Nieuw IPCC-rapport: temperatuur stijgt sneller dan verwacht
De opwarming van de aarde is nu wereldwijd merkbaar. De uitstoot van broeikasgassen door de mens is de oorzaak. Ook is duidelijk dat de grens van 1,5 graad temperatuurstijging bereikt wordt over ongeveer tien jaar. Dat staat in het nieuwste rapport van IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties.
Snelle klimaatverandering veroorzaakt door de mens
Uit dit nieuwe rapport van de VN blijkt overduidelijk dat het klimaat is opgewarmd door de mens. De invloed van de mens is niet meer ‘zeer waarschijnlijk’ maar ‘onbetwistbaar’. Zo’n snelle opwarming als nu is in ieder geval de laatste tweeduizend jaar niet voorgekomen. De opwarming heeft in de hele wereld al grote veranderingen veroorzaakt. Dit is vooral merkbaar doordat weersextremen toenemen. Verder verschillen de effecten regionaal. Zo warmen Noord- en Zuid-Europa beide sterk op, maar wordt het noorden van Europa natter en het zuiden juist droger. Ook dreigen sommige effecten van klimaatverandering onomkeerbaar te worden, zoals de stijging van de zeespiegel.
Grens van 1,5 graad eerder bereikt
In alle scenario’s van het IPCC zal de grens van 1,5 graad wereldwijde temperatuurstijging al bereikt worden over ongeveer tien jaar. Dat is tien jaar eerder dan verwacht. Dat inzicht komt doordat de inschatting van de historische opwarming is bijgesteld en doordat de temperatuur sneller stijgt sinds het vorige IPCC-rapport. De temperatuurgrens van 1,5 graad is een belangrijke psychologische grens door het Klimaatakkoord van Parijs in 2015. De ondertekenaars van dat akkoord streven ernaar om de temperatuurstijging te beperken tot ruim onder de 2 graden, en liever tot 1,5 graad.
Drastische maatregelen snel nodig
Het rapport waarschuwt dat we alleen met drastische en grootschalige maatregelen de temperatuur kunnen beperken tot ruim onder de 2 graden. Anders wordt de opwarming steeds sterker, met als gevolg steeds extremer weer en een steeds sterkere zeespiegelstijging. We moeten in ieder geval de CO₂-uitstoot en de uitstoot van andere broeikasgassen nog sneller verlagen om de doelstelling van Parijs te kunnen halen. Voor 2030 moet de uitstoot dan gehalveerd zijn en voor 2050 moet de uitstoot nul zijn. Als we snel en drastisch de uitstoot verlagen, kan dat binnen enkele jaren een meetbaar effect hebben op de atmosfeer en luchtkwaliteit. En binnen zo’n 20 jaar kun je dan een effect zien op de wereldwijde temperatuur.
Gevolgen voor Nederland
In oktober zal het KNMI het Klimaatsignaal ’21 publiceren. Die publicatie legt uit wat de kennis uit dit nieuwe IPCC-rapport betekent voor het klimaat en de weersextremen in Nederland. De kennis uit het rapport wordt daarin aangevuld met waarnemingen en onderzoek van het KNMI. Uit het IPCC-rapport blijkt in ieder geval dat de zeespiegelstijging bij Nederland voor een groot deel afhangt van de ijskap op Antarctica: als die snel smelt, kan de stijging van de zeespiegel oplopen tot wel vijf meter. Daarnaast blijkt dat Europa vergeleken met andere werelddelen sterkt opwarmt. De winters in Nederland worden natter en de zomerneerslag wordt grilliger. Nederland zal vaker te maken krijgen met droogte en extreme neerslag.
Eerste deel van het 6e IPCC-rapport
Het IPCC-rapport van de VN dient als basis voor klimaatbeleid van regeringen wereldwijd. Sinds het vorige IPCC-rapport uit 2013 is de kennis over het klimaat flink toegenomen. Een paar honderd klimaatwetenschappers uit 66 landen hebben jarenlang aan het nieuwe rapport meegewerkt. Van dit nieuwe rapport is nu het eerste deel uitgekomen, dat gaat over de natuurwetenschappelijke basis van klimaatverandering. Volgend jaar verschijnen deel twee en deel drie. Deel twee gaat over de gevolgen van klimaatverandering en deel drie over de mogelijkheden om de uitstoot van broeikasgassen zo snel mogelijk te verlagen.
