Monitoring is nodig om weerbaarder te worden tegen droogte

Bedreigingen voor natuur en gevolgen voor funderingen

Deltares heeft onderzoek gedaan naar de gevolgen van droogte in 2022. Hieruit blijkt dat door de droogte in 2022 de biodiversiteit afnam en er meer natuurbranden ontstonden. Kamsalamanders in Twente en Brabant worden met uitsterven bedreigd, net als de Geelbuikvuurpad in Limburg. Verder verslechterde de waterkwaliteit. Ook daalde de bodem, waardoor niet alleen funderingen beschadigden maar ook de uitstoot van broeikasgassen toenam. In de zandgebieden die heel afhankelijk zijn van grondwater, kan droogte op de langere termijn ook onomkeerbare gevolgen hebben. Zo zijn er in 2022 als gevolg van lage grondwaterstanden bomen gestorven en worden ook waterinsecten door het droogvallen van beken en vennen met uitsterven bedreigd.

In 2022 waren de gevolgen minder groot dan in 2018

Na de droogte van 2018 werd de Beleidstafel Droogte ingesteld. Naar aanleiding daarvan zijn er maatregelen genomen om beter bestand te zijn tegen droogte, zoals het extra bergen en vasthouden van water. De onderzoekers hebben bekeken of deze maatregelen naar aanleiding van de beleidstafel de impact van de droogte in 2022 hebben verminderd. De droogte in 2022 had inderdaad minder impact dan in 2018. Deels komt dat doordat de droogte in 2018 en 2022 anders was verdeeld in tijd en ruimte, maar deels ook door de maatregelen die na 2018 zijn genomen. Daarnaast vermoeden de onderzoekers dat er ook een groter bewustzijn was onder watergebruikers.

Er ontbreekt informatie over gevolgen op langere termijn

Niet van alle effecten hebben de onderzoekers een goed beeld gekregen. Dat komt doordat er informatie ontbreekt over de mogelijke gevolgen op de langere termijn, zoals voor dijkveiligheid en natuur. Daarvoor is het nodig om over een langere periode te monitoren. Ook is duidelijk geworden dat niet alleen oppervlaktewater maar ook grondwater een belangrijke rol speelt bij maatschappelijke impacts van droogte. Omdat grondwater veel moeilijker te sturen is, kan dat voor problemen zorgen.

Brede droogte-impactanalyse nodig na droge periodes

Het is dus belangrijk om te leren van de droge zomers die we hebben meegemaakt en die we nog gaan meemaken. Dat kan door droogtesituaties te monitoren, met vragen als: Welke impacts treden op? Welke delen van het land en welke sectoren worden het hardst getroffen en waardoor? Hebben de maatregelen tegen droogte effect? De onderzoekers pleiten ervoor om in ieder geval na elke langere droge periode een nationale brede droogte-impactanalyse uit te voeren. Het rapport biedt hier een raamwerk voor. Door te monitoren en te onderzoeken, kun je de achterliggende processen van droogte beter begrijpen, en kunnen we ons beter voorbereiden op een toekomst met meer droge periodes.