Waterschade gebouwen en constructies

Welke gebouwen, infrastructuur en vitale functies worden geraakt door wateroverlast of overstroming? Breng dat in beeld en schat de schade ervan in. Bepaal en toon dan op een kaart, bijvoorbeeld met een kleurcode:

• de gebouwen waar water tegen de gevel staat
• de plaatsen waar water tegen de ingang van ondergrondse bouwconstructies staat, zoals parkeergarages en metrostations
• de functies met bijzondere maatschappelijke waarden die geraakt zijn, zoals begraafplaatsen, zorginstellingen en cultuurhistorisch erfgoed
• wegen, spoorwegen, tramlijnen, tunnels en andere infrastructuur die onder water staan
• de nationale vitale functies en lokale functies (pdf, 38 kB) geraakt zijn en die volgens de decentrale overheden (in overleg met gebiedspartners) prioriteit hebben.

Ga je een inschatting maken van de gevolgen van een bepaalde waterdiepte voor een gebouw of functie? Gebruik dan informatie die wat zegt over de gevoeligheid, zoals:

• gebruiksfunctie
• aanwezigheid souterrains en kelders onder woningen, winkels, bedrijven, musea, etc.
• drempelhoogte, hoogte begane grond
• aanwezigheid van gebouwen en functies met een bijzondere maatschappelijke waarde, zoals begraafplaatsen, zorginstellingen en cultureel erfgoed
• aanwezigheid van inritten naar ondergrondse parkeerkelders en fietsenstallingen
• aanwezigheid van vitale voorzieningen in kelders of op de begane grond, inclusief de hoogte van kritische elementen zoals schakelkasten.

Verzamel deze informatie door samen met de eigenaren van de gebouwen waar water tegen de gevel staat, gericht de eigenschappen van die gebouwen te inventariseren. Een alternatief is om gebouwen in te delen in typen en hieraan vaste eigenschappen toe te kennen op basis van bouwjaar, bouwstijl en gebruiksfunctie. Daarbij is het advies om de indeling en gebouweigenschappen zo te kiezen dat dit een conservatieve uitkomst geeft (worst case).

Voor wegen kun je op vergelijkbare wijze onderscheid maken naar type en functie. Het gevolg van verkeersstremming op doorgaande wegen zal bijvoorbeeld groter zijn dan in een woonwijk. Hierbij speelt de bereikbaarheid voor hulpdiensten een belangrijke rol. In overleg met de veiligheidsregio kan hier op gebiedsniveau invulling aan worden gegeven.

De bijlage van Standaarden voor de stresstest wateroverlast (pdf, 719 kB) (herziene versie november 2024) bevat een overzicht van kwetsbare objecten, netwerken en groepen. Voor specifieke objecten die onderdeel zijn van vitale functies, zijn kritische uitvalwaarden geïnventariseerd. Een uitvalwaarde is de waterdiepte waarboven het functioneren wordt belemmerd. Een overzicht (bibliotheek) van representatieve kritieke uitvalwaarden vind je in het nieuwsbericht van 11 maart 2024 over de methode om risico’s van een Limburgbui af te wegen. Dit overzicht kan helpen om te bepalen welke functies zullen uitvallen bij de geanalyseerde neerslaggebeurtenissen.

Met de waterschadeschatter kunnen gemeenten en waterschappen gedetailleerd de schade simuleren bij wateroverlast. Het (online) instrument maakt een inschatting van de schade die onder meer ontstaat aan gebouwen en infrastructuur als gevolg van wateroverlast. De waterschadeschatter maakt gebruik van de meest gedetailleerde informatie over landgebruik die op dit moment landelijk beschikbaar is, waaronder de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT).

Voor schade door overstromingen is de Schade en Slachtoffermodule (SSM) ontwikkeld. Met deze applicatie kunnen diverse overstromingsgevolgen worden berekend. Voorbeelden hiervan zijn: hoeveel (kwetsbare) objecten en inwoners worden getroffen, hoeveel schade kan er optreden en hoeveel slachtoffers kunnen er vallen. De methode is vooral geschikt voor grootschalige diepe overstromingen vanuit het hoofdwatersysteem. De applicatie heeft ook aparte modules voor buitendijkse gebieden en voor polders, die kunnen overstromen vanuit regionale wateren.

STOWA heeft een vergelijking gemaakt van de schadefuncties van de waterschadeschatter en SSM en is van plan om de Waterschadeschatter en SSM gelijk te trekken.