Wat betekent verzilting voor water, landbouw en natuur?
Steeds vaker dringt zout water ons land binnen, voor een deel als gevolg van klimaatverandering. Wat betekent dit voor het water- en bodemsysteem, voor de landbouw en de natuur? Om dit te onderzoeken, heeft het Rijk samen met STOWA een ambitieus programmaplan opgesteld: ‘Omgaan met zout in landbouw, natuur en waterbeheer’. Voor het jaar 2025 is 400.000 euro beschikbaar om een start te maken. Het doel is een meerjarig kennisprogramma met een budget van ongeveer 1 miljoen euro per jaar.
Verzilting leidt tot steeds grotere uitdagingen
De uitdagingen op het gebied van verzilting worden steeds groter. Klimaatverandering leidt tot langere droge periodes, minder aanvoer van zoetwater door de grote rivieren en een stijgende zeespiegel. Hierdoor verzilten grondwater, oppervlaktewater en uiteindelijk ook de bodem, vooral in West- en Noord-Nederland.
Veel kennis nodig
Het nieuwe programma moet helpen deze uitdagingen aan te pakken. Daarvoor is veel kennis nodig. Hoeveel zoet doorspoelwater hebben we in de toekomst ter beschikking en is dat genoeg om verzilting tegen te gaan? Hoeveel zout mag beregeningswater bevatten om geen schade te veroorzaken? Welke maatregelen kunnen we nemen om de schade te beperken? En wegen deze maatregelen op tegen de kosten? Deze vragen spelen voor waterbeheerders op lokaal, regionaal en landelijk niveau. Maar ook in andere sectoren zoals drinkwater, industrie, landbouw en natuur.
Programma met vier hoofdvragen
Het meerjarig kennisprogramma richt zich op vier hoofdvragen, die weer zijn onderverdeeld in een groot aantal deelvragen:
- Hoe zout is het bodemvocht en welke processen spelen hierbij een rol?
- Hoe goed kunnen natuur en landbouwgewassen in Nederland tegen zout en wanneer ontstaat er onherstelbare schade?
- Hoe kun je de antwoorden op de vragen hierboven praktisch toepasbaar maken, bijvoorbeeld met behulp van modellen en tools?
- Wat zijn de effecten van zout op biodiversiteit en het waterleven?
Van kennis naar handelingsperspectief
Het doel is om langdurige meetreeksen en kennis op te bouwen over zout in de bodem en de zouttolerantie van gewassen en natuur. Deze kennis kan gebruikt worden voor modellen en hulpmiddelen die handelingsperspectief bieden voor waterbeheerders en professionals in de landbouw en natuur. De onderzoekers zullen ook bestaande hulpmiddelen uitbreiden, zoals de Waterwijzer Landbouw, Waterwijzer Natuur en de Klimaatstresstest. Deze kunnen dan verziltingsrisico’s inzichtelijk maken, ook voor toekomstige situaties, en helpen bij het afwegen van maatregelen. Zo kunnen overheden en beheerders beter besluiten waar en hoe ze het beste kunnen ingrijpen om verzilting tegen te gaan.
Welke partijen maken dit onderzoek mogelijk?
Het onderzoek wordt mogelijk gemaakt door het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Rijkswaterstaat en STOWA. Daarnaast zijn Wageningen Environmental Research (WEnR), Wageningen Plant Research (WPR), Deltares, KWR en Van Geest Ecologie betrokken. En de samenwerking met netwerkorganisatie SALTA wordt versterkt