Er stroomt water door Apeldoornse Klimaatstraat

Wat was de aanleiding?

De Marktstraat en de Beekstraat in het centrum van Apeldoorn gaven de laatste jaren een treurig  beeld. Er was veel leegstand: een aantal winkels en horeca was uit deze straten verdwenen. Samen met ondernemers bedacht de gemeente een plan om de straten nieuw leven in te blazen en de ruimtelijke kwaliteit te verbeteren. Een plan waarin klimaatadaptatie een belangrijk onderdeel is geworden.

Wat is er gedaan om wateroverlast en droogte tegen te gaan?

In de straten zijn de volgende adaptatiemaatregelen uitgevoerd om wateroverlast en droogte tegen te gaan:

• In de Markstraat is de Markstroom aangelegd: een kleine waterstroom met sproeiertjes. De Marktstroom vangt het regenwater op. Ook stroomt hier overtollig grondwater doorheen. Om de parkeergarage onder de Markt droog te houden werd dit grondwater jarenlang ondergronds afgevoerd.
• Het water van de Marktstroom wordt opgevangen in een ontvangstbak onder de grond en daarna stroomt het enkele keren per dag weer terug naar het begin van de Marktstroom. Het water wordt ook gereinigd.
• De gemeente heeft een cisterne aangelegd: een grote ondergrondse wateropslag. Hierin komt regenwater terecht tijdens hevige regenbuien, via een smalle metalen goot die naast de Marktstroom is aangelegd. In de cisterne is ruimte voor 200.000 liter regenwater. Dat regenwater kan de gemeente gebruiken om bij droogte het groen in de binnenstad water te geven. Boven de grond is de cisterne zichtbaar gemaakt in de vorm van een put met een glazen deksel. Zo kan iedere voorbijganger zien dat Apeldoorn duurzaam omgaat met regenwater.
• Het water van de Marktstroom komt uit op de beekzone de Grift. De ondergrondse beek de Grift is in stappen weer bovengronds gehaald. Ook hier in het centrum heeft de gemeente samen met het waterschap een deel van de Grift hersteld. Deze beekzone biedt ook kansen voor natuurontwikkeling, zoals de vistrappen en paai- en opgroeiplekken voor vissen die erin zijn aangelegd. Langs de beek is een pad aangelegd.

Wat is er gedaan om te vergroenen?

Met de nieuwe Klimaatstraat is het centrum van Apeldoorn ook een stuk groener geworden:

• Nieuw is bijvoorbeeld de Grifthof, met veel groen, water en een wadi. Hier kun je even tot rust komen. Voor de aanleg van de Grifthof was het een nogal rommelige en versteende plek, met achterkanten van privé-percelen. Nu is het een nieuwe groene hof in de binnenstad die voor iedereen toegankelijk is.
• Eind 2018 heeft de gemeente midden in de Marktstraat een klein groen park aangelegd: de Markthof. Bestaande bomen hebben meer ruimte gekregen. Er is een border gemaakt met gevarieerde kleurrijke beplanting, die veel bijen, vlinders en mensen aantrekt. In het parkje staan een drinkwaterpunt en een ruime bank.
• Ook in de straten zelf heeft de gemeente bomen, struiken en vaste planten geplant.
• Samen met eigenaren heeft de gemeente gevels vergroend en plantenbakken neergezet. Op een enkele plek is een groene slinger over de straat gehangen.

Hoe maakt de straat de stad klimaatbestendiger?

Regenwater wordt opgevangen door de Marktstroom, de wadi, de ontvangstbak, de cisterne en de Grift. Een deel van het Griftwater zal stroomafwaarts infiltreren in de bodem. Door het water op zoveel manieren op te vangen, wordt de stad veel minder kwetsbaar voor wateroverlast en droogte. Bij hevige regenbuien komt er geen water op straat te staan, en in droge periodes kan het opgevangen water gebruikt worden voor het groen in de stad. De groene parkjes de Markthof en de Grifthof, en de bomen en planten in de straten en bij de gevels, bieden verkoeling op warme dagen. Ook bevorderen ze de luchtkwaliteit en biodiversiteit.

Wat zie je verder in de Klimaatstraat?

De Klimaatstraat is ook een plek geworden waar kinderen kunnen spelen. Ze kunnen er spetteren met het gezuiverde water dat uit de sproeiertjes langs de Marktstroom komt. Andere opvallende aanpassingen in de Klimaatstraat:

• Gravures in de Marktstroom verbeelden de verschillende vissoorten die in de Grift en in andere Apeldoornse beken voorkomen.
• Eigenaren investeren in panden in de twee straten en rond de Grifthof. Veel panden zijn inmiddels opgeknapt. Historische gevels zijn hersteld door de eigenaren, met steun van het gevelfonds van de gemeente Apeldoorn.
• Ondernemers werken er met veel enthousiasme en stralen positieve energie uit. Het lef, de investeringen in tijd en geld en het oog voor kwaliteit van veel ondernemers hebben veel invloed gehad op het mooie resultaat.

Bewoners van nieuwe appartementen rond de Klimaatstraat waarderen de mix van water, groen, historie en nieuw, wonen, winkelen en kleinschalige horeca. Er komen meer bezoekers die er langer verblijven. De Klimaatstraat leeft!

Samen bedenken, testen en meten

De Klimaatstraat is tot stand gekomen door samen aan de slag te gaan en dingen uit te proberen. Bewoners, ondernemers, het waterschap, de provincie, het Rijk  en de gemeente hebben de Klimaatstraat samen tot stand gebracht. De straten zijn bijvoorbeeld samen met de bewoners en ondernemers vergroend. En het burgerinitiatief Apeldoorn in Data meet de temperatuur met sensoren, om te zien of het ook echt koeler wordt in de straten.

Leerpunten

Een goede communicatie is goud waard. De gemeente heeft groepsgesprekken en één-op-één-gesprekken gevoerd met eigenaren en gebruikers van de panden. Daarbij gebruikte ze tekeningen van de gevels van alle panden, met daarop voorstellen voor mogelijke beplanting aan of voor de gevels. Hierdoor raakten de eigenaren en gebruikers enthousiast om mee te doen met het vergroenen van de straat.

Contactpersoon

Hendrieke Rossingh
Gemeente Apeldoorn
H.Rossingh@apeldoorn.nl