Recreatie en toerisme
Toerisme & Recreatie is een belangrijke sector in Nederland. Voor veel mensen is toerisme en recreatie een bron van ontspanning en vermaak. Jaarlijks recreëren miljoenen Nederlanders en bezoekers uit het buitenland op verschillende plekken in ons land. Samen geven ze hier meer dan € 95 miljard aan uit. Dat draagt bij aan het bestaan van 71.500 bedrijven en aan 790.000 banen in het toeristische bedrijfsleven. Naast ontspanning en vermaak kan recreatie en toerisme soms ook voor drukte en overlast zorgen.
Relatie met klimaatverandering
De sector draagt flink bij aan klimaatverandering, door de relatief hoge CO2-uitstoot. Dat komt vooral door het vervoer dat nodig is om te reizen, zoals de auto en het vliegtuig. Tegelijk heeft klimaatverandering effecten op de sector zelf. Zo wordt het zomerseizoen langer, verandert de kwaliteit van het landschap en van het water, en krijgen toeristen en recreanten meer te maken met extreem weer. Meer over de effecten van klimaatverandering op de sector Toerisme en Recreatie lees je hieronder. Ook lees je hier hoe de sector zich aan het veranderende klimaat kan aanpassen.
Het bollenschema (pdf, 1 MB) brengt de effecten van klimaatverandering voor de sector ‘Recreatie en toerisme’ in beeld.
Wat verandert er?
Een warmer klimaat
Door de temperatuurstijging wordt het zomerseizoen in Nederland langer. Traditioneel beslaat de zomer de maanden juni, juli en augustus, maar het ‘strandseizoen’ begint tegenwoordig al in april en loopt door tot en met oktober. Naast een langer zomerseizoen zorgt temperatuurstijging voor een grotere kans op aantrekkelijk weer voor veel buitenactiviteiten, zoals wandelen en fietsen. Tegelijkertijd betekent een warmer klimaat met meer zomeractiviteiten, dat er minder kansen zijn voor winteractiviteiten zoals schaatsen.
De kust, de steden en andere belangrijke recreatieve trekpleisters zullen in een warmer klimaat naar verwachting meer drukke dagen én drukkere dagen kennen. Daar komt de verwachte autonome groei van het toerisme nog bij. Er ontstaan dus mogelijk meer kansen voor de sector. Tegelijkertijd ontstaan er ook nieuwe uitdagingen zoals een vergrootte druk op infrastructuur en vervoer met meer kans op verkeersopstoppingen en het ontstaan van nieuwe knelpunten.
Een ander negatief gevolg van de stijgende zomertemperaturen is de toenemende kans op hittestress. Toeristen worden gezien als een relatief kwetsbare groep, omdat ze vaak de lokale omstandigheden niet kennen en veel buiten zijn op de warmste momenten van de dag.
Veranderingen in kwaliteit van water en landschap
Naast de directe invloed van klimaatverandering op toerisme via het weer, heeft klimaatverandering ook allerlei indirecte effecten, via de kwaliteit van landschap en water. De kwaliteit van het landschap is een belangrijke factor voor toeristen bij het kiezen van hun vakantiebestemming. Klimaatverandering kan deze kwaliteit veranderen. Beuken en berken bijvoorbeeld, kunnen slecht tegen droogte. Omdat er onder klimaatverandering mogelijk vaker droge jaren voorkomen, kan dit resulteren in verdroogde landschappen.
Recreatie en Toerisme zijn in Nederland vaak nauw verbonden met water: denk maar aan wandelen langs het water, zeilen, kanoën en zwemmen. Door klimaatverandering kan de beschikbaarheid en kwaliteit van dit water beïnvloed worden. Zo neemt door temperatuurstijging ook de temperatuur van oppervlaktewater toe. Daardoor neemt ook de kans op algenbloei toe, met zeer negatieve gevolgen voor de zwemwaterkwaliteit. Tegelijkertijd kan de waterschikbaarheid voor diverse activiteiten afnemen door het vaker voorkomen van droge perioden. Op lokaal en regionaal niveau kan toerisme een flink beslag leggen op de beschikbare hoeveelheden drinkwater, niet alleen door het watergebruik in de hotelkamer, maar ook door het indirecte watergebruik via water-intensieve activiteiten zoals golf. Met name in het zomerseizoen, wanneer de neerslag beperkt is en de watervraag vanuit landbouw en huishoudens juist groot, kan het toerisme eventuele waterschaarste danig verergeren.
Extreem weer en zeespiegelstijging
Daarnaast, kunnen toerisme en recreatie faciliteiten te maken krijgen met extreme gebeurtenissen die door klimaatverandering vaker en extremer kunnen voorkomen, zoals extreme regen, wateroverlast, overstroming, storm en hagelbuien. Daardoor kan schade aan faciliteiten ontstaan. Bovendien vergroot zeespiegelstijging in combinatie met extreem weer het risico op schade aan stranden, duinen, infrastructuur en toeristische faciliteiten aan de kust. Uit het buitenland zijn gevallen bekend waarin de toeristische sector het risico op schade door natuurgeweld niet meer kan verzekeren, omdat de kans erop door klimaatverandering te groot is geworden.
Hoe kan de Recreatie en Toerisme sector in Nederland zo goed mogelijk inspelen op klimaatverandering?
Partijen in de Recreatie en Toerisme sector kunnen zich op verschillende manieren aanpassen aan klimaatverandering. Om de gevolgen van extreme hitte en hevige buien te beperken, kunnen voorzieningen worden aangepast. Daardoor neemt de kans op overlast of schade af. Om hittestress tegen te gaan, kun je inzetten op het creëren van meer schaduw en koele plekken. Wil je meer weten over risico’s en adaptatiemaatregelen in de sector Recreatie en Toerisme? Op de Kansenkaart voor Klimaatadaptatie van de Hogeschool Zeeland vind je inzichten in de risico’s van klimaatverandering en voorbeelden van klimaatadaptatie in de vrijetijdssector in Zeeland.
Campagnes gericht op toeristen kunnen helpen om het gedrag van toeristen aan te passen tijdens hete periodes. Het creëren van schaduw en koele plekken kan bovendien goed samengaan met maatregelen voor het opvangen van extreme regenbuien door in te zetten op vergroening. Slimme oplossingen kunnen ook een recreatieve functie krijgen. Denk maar aan het creëren van ruimte voor de rivier: naast meer waterberging is met dit programma meer ruimte voor recreatie gerealiseerd. In andere gevallen zijn ingrepen nodig om bepaalde landschappen in stand te houden, zoals bij de Nederlands kust. De zandmotor zorgt ervoor dat het strand gehandhaafd blijft.
Naast het opvangen van de weerextremen zal de sector moeten anticiperen op veranderingen in toerismestromen, bijvoorbeeld grotere en meer frequente stromen van toeristen naar het strand. Om tot integrale, adaptieve plannen te komen voor recreatie en toerisme onder klimaatverandering, zal de toeristisch-recreatieve sector betrokken moeten worden bij de ontwikkeling van adaptatiestrategieën voor de kust en natuurlijke landschappen en besluitvorming rondom de uitbreiding en/of beperking van vliegverkeer en de gevolgen voor toerisme stromen.
Contactpersoon
Team NAS
nas@minienw.nl
Deze pagina kwam tot stand met medewerking van de Environmental Systems Analysis groep (WUR) en Kenniscentrum Kusttoerisme, onderdeel van HZ University of Applied Sciences.
Bollenschema
