Adaptatie in Afrika

Akinwumi Adesina, voorzitter van de Afrikaanse Ontwikkelingsbank (AfDB), kondigde een nieuw gezamenlijk initiatief aan van de AfDB en de GCA: het Africa Adaptation Acceleration Program (AAAP). Dit programma gaat zich met name richten op landbouw, infrastructuur, innovatieve financiering en jeugd. Zelf zal de AfDB in de komende vijf jaar ten minste 25 miljard dollar investeren in klimaatprogramma’s, waarvan minimaal de helft wordt gereserveerd voor klimaatadaptatie en veerkracht. Adesina: “Laten we woorden omzetten in daden, hoop in realiteit, en beloften in financiering voor Afrika. Samen kunnen we ons aanpassen, samen kunnen we floreren.”

Ook Nederland beloofde zijn steentje bij te dragen. Ons land zegde toe ten minste 20 miljoen euro bij te dragen aan het Least Developed Countries Fund, speciaal gericht op klimaatadaptatie, en daarnaast ook 100 miljoen euro te investeren in het Drylands Sahel Program voor duurzame landbouw en betere inkomsten voor boeren, met extra aandacht voor vrouwen en jeugd.

Water

Deze sessie stond onder leiding van Cora van Nieuwenhuizen, minister voor Infrastructuur en Waterstaat. Diverse onderdelen stonden op de agenda, waaronder een deelsessie over de culturele betekenis van water onder leiding van de Nederlandse Watergezant Henk Ovink, en bijdragen van ministers uit verschillende landen. Zij gaven voorbeelden van wateruitdagingen op nationaal niveau en van innovatieve programma’s en oplossingen op gebied van klimaatadaptatie.

Minister Van Nieuwenhuizen presenteerde de Water Adaptation Hub, een nieuw initiatief dat een gemeenschap bijeen moet brengen van waterprofessionals uit de hele wereld. Doel is het versnellen van klimaatadaptatie op watergebied door het delen van kennis en ervaringen op verschillende niveaus, van watergemeenschappen en water-subsectoren, via overige sectoren, tot nationale actieprogramma’s en de internationale beleidsarena.

Belang van jeugd

Opvallend was de inbreng van jongeren tijdens deze top: achter de schermen, in de verschillende sessies en in de ‘CAS Talks’ – de analyses en samenvattingen in de marges van het CAS-programma. Een van de CAS-sessies was zelfs geheel gewijd aan de inbreng van jeugd.

Jongeren uit meer dan 115 landen presenteerden hun ‘Youth Call to Action’ aan GCA-medevoorzitter Ban Ki-Moon. Het document, getiteld ‘Adapt for our Future’, omschrijft belangrijke basisvoorwaarden die jongeren in staat stellen hun rol te spelen in klimaatadaptatie wereldwijd: onderwijs voor iedereen, betere economische kansen voor jongeren, en een verbeterde positie voor de kwetsbaarste jongeren.

Als antwoord daarop lanceerde het Global Center for Adaptation zijn Youth Leadership Program, dat vijf ambities heeft: verbinden, onderwijzen, innoveren, actievoeren, en participeren. “We hebben de inbreng van de jeugd nodig”, besloot de Canadese premier Justin Trudeau.

Pandemie

Vele sprekers tijdens de top benadrukten de extra urgentie van klimaatadaptatie in het licht van de coronapandemie. Die maakt met name de armere landen nu extra kwetsbaar. Herstel na de pandemie, aldus de wereldleiders, moet daarom gebeuren met aandacht voor veerkracht, duurzaamheid en een eerlijke lastenverdeling.

“Dit is onze kans om de wereld te veranderen”, in de woorden van Ban Ki-Moon.