PBL: Nederland moet vaart maken met klimaatadaptatiebeleid
Klimaatadaptatie moet sturend worden voor beleidskeuzes op de lange termijn. Dat schrijft het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in het net verschenen rapport Klimaatrisico’s in Nederland: de huidige stand van zaken. Het Rijk moet de regie nemen en snel belangrijke keuzes maken om de gevolgen van extreem weer, lange periodes van droogte en hoosbuien voor de samenleving te beperken.
Dit rapport laat een aantal belangrijke risico’s zien voor Nederland in het huidige klimaat. Begin 2026 komt er ook een PBL-rapport over de risico’s in het toekomstige klimaat en mogelijke manieren om daarmee om te gaan.
Archeologisch erfgoed kwetsbaar
Volgens het PBL loopt Nederland nu al risico’s die een grote impact kunnen hebben. Hitte en droogte hebben bijvoorbeeld negatieve effecten op de gezondheid en leiden tot verlies van biodiversiteit. Maar ook nat archeologisch erfgoed is kwetsbaar voor hitte en droogte, zoals resten van hout, leer of textiel uit de Romeinse tijd die normaal in zoetwater of onder de grondwaterspiegel liggen. Als dit erfgoed droogvalt, zou het voor altijd kunnen verdwijnen. Omdat het Nederlands klimaat snel verandert, is het ook nodig om dit soort keuzes snel te maken.
Klimaatadaptatie sturend bij grote opgaven
Adaptatiemaatregelen zijn vaak complex. Ze vragen om grote investeringen of om zorgvuldige afwegingen tussen belangen, zoals bij de verdeling van zoetwater tijdens periodes van droogte. Daarom is het belangrijk om goed na te denken over hoe Nederland nu en in de toekomst met de verschillende klimaatrisico’s wil omgaan. Klimaatadaptatie zou nu al sturend moeten zijn bij beleidskeuzes voor de lange termijn, zoals de woningbouwopgave. Waar en hoe kan er gebouwd worden als je ook rekening houdt met toenemende overstromingen, wateroverlast en hitte?
Regie van het Rijk
Naast de woningbouwopgave raakt klimaatadaptatie ook aan de landbouw, de ruimtelijke inrichting, de natuur en het watersysteem. Daarom zijn er structurele keuzes nodig, bijvoorbeeld op basis van het uitgangspunt dat water en bodem sturend moeten zijn voor gebiedsontwikkeling. Om deze keuzes te maken is regie van het Rijk nodig. Daardoor kan klimaatadaptatie verankerd worden in alle beleidsterreinen en op alle bestuurlijke niveaus. Ook moeten deze keuzes in heel het land op een rechtvaardige en samenhangende manier uitgevoerd worden.
Risico’s gezondheid en droogte hoger dan in eerste analyse
Vergeleken met de risicoanalyse uit 2015 van het PBL valt op dat de risico’s voor gezondheid hoger zijn. In 2015 werd bijvoorbeeld nog niet gesproken over ‘warmtesterfte’: extra doden als gevolg van temperatuurstijging. Nu wordt er gerekend met meer dan 100 doden per jaar. Ook droogte is een groter probleem dan de inschattingen in 2015: droogte veroorzaakt sneller en vaker schade dan het PBL toen inschatte, zoals oogstschade en schades in de akkerbouw.
Delen
