Nieuwe kaarten laten sociale kwetsbaarheid voor hitte zien
In de Klimaateffectatlas staat een nieuw kaartverhaal over sociale kwetsbaarheid bij hitte. De kaarten in dit verhaal geven informatie over twee groepen die de gevolgen van hitte zwaarder voelen dan andere: ouderen met een zwakke gezondheid en huishoudens die onder of rond het sociaal minimum leven. Het kaartverhaal laat zien in welke buurten deze groepen zijn oververtegenwoordigd, zodat gemeenten daar mogelijk extra aandacht aan kunnen geven.
Sommige groepen kwetsbaarder voor hitte
Sommigen worden harder geraakt door de gevolgen van klimaatverandering, bijvoorbeeld doordat de plek waar ze wonen kwetsbaarder is. Maar mensen kunnen ook sociaal kwetsbaar zijn: leeftijd, gezondheid, inkomen en sociale netwerken bepalen allemaal of iemand kwetsbaarder is voor extreem weer. Het nieuwe kaartverhaal legt uit hoe sociale kwetsbaarheid een rol speelt bij hitte.
Hitte-extremen nemen toe
Uit de KNMI’23-scenario’s blijkt dat niet alleen de gemiddelde temperatuur stijgt, maar dat ook de hitte-extremen toenemen. Kwetsbare groepen hebben het meeste last van deze extremen. Daarom is het belangrijk om te weten waar deze mensen wonen, zodat je maatregelen kunt nemen.
Minister Harbers: “Het klimaat verandert en perioden van hitte komen vaker voor. Dit kan zorgen voor gezondheidsproblemen, met name voor kwetsbare groepen. Deze kaart is een belangrijk hulpmiddel om te bepalen waar aanpassingen nodig zijn. Het planten van extra bomen en planten zorgt bijvoorbeeld voor meer koele plekken om te kunnen schuilen voor de hitte.”
65-plussers met een broze gezondheid
65-plussers met een zwakke gezondheid lopen het meeste risico bij hitte. Voor de kaart over deze groep is gebruik gemaakt van het begrip ‘broosheid’: een verhoogde kwetsbaarheid als gevolg van een lagere weerstand. Dit begrip biedt een wetenschappelijk handvat om te bepalen hoe kwetsbaar iemand is voor hitte.
Huishoudens onder of rond het sociaal minimum
Ook mensen die in armoede leven zijn extra kwetsbaar voor hitte omdat ze minder of helemaal geen geld hebben voor maatregelen tegen hitte, zoals het aanschaffen van een zonwering. Deze groep woont ook vaker in een huurwoning, waarvoor het lastiger is om maatregelen te nemen tegen hitterisico’s. Het sociaal minimum geldt hiervoor als graadmeter: het minimale bedrag dat wettelijk is vastgesteld om in je levenshoud te voorzien. De groep die van dit bedrag of minder moet rondkomen, is waarschijnlijk kwetsbaarder.
Sterke overlap tussen kaarten
In het kaartverhaal worden de kaarten over buurten met broze ouderen en huishoudens onder of rond het sociaal minimum over elkaar heen gelegd om een combinatiekaart te maken. De buurten waar de combinatiekaart overlap laat zien, komen als extra kwetsbaar naar voren. Het valt op dat buurten met veel broze ouderen meestal ook veel huishoudens onder of rond het sociaal minimum hebben. Professionals kunnen deze informatie bijvoorbeeld gebruiken om in bepaalde buurten eerder maatregelen te nemen. Ook kunnen ze de informatie gebruiken voor communicatie over gedragsmaatregelen om jezelf tegen hitte te beschermen.
Wie hebben het kaartverhaal ontwikkeld?
Het kaartverhaal is ontwikkeld door Stichting CAS in samenwerking met het RIVM. Voor de kaart over bewoners met een broze gezondheid is de VZInfo Buurtatlas gebruikt. Informatie over het sociaal minimum komt van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).