Zoeken

Deze rapportage bevat de resultaten van een verkenning van de mogelijkheden om de weerbaarheid van ons land tegen de gevolgen van overstromingen in de komende 20 tot 30 te vergroten. De verkenning is uitgevoerd in het kader van het deelprogramma Nieuwbouw en Herstructurering. De focus ligt op het verminderen van de kwetsbaarheid voor overstromingen van de infrastructuren en objecten die maatschappelijk gezien het meest relevant zijn, cq. bij uitval tot de meeste slachtoffers en schade leiden. Deze infrastructuren worden aangeduid als ‘vitale infrastructuur’. Voorbeelden zijn elektriciteit, gas en drinkwater.

De afgelopen jaren zijn diverse verkenningen en gebiedspilots uitgevoerd op het gebied van meerlaagsveiligheid en vitale en kwetsbare objecten. Deelprogramma Nieuwbouw en Herstructurering (DPNH) heeft er behoefte aan om concreter inzicht te krijgen in factoren die van belang zijn voor een waterrobuuste inrichting van nieuwbouwlocaties (nieuwbouw en herstructurering) en vitale & kwetsbare functies.

Om voor elk van de vitale en kwetsbare functies een doeltreffende en passende aanpak te borgen in relatie tot overstromingsrisico’s is ervoor gekozen om de verantwoordelijke ministeries aan te spreken op de bestaande urgentie en hun verantwoordelijkheid. Per vitale en kwetsbare functie is, in samenwerking met het verantwoordelijke ministerie, een analyse gemaakt die is samengevat in een dashboard (scoretabel), met een bijzondere inhoudelijke toelichting, die de huidige stand van zaken in relatie tot overstromingsrisico’s weergeeft. Het dashboard bevat een inventarisatie en beoordeling van de kwetsbaarheid van de vitale en kwetsbare functies voor een overstroming en de ketenafhankelijkheid binnen en tussen de functies.

Het synthesedocument van het deelprogramma Nieuwbouw en Herstructurering geeft de essenties weer van vijf jaar lang onderzoek, samenwerking en besluitvorming voor een aanpak die beoogt om in de toekomst wateropgaven op orde te houden en de gevolgen van klimaatverandering te beperken. Een jarenlang proces dat heeft geleid tot de deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie. Met deze deltabeslissing is een mooi resultaat behaald waar alle betrokken partijen en samenwerkende partners trots op mogen zijn.

Het is belangrijk de schade door klimaatverandering te voorkomen. Door de opgave nu al te combineren met andere opgaven kan een verbetering van de stedelijke kwaliteit worden bereikt, en kunnen toekomstige kosten vermeden worden. De coalities klimaatbestendige stad doen in het Manifest klimaatbestendige stad een appel op overheden en marktpartijen om hiervoor samen met de inwoners van de stad verantwoordelijkheid te nemen. De vrijblijvendheid voorbij!

Klimaatverandering biedt niet alleen bedreigingen voor Nederland - het biedt ook interessante kansen voor vernieuwing en innovatie. Een regionale adaptatiestrategie kan bijdragen aan het creëren van voorwaarden voor economische groei en kwaliteit van leven. Acht Nederlandse regio's (hotspots) hebben onder de vlag van Kennis voor Klimaat een proces doorlopen om te komen tot opties voor een regionale adaptatiestrategie (ORAS).

Als gevolg van klimaatverandering verwachten we dat ook de variabiliteit van het weer op de luchthaven en de frequentie en intensiteit van kritieke weersomstandigheden zullen veranderen, maar een precieze kwantificering daarvan ontbreekt. Onze huidige weer‐ en klimaatmodellen zijn niet goed in staat om deze veranderingen met voldoende nauwkeurigheid te bepalen. De belangrijkste doelstelling van dit project is daarom het verstrekken en demonstreren van het volgende generatie weer‐ en klimaatmodel HARMONIE. Dit is een nieuw model dat beter geschikt lijkt om het effect van klimaatverandering op lokale kritieke weersomstandigheden op de luchthaven te kwantificeren en te begrijpen.

BVR - adviseurs ruimtelijke ontwikkeling - laat met het project Ambitie 2050 zien dat elke klimaatopgave kansen biedt in bestaande steden. BVR heeft toekomstbeelden ontworpen voor de steden Arnhem, Rotterdam, Kampen en Eindhoven. Zo heeft Arnhem in 2050, volgens dit toekomstperspectief, prachtige waterterrassen langs de Nederrijn. Bij laagwater fungeren de terrassen als trappen, waardoor de bewoners van de stad in de zomer heerlijk kunnen zwemmen. Bij hoogwater lopen de bakken vol en hebben ze de functie van een waterkering.

Maatregelen in de stad om het veranderde klimaat bij te houden en daarmee de stad leefbaar te houden zijn enorm duur. Deze aanname klinkt logisch. Het hoeft alleen niet waar te zijn. Door op het juiste moment op bestaande ontwikkelingen aan te haken, de grenzen van bestaande sectoren los te laten en écht samen te werken is het mogelijk om de juiste klimaatmaatregelen te nemen. De komende 30-40 jaar gaat de openbare ruimte overal ergens op de schop. Als de levenscyclus van maatregelen goed meegenomen wordt en alle kosten én baten meegenomen worden kunnen opties inclusief klimaatmaatregelen goedkoper zijn.