Klimaatadaptatie in Gelderland

In het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie hebben gemeenten, waterschappen, provincies en het Rijk afgesproken dat Nederland uiterlijk in 2050 klimaatbestendig en waterrobuust ingericht moet zijn. De rol van de provincies hierin is vooral coördinerend, stimulerend en ondersteunend richting gemeenten, waterschappen en lokale organisaties. Hoe vult provincie Gelderland deze rol in? Hoever is Gelderland met de ambities van het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie? Op deze pagina lees je daar meer over. Ook vind je hier een aantal voorbeelden van projecten waarbij de provincie betrokken is.

Uitvoeringsagenda Klimaatadaptatie

Om Gelderland aan te passen aan het veranderende klimaat heeft de provincie de Uitvoeringsagenda Klimaatadaptatie (pdf, 4.8 MB) opgesteld. Daarin staan vijf thema’s centraal:

• Groene steden en dorpen
• Water- en bodemsturend
• Toekomstbestendig bouwen
• Klimaatbestendige wegen
• Hitte

De uitvoeringsagenda maakt duidelijk wat provincie Gelderland doet, waar ze over gaat en waarin ze het voortouw neemt. Ze koppelt klimaatadaptatie aan haar provinciale kerntaken, zoals natuur, provinciale wegen en water. Ook koppelt ze klimaatadaptatie aan haar programma’s, zoals SteenGoed Benutten. Daar waar het nu al kan, maakt ze klimaatadaptatie onderdeel van projecten die ze ondersteunt. De provincie neemt ook deel aan onderzoeken, bouwt kennis en expertise op, en laat goede voorbeelden zien.

Droogte in de Achterhoek

In Gelderland was het in de afgelopen jaren een aantal zomers na elkaar langere tijd extreem droog. De gevolgen daarvan zijn acuut en ingrijpend, maar verschillen ook van gebied tot gebied. De Achterhoek heeft extra last van deze toenemende droogte en piekbuien. Dat komt vooral door de ligging op hoge zandgronden en de beperkte mogelijkheden voor extra watertoevoer. Provincie Gelderland werkt samen met negentien andere partijen aan een aanpak om van de Achterhoek een veerkrachtige regio te maken die weet hoe ze moet omgaan met toenemende droogte en piekbuien. Onderwerpen waarop ze zich richten: regenwater opvangen en vasthouden, andere gewassen telen en bepalen waar wel en geen woningen moeten komen.

Wat doet Gelderland met en voor andere partijen?

De aanpak van klimaatadaptatie doet en kan de provincie niet alleen. Provincie Gelderland stimuleert overheden, instellingen en bedrijven om op een innovatieve, creatieve en doeltreffende manier aan de slag te gaan met klimaatadaptatie. Ze inspireert, ondersteunt, denkt mee en geeft hier en daar een financiële impuls. En ze werkt samen met gemeenten, waterschappen en andere partners aan de Regionale Adaptatie Strategieën. De aanpak van het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie (DPRA) geldt daarbij als leidraad. De provincie werkt in acht werkregio’s aan deze strategieën met de bijbehorende uitvoeringsplannen. Door de toenemende urgentie van klimaatverandering hebben alle partijen in november 2018 in het Bestuursakkoord Klimaatadaptatie afgesproken om de aanpak van klimaatadaptatie te versnellen en te intensiveren. Gemeenten en waterschappen zijn daarin de trekkers en de provincie ondersteunt hen hierbij.

Hoe ver is de provincie met de ambities van het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie?

Het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie is opgebouwd volgens zeven ambities. Om te bereiken dat Nederland in 2050 klimaatbestendig en waterrobuust is ingericht, hebben de overheden afgesproken om allemaal met deze ambities aan de slag te gaan. Hieronder lees je hoever de provincie met deze ambities is.

Stresstesten en risicodialogen

Gelderland heeft een klimaateffectatlas gemaakt van verschillende assets die onderdeel uitmaken van de Gelderse infrastructuur (circa 1200 km wegen). Op de kaarten in deze atlas kun je zien waar als gevolg van klimaatverandering knelpunten ontstaan. Daarnaast werkt Gelderland mee in de acht verschillende werkregio’s, ook bij het uitvoeren van stresstesten voor die regio’s.

Uitvoeringsagenda

Voor de huidige coalitie werkt Gelderland aan klimaatadaptatie via de Uitvoeringsagenda Klimaatadaptatie 2024-2027 (pdf, 4.8 MB).

Meekoppelkansen benutten

Klimaatadaptatie is bij uitstek een integrale ‘koppelopgave’. Een mooi voorbeeld hiervan is de Challenge voor groene icoonprojecten. Daarin zijn gebiedspartners uitgedaagd om versteende gebieden van minimaal 1000 m² om te zetten in groene, biodiverse, klimaatadaptieve en gezonde gebieden. Ook is klimaatadaptatie bijvoorbeeld gekoppeld aan de projecten Duurzame bedrijventerreinen, Actieplan wonen, SteenGoed benutten en de subsidieregelingen die hieraan gekoppeld zijn. Voor adaptatiemaatregelen is extra budget beschikbaar.

Stimuleren en faciliteren

Provincie Gelderland ondersteunt het bouwen van groene steden en dorpen om overlast door hitte en extreme regenval tegen te gaan. Ook stimuleert en faciliteert ze gemeenten en andere partijen om samen hitte aan te pakken. Via gemeenten ondersteunt de provincie ook inwoners om in en om hun woning overlast door klimaatverandering te verminderen, bijvoorbeeld met de subsidie Een challenge voor groene icoonprojecten.

Monitoring

Gelderland is betrokken bij de DPRA-pilot Monitoring klimaatadaptieve maatregelen. In deze pilot worden de effecten gemeten van adaptatiemaatregelen. Daarnaast heeft de pilot als doel om erachter te komen welke impact de maatregelen hebben op de werking van het natuurlijk systeem. De pilot wordt uitgevoerd in Apeldoorn, Arnhem, Doetinchem, Elburg en Nijmegen.

Onderzoek naar water- en bodemsturend in Gelderland

De provincie krijgt vanuit gemeenten veel vragen over hoe ze water en bodem sturend kunnen laten zijn bij de inrichting van het gebied, volgens de uitgangspunten uit de kamerbrief hierover. De provincie steunt hen hierin door samen met de WUR en werkregio’s gebiedsuitwerkingen te ontwikkelen. Zo is er in 2023 een gebiedsuitwerking gemaakt voor de regio Vallei en Veluwe. Ook zijn er gebiedsuitwerkingen gemaakt voor de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen en voor de gemeente Arnhem. Voor de andere werkregio’s zal dat ook gebeuren. Meer hierover kun je lezen op de pagina Water- en bodemsturend van provincie Gelderland.

Website en LinkedIn

Meer over klimaatadaptatie in de provincie Gelderland vind je op de website van de provincie. Wil je op de hoogte blijven van klimaatadaptieve ontwikkelingen in Gelderland? Dan kun je de LinkedIn-pagina ‘Klimaatadaptatie in Gelderland’ volgen. Hier kun je zien wat er zoal gebeurt in Gelderland op het gebied van klimaatadaptief denken en doen. De provincie deelt hier voorbeelden van anderen en updates van haar eigen projecten.