Drie stappen

In de eerste stap identificeren overheden en gebruikers samen de mogelijke knelpunten: waar zijn er nu al watertekorten en waar bestaat bij droogte een grote kans op watertekorten, nu en in de toekomst? Door deze knelpunten te identificeren, kunnen gebruikers zich beter op watertekorten voorbereiden. Als een bedrijf in een gebied ligt dat kwetsbaar is voor watertekorten, kan het bijvoorbeeld een extra waterberging aanleggen of innovaties invoeren. En stel dat de schade niet ernstig zou zijn of als de kans heel klein is dat er schade optreedt, dan kan een gebruiker er ook voor kiezen om eventuele schade te accepteren.

Heb je met stap 1 inzicht gekregen in knelpunten of kwetsbaarheden? Dan kan dat aanleiding zijn om maatregelen te nemen. In de tweede stap werk je dan kansrijke maatregelen en een voorkeursstrategie uit om de zoetwatervoorziening duurzamer en doelmatiger te maken. Dit kunnen grote of kleine fysieke maatregelen zijn, zoals het aanleggen van een stuw of het verbreden van een watergang om water vast te houden. Maar het kan ook gaan om een betere waterverdeling bij rivieren en kanalen of om het hergebruik van water. Verder kun je in deze stap ook een visie of strategie voor de lange termijn ontwikkelen over hoe we het landgebruik en de zoetwatervoorziening beter op elkaar kunnen afstemmen. Bijvoorbeeld door water en bodem meer sturend te maken in de ruimtelijke ordening.

Uitwerking waterbeschikbaarheid per zoetwaterregio

In de uitwerking van het proces waterbeschikbaarheid zijn verschillende maatregelen opgesteld om het waterbeheer in Nederland te optimaliseren. Deze maatregelen zijn opgesteld voor het Hoofdwatersysteem en voor de zes zoetwaterregio’s in Nederland. De zes zoetwaterregio’s zijn: Noord-Nederland (inclusief IJsselmeergebied), West-Nederland, Zuidwestelijke Delta, Hoge Zandgronden Oost, Hoge Zandgronden Zuid en Rivierengebied. Elke regio heeft een strategiedocument opgesteld met daarin de meest kansrijke maatregelen. Deze strategiedocumenten Zoetwater vind je op de website van het Deltaprogramma.

Door afspraken met elkaar te maken, weten grootgebruikers van zoetwater wat ze van de overheid kunnen verwachten en waar hun eigen verantwoordelijk ligt. Dat inzicht helpt om investeringsbeslissingen te nemen en biedt daarmee een handelingsperspectief. Hieronder lees je waar de afspraken over kunnen gaan en hoe ze worden vastgelegd.

Waar gaan de afspraken over?

Afspraken kunnen bijvoorbeeld gaan over hoe je maatregelen gaat uitvoeren of financieren. Ook kan het gaan over wat gebruikers zelf moeten doen om de watervraag te beperken. Verder gaan afspraken ook over hoe je het water het beste verdeelt bijvoorbeeld als Nederland te maken heeft met droogte of extreme droogte. En afspraken kunnen ook aanvullingen zijn op de verdringingsreeks, die geldt als er daadwerkelijk watertekorten zijn in Nederland. De verdringingsreeks zegt welke functies voorrang krijgen bij de verdeling van het beschikbare water.

Hoe worden de afspraken vastgelegd?

Ruim honderd afspraken zijn vastgelegd als maatregelen in het Deltaplan Zoetwater 2022-2027. Dit zijn zowel nationale als regionale maatregelen, van een ondergrondse wateropslag in Wolphaartsdijk tot het beperken van zoutindringing bij de Afsluitdijk. Zie voor dit laatste voorbeeld de infographic over verzilting in het IJsselmeer en Markermeer. Andere afspraken worden vastgelegd in waterbeheerprogramma's van waterschappen, waterakkoorden, andere bestuursakkoorden of in overeenkomsten met gebruikers.