Rapport ABN-AMRO: Nederland telt 900 ‘klimaatkwetsbare’ wijken

Wanneer spreek je van een risicovolle wijk?

Of je van een risicovolle wijk kunt spreken, hangt volgens de onderzoekers van drie criteria af:

• Meer dan 10 procent van de woningen in een wijk loopt een middelgroot of groot fysiek klimaatrisico of meer dan 60 procent van de geregistreerde energielabels is laag: tussen C en G. Met een lager energielabel liggen de kosten voor verduurzaming hoger.
• De gemiddelde WOZ-waarde ligt in een wijk onder de 350.000 euro.
• Het gemiddelde huishoudinkomen in een wijk is minder dan 35.000 euro per jaar.

Als in dit soort wijken het aantal eigen woningen boven de 70 procent ligt, maakt dat de wijk extra kwetsbaar.

Kwetsbaarheid in kaart

ABN-AMRO heeft in kaart gebracht waar de risico’s op overstromingen, funderingsschade en de kosten voor verduurzaming samenvallen met financiële kwetsbaarheid. Hieruit blijkt het volgende:

• Vooral langs de Maas in Limburg staan woningen die kwetsbaar zijn voor overstromingen. De WOZ-waarde en het gemiddelde inkomen liggen hier vaak lager dan in de rest van het land. Daarnaast bestaat een relatief groot deel uit eigen woningen. Dat maakt de bewoners van deze wijken kwetsbaar.
• Woningen en panden met risico op funderingsschade als gevolg van droogte staan vooral in wijken in het noorden en westen van het land. Maar Amsterdam, Den Haag en Rotterdam tellen hier niet mee, onder andere omdat de WOZ-waardes en het gemiddelde huishoudinkomen in deze steden een stuk hoger liggen.
• Kwetsbare wijken, waar ook veel woningen zijn met een lager energielabel, liggen vooral in Zeeland, Limburg, Groningen en Friesland. In sommige van deze wijken is het percentage eigen woningen hoog, waardoor de eigenaar alleen voor de kosten komt te staan.

In 90 wijken stapelen twee of meer risico’s zich op. In een groot deel van deze wijken zijn veel woningen met lage energielabels én is er een hogere kans op overstromingsschade of funderingsschade. Het is dus deze stapeling van risico’s die wijken volgens de onderzoekers kwetsbaar maken voor het klimaat.

Beter inzicht en eerlijkere verdeling van kosten

Het onderzoek doet verschillende aanbevelingen om kwetsbare wijken te helpen bij de financiële risico’s van klimaatverandering en verduurzaming:

• Beleidsmakers zouden in de kwetsbaarste wijken per pand in beeld moeten brengen wat de risico’s zijn en welke keuzes je kunt maken om schade te herstellen.
• De kosten voor de klimaatrisico’s die nu al bekend zijn, zouden door de huidige eigenaren moeten worden betaald. Dat is eerlijk naar toekomstige eigenaren, ook omdat de risico’s waarschijnlijk alleen maar gaan toenemen. Hiervoor is bewustwording nodig, ook bij hypotheekverstrekkers en makelaars.
• Je moet voorkomen dat financieel kwetsbare huishoudens gaan wonen in wijken waar de panden goedkoper zijn geworden doordat klimaatrisico’s in de woningprijzen zijn verwerkt. Deze huishoudens zouden de schadekosten van funderingsproblemen of een overstroming namelijk niet kunnen betalen. Daarvoor zou het goed zijn om de financiële lasten als gevolg van mogelijke klimaatschade onderdeel te maken van hypotheekgesprekken.
• Voor wijken waar woningeigenaren financieel nu al niet in staat zijn om met klimaatrisico’s om te gaan, kan het Fonds Duurzaam Funderingsherstel gebruikt worden. Dit fonds zou je ook kunnen gebruiken om samen andere risico’s aan te pakken.