Eilanders aan het woord: Ryan R. Peterson van Aruba

Dit keer interviewen we Ryan R. Peterson, geboren en getogen Arubaan en voorzitter van de National Climate Resilience Council (NCRC) van Aruba.  Hij is als econoom gepromoveerd aan de Universiteit van Tilburg en werkt als Division Manager voor Economisch Beleid bij de Centrale Bank van Aruba. Ryan vertelt ons waarom hij klimaatadaptatie belangrijk vindt, hoe het National Climate Resilience Council (NCRC) Aruba klimaatbestendiger wil maken en hoe Europees Nederland en Aruba het beste kunnen samenwerken.

Wil je meer weten over klimaatadaptatie op de Caribische eilanden? Bekijk dan ook de andere pagina's over het Caribisch deel van ons koninkrijk.

Waarom houd je je bezig met klimaatadaptatie in Aruba?

“Aruba is voor haar ontwikkeling altijd afhankelijk geweest van natuur en klimaat. Dus als de natuur bedreigd wordt en klimaateffecten extreem zijn, dan hebben ze een directe impact op ons leven. Hoe wij als kleine eilandmaatschappij omgaan met de veranderende omstandigheden in de natuur en het klimaat, raakt aan het voortbestaan van al het leven op het eiland. Voor ons is klimaatadaptatie geen ‘nice-to-have’, maar een ‘must-have’.”

Aan welke klimaateffecten moeten we dan denken?

“Extreme weersomstandigheden zoals hitte, droogte, overstromingen en vloedgolven komen steeds vaker voor. De afgelopen jaren heeft Aruba te maken gehad met toenemende en langdurige hitte.  Dit heeft een grote impact op onze ouderen en op mensen die buiten werken in de bouw, de landbouw en het toerisme. Hoe moeten we onze  bejaardentehuizen en Arbowetgeving hiervoor aanpassen? We hebben ook een groot woningtekort op het eiland. Dit betekent dat we bij nieuwbouwprojecten moeten rekening houden met overstromingsrisico’s voor woningen, maar ook met de bekende gevolgen van oververhit stedelijk gebied. Dit roept ook vragen over hoe natuur en natuurherstel een integraal deel kunnen uitmaken om hittestress te beperken in stedelijk gebied. Verder is koraalbleking toegenomen en staan de weinige mangroves die we hebben onder druk. En onze kustgebieden en stranden lijden onder erosie door stormvloeden. Het is belangrijk om te erkennen dat er geen snelle en makkelijke oplossingen zijn, vooral omdat deze klimaateffecten dwars door verschillende sectoren en maatschappelijke belangen heen lopen.”

Hoe kwetsbaar is Aruba voor extreme weergebeurtenissen?

“Aruba heeft altijd blootgestaan aan veranderende patronen in het klimaat. De geschiedenis leert ons dat we vindingrijk genoeg zijn om ons aan te passen. Maar op het gebied van plotselinge klimaatschokken bestaat er een hardnekkig geloof dat Aruba buiten de orkaangordel ligt en daarom ook onkwetsbaar is voor ander extreem weer. Maar als je naar ons klimaatverleden kijkt, is het duidelijk dat we niet onaantastbaar zijn. Wat we ons vooral moeten realiseren is dat de langzame opwarming van het klimaat een enorme impact heeft op inwoners en natuurgebieden. Maar we zijn niet alleen kwetsbaar door stijgende temperaturen en de stijgende zeespiegel, maar ook doordat we de diepe sporen onderschatten die deze effecten achterlaten in de levens van mensen.”

Op welke schaal moet Aruba zich aanpassen?

