Responsgroep extreem weer

Doel

Hoe kunnen ervaringen met extreem weer ‘helpen’ de samenwerking tussen overheid, burgers en bedrijven op gebied van klimaatadaptatie te versterken?

Inhoud

Irene Poortinga, Amsterdam Rainproof, vertelt over de impact van de hoosbui van 28 juli 2014. Er is toen een speciale ‘taskforce’ opgericht om de meer dan 400 meldingen te verwerken. Door deze ervaring en de lessen die zijn geleerd, is er nu een ‘noodprotocol hoosbuien’ opgesteld. Dit beschrijft de procedure die Waternet volgt – voor, tijdens en na een hoosbui. Een belangrijk onderdeel hiervan is de communicatie: welke kanalen, welke boodschap, hoe komt de informatie binnen. De les die we hebben geleerd: samenwerking is bij het werken aan een regenbestendige stad essentieel, zowel intern (tussen de diverse afdelingen) als met private partijen (bewoners en bedrijven).

Richard van der Weg, zelfstandig adviseur, was in de nasleep van dezelfde hoosbui ingehuurd als adviseur wateroverlast bij de gemeente Werkendam. In 2014 vond naar aanleiding van die crisis een bijeenkomst plaats met bestuurders op het podium en veel ontevreden en geëmotioneerde burgers in de zaal, wat leidde tot weinig resultaat en vooral polarisatie.

In 2015 werd bij een volgende wateroverlastsituatie elke persoon die melding maakte, teruggebeld. Waterschap en gemeente trokken samen op als één partij. Er werd een bewonersavond georganiseerd met als doel informatie halen, klein houden, meer contact, geen centraal podium. Bewoners gaven input op oorzaken en mogelijke maatregelen. Een half jaar later werd de verwerking hiervan gepresenteerd op bewonersavonden in dezelfde setting, waarbij maatregelen werden gepresenteerd. Er waren gesprekken bij mensen thuis en klankbordgroepen. Er was contact met ‘tegenstanders’ onder de bevolking; zij werden actief bij maatregelen. Ook verschenen er nieuwsbrieven met als doel: informeren en het beperken van vragen.

Karin van der Hoeven, gebiedsadviseur Aa en Maas, vertelt over de nasleep van de hagelbui in Someren op 23 juni 2016. Hier zocht de gemeente te laat het contact met de burgers, via de weerdialoog '17. Rechtszaken werden gestart en lopen nog. Sindsdien is een bredere aanpak gevolgd van het voeren van  weerdialogen. Hierbij zijn goede en minder goede ervaringen opgedaan.

Koen te Velde, Provincie Gelderland, licht het doel en de aanpak toe van de Responsgroep extreem weer. De responsgroep is een middel om gemeenten en waterschappen te ondersteunen bij de dialoog met de bevolking, tijdens en kort na een extreme weergebeurtenis. Omdat extreme weersituaties hét moment zijn om met burgers en bedrijven te gaan samenwerken aan klimaatadaptatie.

Uitkomsten

De aanwezigen herkennen het belang van een snelle en adequate reactie van de betrokken overheden jegens getroffenen. Wel geven zij aan dat het om maatwerk gaat.

Je kunt nu al veel doen door kanalen open te zetten waar burgers hun ervaringen en foto’s naartoe kunnen sturen en daarover te communiceren. Ook risicocommunicatie is van belang. Laat burgers weten: dat zij bij extreme weersituaties mogelijk overlast ervaren; wat ze, naast wat de overheid doet, zelf kunnen – en moeten – doen om overlast te beperken (burgers zijn zelf verantwoordelijk voor het regenwater dat op hun eigen terrein valt); en waar ze hun ervaringen kunnen delen.

Luisteren en naast de getroffenen staan is van belang. Het is aan te bevelen eventuele discussies over een schuldvraag uit te stellen tot na de uitvoering van de evaluatie. Zorg er wel voor dat getroffenen hun schadeclaims kunnen indienen.

Belangrijkste leerpunten

Deelnemers herkennen het belang van het leggen van een link van een calamiteit naar werken aan klimaatadaptatie. De samenwerking tussen overheid, bewoners en partijen is essentieel, zowel tijdens de calamiteit als vooraf (voor de bewustwording). De meerwaarde van de responsgroep extreem weer en de vorm daarvan vraagt meer overleg en scherpte.

Faciliteer als overheid:

• Bewustwording: bewoners zijn zelf verantwoordelijk voor regen die valt op hun eigen terrein. En: we krijgen vaker te maken met hoosbuien.
• Handelingsperspectief: wat kun je zelf doen om schade en overlast te voorkomen? Werk hierin samen met bedrijven.

Contactgegevens

Madeleen Helmer
madeleen.helmer@klimaatverbond.nl

Maarten Hoorn (NAS-team)
maarten.hoorn@platform31.nl