Zoetwatertekort

De beschikbaarheid van zoetwater van voldoende kwaliteit is geen vanzelfsprekendheid. Vooral in droge zomers kan de aanvoer via rivieren teruglopen, kunnen grondwaterstanden uitzakken of kan de waterkwaliteit onder druk staan door verzilting, opwarming of groei van organismen zoals blauwalg. Het Deltaprogramma Zoetwater brengt elke zes jaar de huidige en toekomstige beschikbaarheid van zoetwater in beeld, net als de risico’s op watertekort en welke gebruikers daar last van hebben. De zogenaamde verdringingsreeks speelt daarin een belangrijke rol. Deze bepaalt bij een watertekort welke functies als eerste beperkingen krijgen opgelegd. Drinkwatervoorziening en het remmen van bodemdaling in veengebieden hebben bijvoorbeeld prioriteit boven de landbouw en scheepvaart.

Tekort oppervlaktewater

Met behulp van uitkomsten van het Deltaprogramma Zoetwater is het kaartverhaal Tekort oppervlaktewater gemaakt. Dit beschrijft voor de huidige situatie en 2050 waar oppervlaktewatertekorten kunnen optreden, in een gemiddeld droog jaar en een extreem droog jaar.  Dit vormt een dreiging voor functies die afhankelijk zijn van water (van voldoende kwaliteit) voor peilbeheer, doorspoeling en verbruik zoals fabricageprocessen en beregening. In de stresstest wordt de kaart gebruikt om te bepalen of in het onderzochte gebied oppervlaktewatertekorten (gaan) optreden.

Waterbalans: zoetwatertekort per deelgebied

De nationale knelpuntenanalyse van het Deltaprogramma Zoetwater brengt voor Nederland vraag en aanbod in beeld. De analyse toont waar tekorten aan water van voldoende kwaliteit kunnen ontstaan in gemiddelde en in droge jaren (herhalingskans van 1 op 20 jaar). Ook worden voor enkele gebieden lokale analyses gemaakt en beschikbaar gesteld. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen:

• Beperkingen in aanvoermogelijkheid vanuit het hoofdwatersysteem
• Te krappe doorvoermogelijkheden in het regionale systeem
• Te zout water
• Uitzakkende grondwaterstanden in gebieden zonder aanvoer

Deze tekorten kunnen ook tegelijkertijd in een deelgebied optreden. De resultaten van deze waterbalansen komen naar verwachting eind 2025 beschikbaar.

Aandachtpunten

• De kaarten uit de knelpuntenanalyse geven een beeld van wat voor knelpunten er in de regio spelen. Het hangt van de eisen en handelingsperspectieven van de regio en de gebruikers af in hoeverre die knelpunten ook gevoeld worden in de regio.
• Voor de regionale knelpunten is een dialoog nodig met gebruikers om inzicht te krijgen in de daadwerkelijke schades en handelingsperspectieven. Hiervoor zijn vaak lokale metingen en conceptualisaties nodig die ook aansluiten bij de specifieke behoeftes van de gebruikers.