“Klimaatverandering is een chronische stressfactor die diepe sporen achterlaat, vooral bij de meest kwetsbare mensen van onze kleine gemeenschap. Dit besef vereist dat we ons op een fundamenteel niveau aanpassen. Hiermee doel ik niet alleen op adaptatie en herinrichting van onze kustinfrastructuur, woongebieden en natuurlijke bescherming tegen overstromingen, zoals mangroven en koraaleilanden. Maar het gaat ook over het aanpassingsvermogen om onze overtuigingen en ons gedrag in een nieuw licht te durven zien. Daarom is het zo belangrijk om ook onze onderwijsprogramma’s over klimaatbestendigheid te verbeteren, niet alleen op scholen, maar ook in de samenleving. Dat we adaptatiestrategieën daarbij verankeren in beleid voor de publieke en private sector is essentieel. Als we ons niet aanpassen op dit diepere niveau, dan lopen we het risico adaptatiemaatregelen uit te stellen of de verkeerde maatregelen te nemen. Denk aan het uitbreiden van commerciële activiteiten op plekken met een overstromingsrisico. Dit heeft ook weer gevolgen voor woongebieden en de veiligheid van burgers.”

Waaraan moet Aruba voldoen om klimaatbestendig te zijn?

“Ik ben voorzitter van de National Climate Resilience Council (NCRC) van Aruba. Als NCRC vinden we een kleine eilandstaat klimaatbestendig als het eiland weet hoe het moet omgaan met klimaatverandering en hoe het zich moet aanpassen, als het weet hoe het echt moet veranderen, én hoe het nu en in de toekomst van klimaatverandering kan leren. Dit betekent dat we ons best doen om een goed leven te leiden in harmonie met de natuur. Het leven en welzijn van onze mensen en de natuur staan op het spel.”

Wat is hiervoor nodig volgens jou?

“De NCRC is in 2024 opgericht om een kader op te stellen voor alle beslissingen en acties die nodig zijn om ons adaptatievermogen en onze veerkracht te vergroten. Zo’n kader helpt ons om de gevolgen van klimaatverandering tegen te gaan, niet alleen nu maar ook in de komende tientallen jaren. Dit kader moet bestaande klimaateffecten aanpakken en voorbereid zijn op toekomstige effecten. Ook moeten we adaptatieplannen en -programma’s opstellen. Dit is duidelijk een kwestie van de lange adem. Voor dit jaar hebben we als doel om de klimaatrisico’s en -effecten voor Aruba te identificeren. Zo kunnen we een compleet beeld creëren van de huidige en toekomstige risico's van klimaatverandering. Op basis van deze lopende activiteiten analyseren we in de volgende fase welke adaptatiekeuzes we hebben en hoe we onze adaptatieplannen kunnen implementeren in een programma.”

Waar zet jij je voor in?

“Als de nationale klimaatautoriteit van Aruba biedt het NCRC een platform voor verschillende belanghebbenden uit de publieke en private sector, het maatschappelijk middenveld en de wetenschap. Het komt erop neer dat we ons inzetten voor het welzijn van de samenleving en de natuur. Dat doen we door een nationaal adaptatieplan voor Aruba te ontwikkelen en uit te voeren, te zorgen voor financiering, kennis en kunde op te bouwen om ons aan te passen, en door programma’s voor klimaatonderwijs uit te breiden. Dit is werk in uitvoering, en dat blijft het nog tientallen jaren. Hoewel er wel wat richtlijnen zijn, is er geen standaard script of handleiding voor klimaatadaptatie. We plaveien het pad stap voor stap. Hierbij leren we van eerdere beslissingen, maar zijn we ook vastbesloten dat we vooruit moeten. Dat zijn we verplicht aan de huidige en toekomstige generaties.”

Wat verwacht je op dit gebied van Europees Nederland?

“Met alle verschillende klimaatrisico's, onze ambities en het gebrek aan financiële middelen, informatie en mankracht, snap je dat de verwachtingen van Europees Nederland hoog kunnen zijn. Maar we erkennen dat we, in de woorden van een Caribische filosoof, alleen naar buiten kunnen reiken door ons van binnen te strekken. Dus we zijn zelf er verantwoordelijk voor om de zeilen bij te zetten en te zorgen dat we de beste scheepslui aan boord hebben. Gelukkig werken we tijdens onze reis samen met verschillende partners, waaronder Climate Adaptation Services (CAS), het International Panel for Deltas, Coastal Areas, and Islands (IPDC) en het Stimson Center for Environmental Security.”

Tot slot: wat zou je willen nalaten aan toekomstige generaties?

“In één woord: Aruba. Een thuis waar onze mensen het goed hebben en de natuur floreert.”