Zeespiegel Nederlandse kust stijgt sneller door klimaatverandering

Wetenschappers aan de TU Delft bevestigen deze conclusie in een studie die verschenen is in juni 2022. Ook zij concluderen dat de zeespiegel voor de Nederlandse kust 1 millimeter sneller stijgt dan daarvoor, wat neerkomt op ongeveer anderhalf keer zo snel. Hun studie is gebaseerd op analyses van 100 jaar aan data van 8 getijdestations langs de Noordzeekust. De wetenschappers ontwikkelden net als het KNMI een methode om de ruis van onder andere wind, luchtdruk en getijden uit de metingen te filteren.

Wereldwijd stijgt de zeespiegel steeds sneller

Wereldwijd stijgt de zeespiegel sneller door de opwarming van de aarde. Dat komt deels doordat het zeewater warmer wordt: warm water neemt meer ruimte in dan koud water. Een andere oorzaak is dat er steeds meer water in de oceanen komt door het smeltwater van landijs.

Waarom leek eerder nog dat de Nederlandse zeespiegel niet sneller stijgt?

Volgens onderzoek uit 2019 leek de Nederlandse zeespiegel sinds de jaren ’90 minder snel te stijgen dan de mondiale zeespiegel. Dat bleek uit metingen van het zeeniveau door zes getijdestations langs de Nederlandse kust. Deze conclusie riep bij wetenschappers de vraag op: hoe kan de mondiale zeespiegel steeds sneller stijgen en die voor de Nederlandse kust niet? Het antwoord blijkt grotendeels in de wind te liggen.

Wind en getijden hebben invloed op zeespiegel langs Nederlandse kust

Naast de opwarming van het water en het smelten van zeeijs zijn er lokaal in de Noordzee ook andere processen die invloed hebben op de hoogte van de zeespiegel. Voorbeelden daarvan zijn de getijden en de variaties in windpatronen. Deze processen kunnen het zeewater opstuwen tegen de kust. Dat effect lijkt op wat er gebeurt als je blaast in een kop thee: de thee gaat hoger staan aan de rand en lager in het midden. Verder hebben oceaanstromingen invloed op onze zeespiegel. Ook dat kun je verbeelden met een kop thee: laat de thee ronddraaien en je ziet dat ook dan de thee hoger gaat staan aan de randen en lager in het midden.

Wind verzwakte tientallen jaren de zeespiegelstijging

Door variaties in het aantal stormen en de kracht hiervan, kan de gemiddelde hoogte van de zeespiegel het ene jaar soms wel 10 centimeter verschillen van die in het andere jaar. Daarnaast blijkt uit de nieuwe studie van het KNMI dat de opstuwing door stormen langs de Nederlandse kust volgens een terugkerend patroon verloopt. Dat patroon, waarin de opstuwing toe- en afneemt, duurt steeds 40 tot 60 jaar. In figuur 1 kun je zien welk effect de wind heeft op de zeespiegelstijging: tijdens de groene periodes versterkt de wind de zeespiegelstijging en tijdens de rode periodes verzwakt de wind de zeespiegelstijging. Tussen 1990 en nu verzwakte de wind de zeespiegelstijging. Zonder de mondiale opwarming zou de zeespiegel dan zelfs gedaald zijn.

Verwachting dat effect ook in toekomst rond neutraal blijft schommelen

Volgens het patroon van opstuwing is het effect van de wind op dit moment neutraal, rond de nul. Welke invloed de wind hierna heeft, is niet te zeggen. Het kan zijn dat de wind hierna weer een tijdje een positief effect heeft op de zeespiegelstijging. Het KNMI verwacht in ieder geval dat ook op de lange termijn het effect van opstuwingen door windvariaties rond neutraal blijft schommelen.

Zonder invloed van wind tonen metingen hoogste snelheid ooit

Om te zien hoe snel de zeespiegel langs de Nederlandse kust gemiddeld stijgt door klimaatverandering, heeft het KNMI de invloed van wind en getijden uit de metingen verwijderd. Dan blijkt dat de zeespiegel langs de Nederlandse kust in de laatste tientallen jaren is gestegen met ongeveer 3 millimeter per jaar. Dat is de hoogste stijging sinds het begin van de metingen in 1890. Het KNMI verwacht dat de zeespiegel de komende tachtig jaar verder zal stijgen, met 30 tot 110 centimeter. Hoe sterk de stijging is, hangt af van de uitstoot van broeikasgassen.