Landelijk Klimaatalarm op 14 maart: ‘We moeten ons letterlijk laten horen’

Klimaatadaptatie staat in veel landen en bij veel overheden en organisaties steeds hoger op de agenda. Maar ook mitigatie – het voorkómen van klimaatverandering – blijft onverminderd belangrijk. Deltacommissaris Peter Glas maakte er afgelopen november een opmerking over tijdens het Deltacongres: “De aanpak van het nationaal Deltaprogramma - consequent vooruitkijken, samen maatregelen bedenken en uitvoeren - past ook heel goed bij mitigatie. Als we de opwarming van de aarde geen halt toeroepen, is het dweilen met de kraan open.”

Breed gedragen

Het Klimaatalarm is een initiatief van elf organisaties, waaronder Milieudefensie, FNV, Greenpeace, Extinction Rebellion, Oxfam Novib, de Woonbond en Grootouders voor het Klimaat. Daarnaast zijn er honderdtien ondersteunende organisaties, waaronder Amnesty International, de Hogeschool van Amsterdam, de Raad van Kerken, enkele politieke partijen en Urgenda. “Een heel breed gedragen coalitie”, benadrukt Maina van der Zwan van Milieudefensie. “Er zijn véél partijen die vinden dat de ambitie omhoog moet, en dat het sneller en eerlijker moet.” In eerdere jaren organiseerden deze partners al Klimaatmarsen; die in maart en september 2019 brachten elk meer dan 35.000 mensen bijeen in Amsterdam en Den Haag.

‘Staande mars’

Dit jaar is een fysieke mars niet mogelijk, vanwege de coronamaatregelen. Daarom organiseren de initiatiefnemers nu een evenement dat coronaproof kan plaatsvinden. Tijdens een ‘staande mars’ op 14 maart zullen deelnemers zich vanaf 14:00 op zo’n 44 plekken in het land opstellen op strategische plekken, zoals het Malieveld in Den Haag en bij diverse gemeentehuizen. “Ze staan dan in vakken of op stippen, met het oog op corona”, verduidelijkt Van der Zwan. “In sommige grotere plaatsen zijn ook podia. Vanaf 15:00 zal iedereen zich dan letterlijk laten horen, door lawaai te maken op allerlei manieren. Kerkklokken zullen luiden, organisaties zullen een alarm laten horen. Mensen kunnen ook online deelnemen, via een livestream.”

Het is belangrijk dat deelnemers zich aanmelden, benadrukt Van der Zwan: met het oog op corona, maar ook om een netwerk op te bouwen voor toekomstige actie.

Gevolgen voor werk en inkomen

Een van de organisatoren is de FNV. “Wij doen mee aan deze coalitie omdat wij ons hebben verbonden aan het Klimaatakkoord van Parijs en ons inzetten voor de energietransitie”, zegt woordvoerder José Kager. “Klimaatverandering heeft ook grote gevolgen voor de arbeidsmarkt. Er zullen banen verdwijnen en nieuwe banen bijkomen, en vraag en aanbod zullen niet altijd op elkaar aansluiten. Daar moet politieke aandacht voor zijn; we willen bijvoorbeeld dat nieuwe vormen van werk ook gewoon onder de CAO blijven vallen.”

Daarnaast is de FNV ook een vakbond voor inkomen, benadrukt Kager: “We willen dat er voldoende draagvlak is voor maatregelen, dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen en dat er in Europa een gelijk speelveld is. Dat zijn allemaal zaken die de komende jaren steeds belangrijker zullen gaan worden in de context van klimaatverandering. En die we daarom graag voor het voetlicht brengen, in de aanloop naar de verkiezingen op 17 maart.”

Niet meer neutraal erin staan

Lisette Klok is onderzoeker en docent Klimaatbestendige Stad aan de Hogeschool van Amsterdam. Binnen het lectoraat Water in en om de Stad onderzoekt zij de gevolgen van klimaatverandering voor de stad en mogelijkheden voor klimaatbestendige inrichting. Het tegengaan van klimaatverandering blijft voor haar nog altijd een belangrijk punt: “We moeten zo veel mogelijk actie ondernemen om verdere klimaatverandering tegen te gaan, en om de wereld leefbaar en gezond te houden voor toekomstige generaties.”

Daarom doet de Hogeschool van Amsterdam mee aan het Klimaatalarm, legt ze uit. “We kunnen niet meer neutraal staan in de klimaatdiscussie. Er is maar één toekomst: een duurzame. Dat betekent dat we alles op alles moeten zetten om daaraan bij te dragen. In het komende decennium moeten we de CO2-uitstoot halveren, om daarmee catastrofale veranderingen te voorkomen. De maatregelen van de overheid zijn daar nog helemaal niet in lijn mee. Daar moeten we nu echt gas op geven.”

Rol van kennisinstituten

Klok wijst op de boodschap die het KNMI begin maart afgaf: we stevenen af op niet één, maar twee graden opwarming aan het eind van deze eeuw. “Er zijn steeds meer partijen die inzien dat we er niet komen door alleen maar intenties op te schrijven”, zegt Klok. “We moeten nu echt naar buiten om dat geluid te laten horen. Letterlijk, op 14 maart. Vlak voor de verkiezingen. Kate Raworth, ‘Professor of Practice’ van de HvA, verwoordde het zo: de rol van kennisinstituten is niet langer alleen observeren en analyseren, maar ook initiëren en katalyseren. In het komende decennium moet het gebeuren, en daarom moeten ook wij nu onze stem laten horen.”