Natuurberichten en citizen science vergroten betrokkenheid van burgers

Gepubliceerd 5 juni 2018

Actualiteit als hulp bij klimaatadaptatie

Klimaatadaptatie vraagt om een actievere link tussen wetenschap en samenleving. Dat stelt Arnold van Vliet, initiatiefnemer van Naturetoday.com. Deze nieuwssite vormt tevens het platform voor citizen science-projecten als De Natuurkalender en Muggenradar.nl. “Door kennis actief te communiceren als die actueel is, bereik je een groter publiek en geef je de samenleving de mogelijkheid zich aan te passen.”

“Veel mensen zien klimaatverandering als iets van de toekomst, maar het is al volop aan de gang”, stelt Arnold van Vliet. “Als mensen zich er onvoldoende van bewust zijn, dan kunnen ze zich ook niet aanpassen.” Van Vliet werkt bij de Leerstoelgroep Milieusysteemanalyse van Wageningen University & Research. Hij is de drijvende kracht achter De Natuurkalender, een nationaal waarnemingsprogramma dat de timing van jaarlijks terugkerende natuurverschijnselen in kaart brengt, van het bloeien van de eerste sneeuwklokjes tot de terugkeer van de gierzwaluwen uit het zuiden. De jarenlange datareeksen, verzameld door wetenschappers én het brede publiek, geven inzicht in de effecten van klimaatverandering op de natuur.

Klimaatadaptatie

De Natuurkalender is onderdeel van Naturetoday.com, een online nieuws- en kennisnetwerk dat eveneens door Van Vliet is opgezet. Bij Naturetoday.com zijn 24 organisaties aangesloten, waaronder Wageningen UR, het Nederlands Instituut voor Ecologie, enkele provincies en organisaties als Vogelbescherming, Vlinderstichting en Zoogdiervereniging. “Experts van deze organisaties publiceren er dagelijks actuele natuurberichten”, vertelt Van Vliet. “Daarnaast is het een platform voor citizen science-projecten zoals De Natuurkalender, Muggenradar.nl en Essentaksterfte.nu.”

Naturetoday.com heeft 80.000 bezoekers per maand. Journalisten maken er veelvuldig gebruik van. “Media-aandacht voor veranderingen in de natuur zorgt ervoor dat meer mensen zien dat klimaatverandering al realiteit is, en hoe die raakt aan hun eigen leven”, benadrukt Van Vliet. “Dat geldt voor iedereen: burgers, bedrijven, overheden, scholen en maatschappelijke organisaties.” Die kennis is een eerste stap richting klimaatadaptatie. Hij neemt hittestress als voorbeeld: volgens hem zou iedereen – privé en in zijn of haar organisatie – bij het optreden van een hete periode moeten inventariseren wat er allemaal kan gebeuren als hitte in de toekomst vaker voorkomt, en wat je zou kunnen doen om er minder last van te hebben of er zelfs van te profiteren.

Uitdaging aan twee kanten

Naturetoday.com is onder natuurorganisaties en -journalisten inmiddels een gevestigd begrip. Toch heeft 80 procent van de natuurliefhebbers er nog nooit van gehoord. “Dat geeft aan hoe lang het duurt om kennis bij het publiek te krijgen, zelfs als je veel communiceert”, vindt Van Vliet. “De uitdaging zit aan twee kanten. We willen niet alleen het publiek betrekken en informeren, maar ook wetenschappers helpen bij het communiceren van hun werk richting de samenleving.”

Aanhaken op de actualiteit is daarbij belangrijk. Eind mei publiceerde Naturetoday.com bijvoorbeeld een nieuwsbericht over de eikenprocessierups, die in de hete meimaand voor extra veel overlast zorgde. De haren van de rupsen kunnen gezondheidsklachten veroorzaken. “Meteen stond de telefoon roodgloeiend”, vertelt Van Vliet. “Van de Telegraaf tot NOS Jeugdjournaal en Hart van Nederland. Op die manier landt ons verhaal bij miljoenen mensen.”

Nieuw model van communiceren

De data die wetenschappers en burgers verzamelen via de verschillende initiatieven, hebben een directe toepassing als het gaat om klimaatadaptatie. “Via Tekenradar.nl en Allergieradar.nl kunnen mensen bijvoorbeeld zien waar en wanneer er overlast te verwachten is”, vertelt de bioloog, “en hun gedrag daarop aanpassen.” Hij geeft ook een ander voorbeeld: het initiatief GrowApp.today brengt niet alleen de seizoensdynamiek van planten en bomen in kaart, maar ook veranderingen in het landschap door de jaren heen. Het vormt dus een soort landschappelijk geheugen. Van Vliet: “Dat kan belangrijke informatie opleveren voor beleidsmakers.”

Volgens een recente enquête onder de bezoekers van Naturetoday.com leest een ruime meerderheid van de bezoekers niet alleen graag nieuws over de natuur, maar ook over natuurbeleid. “Vandaar dat nu ook provincies aanhaken, waarmee ze in één klap een groot bereik krijgen in een interessante doelgroep”, zegt Van Vliet. “We willen dit platform laten groeien, ook internationaal, en meer verbindingen leggen tussen al die gedreven en enthousiaste mensen. Het medialandschap is aan het veranderen, en daarin hebben wij een nieuw soort communicatiemodel gelanceerd. Het is heel leuk om daarmee te experimenteren.”

Meer informatie:

Delen


Afbeelding Natuurberichten en citizen science vergroten betrokkenheid van burgers