Zomerse dag? Sportveld al gauw 60 graden
Pleidooi voor onderzoek naar gezondheidseffecten van hete sportvelden
Als het buiten 30ᵒC is, dan kan een kunstgrasveld bijna dubbel zo heet zijn. Dat concludeerde Wageningen UR enige jaren geleden. Een bezorgde vader mat een dergelijke opwarming al bij 24ᵒC. Hij is bezorgd over hittestress bij sporters, vooral bij kinderen – en over de schadelijke stoffen die kunnen vrijkomen uit sportvelden bij deze extreme opwarming. Hij pleit voor grootschaliger onderzoek.
In 2016 was er een brede discussie over sportvelden die zijn ingestrooid met rubbergranulaat, een afvalproduct van autobanden. Er waren zorgen over de gezondheidseffecten van roetdeeltjes en chemicaliën die daaruit vrijkomen. Het RIVM onderzocht de zaak en concludeerde dat deze gezondheidseffecten verwaarloosbaar zijn, ook ‘bij warme temperaturen’. Maar hoe zit het met de ronduit hete temperaturen die kunstgrasvelden bereiken op een gemiddelde zomerse dag?
Wageningen UR stelde enige jaren geleden al vast dat kunstgrasvelden tot bijna 60ᵒC opwarmen als het buiten 30ᵒC is. Een Amerikaans filmpje op Youtube spreekt zelfs over kunstgrasvelden die opwarmen tot meer dan 80ᵒC. Mark de Haas uit Leeuwarden, vader van sportende kinderen, besloot zelf eens te meten hoe warm de sportvelden in zijn buurt werden. “Al vanaf de eerste keer dat ik in contact kwam met een kunstgras voetbalveld, viel het mij op hoe warm zo’n veld werd”, vertelt De Haas. “Soms echt bijna verstikkend. En in het geval van rubbergranulaat is er ook nog eens een misselijkmakende stank. Sporten met hoge temperaturen op een dergelijk veld kan niet gezond zijn.”
Onwel
De Haas en een paar kritische mede-ouders maten dit voorjaar de grondtemperatuur op verschillende velden in de omgeving. Ze gebruikten een professionele thermometer die op afstand de temperatuur kan meten. “Vanaf heuphoogte kun je zo’n apparaat op de grond richten”, vertelt hij. “Bij een buitentemperatuur van 24ᵒC maten we grote verschillen. Een grasveld bleek 28ᵒC te zijn, een kurkveld 48ᵒC en een rubbergranulaatveld 59ᵒC.” De Haas twijfelt er niet aan of de temperatuur van 80ᵒC is realistisch op dagen waarop het kwik boven de 30ᵒC uitkomt.
“Het onderzoek van het RIVM uit 2016 gaat uit van een worst case scenario van 60ᵒC”, zegt hij. “Wij hebben aangetoond dat deze temperatuur al wordt bereikt bij 24ᵒC. In mei en juni van dit jaar is dit al diverse keren zo warm geweest.”
Risico’s
De Haas maakt zich vooral zorgen om het effect op sportende kinderen. “Zelfs getrainde atleten kunnen onwel worden tijdens intensief sporten bij warm weer”, benadrukt hij. Kinderen zijn gevoeliger voor hittestress dan volwassenen, kennen hun eigen lichaam nog minder goed en staan soms onder grote druk van vriendjes en publiek. “Ik heb een aantal keren meegemaakt dat een kind versuft het veld verliet. Of met een astmatische aanval.”
En dan is er nog het mogelijke vrijkomen van gifstoffen bij hoge temperaturen, vervolgt De Haas. “Dat is nog niet onderzocht”, zegt hij, “maar wetenschappers zoals toxicoloog Jan Tytgat van de KU Leuven zijn hier zeer kritisch over.” Tytgat merkt in diverse media op dat vluchtige stoffen bij hoge temperaturen sneller vrijkomen, en een risico kunnen vormen bij schaafwonden die ontstaan bij slidings, maar ook bij de ademhaling.
Meer onderzoek
Oplossingen zijn er wel degelijk, aldus De Haas. Dat concludeerde ook Wageningen UR in 2016: er zijn voldoende alternatieven voor rubbergranulaat om kunstgrasvelden mee in te strooien. Natuurlijk gras blijft een goede optie voor sporten zoals voetbal. De keuze van de ondergrond van het sportveld kan een groot verschil maken – en koelen met water werkt zeer effectief.
“Ons onderzoek is natuurlijk niet wetenschappelijk”, besluit De Haas. “Maar in elk geval wilden wij een indicatie geven van wat de temperatuur nu daadwerkelijk wordt en onder welke omstandigheden. Hopelijk is dat een aanzet voor grootschaliger onderzoek, bijvoorbeeld door het RIVM.”
De fractie van D66 in Den Haag, een stad die relatief veel met hittestress kampt, is het in elk geval al met hem eens; die zette het onderwerp deze week in de Hofstad op de agenda.
Meer informatie:
Delen
Bron: Wikimedia