Natuurlijke klimaatbuffer Griend
Sinds de aanleg van de Afsluitdijk wordt de zandplaat Griend steeds kleiner. Dat komt waarschijnlijk doordat het verschil tussen hoog en laag water is toegenomen. Aan de westkant verdwijnt daardoor een deel van Griend in zee terwijl er aan de oostkant niet genoeg aangroeit. Wetenschappers van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), de Radboud Universiteit en het Koninklijk Nederlands Instituut der Zee (NIOZ) hebben de afgelopen jaren veel onderzoek en veldwerk gedaan om Griend te beschermen. Ook hebben Natuurmonumenten en Rijkswaterstaat een aantal grote maatregelen genomen. Hieronder lees je wat er allemaal is gebeurd.
Welke maatregelen zijn er genomen?
Aan de westkant van Griend heeft Rijkswaterstaat een grote strook zand aangebracht. Deze strook zand beschermt de bestaande kwelder zoals een schoorwal dat vroeger deed. Natuurmonumenten heeft daarnaast als experiment een kunstmatig rif aangelegd met kleine mosselbanken. Achter deze mosselbanken hebben ze zeegras gezaaid. De mosselbanken en het zeegras worden biobouwers genoemd: levende golfdempers die een kustgebied versterken en meegroeien met de zee. Ook hebben ze aan de noordkant van het eiland een opening gemaakt die ervoor zorgt dat het eiland bij winterstormen kan overstromen. Dit levert Griend zand op waardoor het eiland hoog genoeg blijft liggen. Ook spoelt het water mest van broedende vogels weg, wat goed is voor de plantenrijkdom op Griend.
Wat zijn de resultaten?
De maatregelen hebben tot de volgende resultaten en kennis geleid:
- Griend is beschermd tegen de zee. Door deze maatregelen is het eiland zelfs meer dan twee keer zo groot geworden: het is van 25 hectare gegroeid naar 65 hectare. De komende decennia zal er daardoor op het oorspronkelijke eiland geen erosie zijn.
- De kunstmatige riffen waren niet groot genoeg om te kunnen zeggen of ze hebben geholpen om het eiland te beschermen.
- Alleen aan de oostkant van Griend lukt het om zeegrasvelden terug te krijgen. Op kleine schaal houdt zeegras daar zand en slib vast en kan het een goede natuurlijke klimaatbuffer zijn.
- De betrokken partijen hebben ervaring opgedaan met hoe je op een natuurlijke manier waterkeringen en dijken kunt maken. Hoe worden golven gebroken? En hoe werken deze biobouwers? Met meer kennis kun je deze vernieuwende en duurzame werkwijze ook in andere kustgebieden toepassen.
Kijk via de website van BNNVARA een fragment uit het televisieprogramma Vroege vogels over de werkzaamheden op Griend in 2017.
De voordelen van zeegras
Vroeger groeide er heel veel zeegras in de Waddenzee, maar door ziekte, een slechtere waterkwaliteit en de aanleg van de Afsluitdijk was het bijna verdwenen. Maar zeegras heeft veel voordelen. Het is bijvoorbeeld goed voor de biodiversiteit. Ook kan zeegras sediment vasthouden en daardoor wadplaten sterker maken en zelfs ophogen. Daarom zijn verschillende partijen al jaren bezig om zeegrasvelden te kweken op verschillende plekken in de Waddenzee.
Hoe gaat het verder?
De RUG, de Radboud Universiteit en het NIOZ zijn bezig met een onderzoeksprogramma om de ontwikkelingen op Griend te volgen. Omdat zeegras zand vasthoudt, komt het hoger te liggen. Daardoor was het in 2018 kwetsbaar voor droogte en hitte. In 2019 hebben onderzoekers daarom proeven gedaan met zaaien. In de lagere delen die ontstonden kon het zeegras zelfs de hete zomer van 2019 overleven. Het project ‘Sleutelen aan zeegras’ moet aan het eind van 2021 duidelijk maken of het kweken van zeegras zinvol is.
Contactpersoon
Quirin Smeele
Natuurmonumenten
Q.Smeele@Natuurmonumenten.nl
Verder lezen?
Misschien vind je de volgende pagina’s ook interessant: