Hoog Water: nieuwe kenniskrant over gevolgbeperking overstromingen
Stel dat er ergens een dijk doorbreekt, wat zijn dan de mogelijke gevolgen? En hoe kun je die zo veel mogelijk beperken? Dat zijn belangrijke vragen voor gemeenten, provincies, bedrijven en infrabeheerders. In de nieuwe kenniskrant Hoog Water vinden zij allerlei praktische informatie en inspirerende voorbeelden waarmee ze zelf aan de slag kunnen rond het thema ‘gevolgbeperking overstromingen’. “Al deze partijen kunnen zelf heel veel doen voor de waterveiligheid”, aldus Rob Koeze, die meewerkte aan de kenniskrant.
Op 10 juni 2021 verscheen Hoog Water, het vierde deel in een serie kenniskranten over klimaatadaptatie in stedelijk gebied. De krant staat in het teken van het beperken van de gevolgen van een overstroming. De eerdere delen behandelden wateroverlast, droogte en hitte. Hoog Water geeft een overzicht van beschikbare hulpmiddelen die overheden en bedrijven kunnen gebruiken bij een klimaatadaptieve bouw en ruimtelijke inrichting, specifiek gericht op gevolgbeperking overstromingen.
De serie is gemaakt in opdracht van de onderzoekslijn Klimaatbestendige Stad van het Nationaal Kennis- en innovatieprogramma Water en Klimaat (NKWK-KBS) en de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA). Hoog Water is gratis digitaal beschikbaar en sluit aan op het traject van stresstesten, risicodialogen en uitvoeringsagenda’s dat overheden doorlopen binnen het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie (DPRA). Een papieren versie wordt in beperkte oplage verspreid via evenementen, NKWK-KBS en STOWA.
Risico is nooit nul
Achter de dijken wanen we ons veilig. In de laatste decennia zijn we steeds meer gaan bouwen en investeren in laaggelegen gebieden. Er kwamen niet alleen veel huizen en bedrijven bij, maar ook vitale en kwetsbare infrastructuur, zoals datacentra en elektriciteitsnetwerken.
Er staat achter de dijken dus steeds meer op het spel. Maar de kans op een overstroming is nooit nul. Bovendien neemt het risico toe, als gevolg van klimaatverandering. De zeespiegel stijgt en er treden hogere pieken op in de rivierwaterafvoer. “Dit besef is niet overal voldoende doorgedrongen”, stelt Rob Koeze, lid van het programmateam DPRA en van het redactieteam van Hoog Water. “Dat merken we bij provincies en gemeenten, maar ook bij bedrijven en burgers. Iedereen denkt: waterveiligheid is iets van Rijkswaterstaat en de waterschappen, dus daar hoeven wij niets aan te doen.”
Onterecht, vinden Koeze en zijn collega’s. Waterveiligheid moet op drie niveaus goed geregeld zijn: niet alleen op het gebied van waterkering, maar ook wat betreft ruimtelijke inrichting en crisisbeheersing. Daarover gaat de kenniskrant Hoog Water.
Tools
“Er zijn allerlei tools ontwikkeld waarmee je de risico’s voor jouw gebied of gemeente heel precies in kaart kunt brengen”, vertelt Koeze. “Bijvoorbeeld via de Klimaateffectatlas. Voor gemeenten hebben we een bijsluiter gemaakt bij de stresstesten. En op verschillende plaatsen zijn al waterrisicoprofielen opgesteld en getest.”
De kenniskrant geeft een overzicht van dergelijke tools, met links in de digitale versie. Welke typen kaarten vind je precies in de Klimaateffectatlas? Wanneer gebruik je welke kaart, en wat kun je vervolgens met die informatie?
Voorbeelden
Daarnaast geeft de krant allerlei voorbeelden van concrete projecten in Nederland. Een greep uit de onderwerpen: droge voeten in Gorinchem dankzij het doorstroomgebied De Noordwaard; van havengebied naar adaptief en innovatief woon- en werkgebied in Rotterdam; aanpassingen aan vitale en kwetsbare functies in Weesp; en modern en duurzaam wonen op terpen en op palen in Marken en in Zwolle.
Ook is er aandacht voor thema’s als leren van het verleden, veerkracht door ontwerp en het slim koppelen van opgaven. Naast informatie over ruimtelijke inrichting geeft de kenniskrant ook tal van tips rond crisisbeheersing, onder meer in een grote infographic.
“Er zijn allerlei maatregelen die ervoor kunnen zorgen dat áls er eens een overstroming is, de maatschappelijke en economische schade minder groot is”, vat Koeze de boodschap samen. “Ruimtelijke inrichting en crisisbeheersing zijn taken van gemeenten, provincies, bedrijven en infrabeheerders. Zij kunnen zelf heel veel doen voor de waterveiligheid.”
