Maatregelen voor meer sponswerking

Grondwatermaatregelen zijn gericht op het langer vasthouden van water in de bodem. Er zijn drie hoofdprincipes:

• Langer vasthouden: minder drainage, hogere waterpeilen en minder of minder diepe sloten.
• Minder onttrekken: zuiniger omgaan met grondwater of alternatieve bronnen gebruiken.
• Meer aanvullen: infiltratie stimuleren of het landgebruik aanpassen zodat meer water de bodem in kan.

Deze maatregelen verhogen de gemiddelde grondwaterstand, waardoor de ‘spons’ zich vult en verdroging afneemt. Tegelijk kan een vollere bodem in de winter juist leiden tot extra afvoer en een hogere kans op wateroverlast. Daarom zijn aanvullende maatregelen nodig om de effecten in balans te houden.

In het rapport Sponswerking van landschappen in Nederland vind je op pagina 22  een tabel met grondwatermaatregelen, het effect van de maatregelen op wateroverlast en droogte en de voor- en nadelen van de maatregelen.

Bodem- en landgebruiksmaatregelen zijn gericht op het vergroten van de infiltratie- en retentiecapaciteit van de bodem, het verminderen van verdamping en het vertragen van afstroming over het maaiveld. Door water beter de bodem in te laten trekken en langer vast te houden, helpen deze maatregelen zowel wateroverlast te verminderen als droogte te beperken. Voorbeelden zijn herbebossing op hogere delen en het herstel van natte laagtes en moerasgebieden in de laagste delen van het landschap. Deze maatregelen versterken de sponswerking van het landschap en zorgen ervoor dat water langer beschikbaar blijft.

In het rapport Sponswerking van landschappen in Nederland vind je op pagina 23  een tabel met bodem- en landgebruiksmaatregelen, het effect van de maatregelen op wateroverlast en droogte en de voor- en nadelen van de maatregelen.

Oppervlaktewatermaatregelen zijn gericht op het vertragen van de afvoer en het langer vasthouden van water in sloten, beken en rivieren. Deze maatregelen verlagen piekafvoeren en spreiden de afvoer over een langere periode. Er zijn drie hoofdprincipes:

• Waterretentie: aanleggen van buffergebieden en uiterwaarden.

• Afvoervertraging: het herstellen van natuurlijke waterlopen.

• Maaiveldberging: herstel van laagtes en vennen waar water tijdelijk kan worden opgeslagen.

In het rapport Sponswerking van landschappen in Nederland vind je op pagina 24 een tabel met oppervlaktemaatregelen, het effect van de maatregelen op wateroverlast en droogte en de voor- en nadelen van de maatregelen.

Stedelijke maatregelen richten zich vooral op het opvangen van korte en hevige regenbuien. Tegelijk kunnen deze maatregelen ook bijdragen aan het verminderen van droogte. In dichtbebouwde gebieden is weinig ruimte voor water en groen. Daarom zijn oplossingen vaak kleinschalig en technisch van aard. Ze leveren naast waterbeheer ook belangrijke extra voordelen op, zoals het verbeteren van de leefomgeving, het tegengaan van hitte-eilanden en het scheiden van regenwater en afvalwater. Een veelgebruikte oplossing is de aanleg van wadi’s of bioswales. Deze vangen regenwater op, verminderen piekafvoeren en laten water langzaam infiltreren in de bodem. Ze verbeteren bovendien de waterkwaliteit en helpen het stedelijk hitte-eiland-effect te beperken.

Stedelijke maatregelen kunnen afzonderlijk of in combinatie worden doorgerekend met de Klimaatbestendige Stad Toolbox.

In het rapport Sponswerking van landschappen in Nederland vind je op pagina 25  een tabel met stedelijke maatregelen, het effect van de maatregelen op wateroverlast en droogte en de voor- en nadelen van de maatregelen.