Methode om bovenregionale risico’s op extreme neerslag in beeld te krijgen

Gepubliceerd 3 februari 2023

Het onderzoeksconsortium van NKWK Klimaatbestendige Stad heeft in 2022 zes onderzoeken uitgevoerd. Eén van deze onderzoeken richtte zich op wateroverlast en hoogwater. Hierin stonden de omstandigheden centraal die leidden tot de overstromingen in de zomer van 2021. Wat waren die omstandigheden? En wat zijn de gevolgen als die neerslag op andere delen van Nederland valt? Is het mogelijk een methode te ontwikkelen waarmee je die gevolgen inzichtelijk maakt?

Uitzonderlijke gebeurtenis

De extreme buien in grote delen van Limburg, Duitsland en België waren een uitzonderlijke gebeurtenis. Dat kwam door een combinatie van factoren: het seizoen waarin de buien vielen, het weerpatroon, de hoeveelheid en duur van de regen, het gebied waar de regen viel en de grootte van dit gebied. Dit verraste ook deskundigen: het was een gebeurtenis waarmee bijvoorbeeld in de klimaatstresstesten nog geen rekening is gehouden.

Methode voor bovenregionale risico’s

Wateroverlast en problemen rond waterveiligheid kunnen tot regionale knelpunten leiden. Een belangrijke aanbeveling van de Beleidstafel Wateroverlast was daarom: stel een aanpak op om deze regionale knelpunten in beeld te krijgen. Het onderzoek van NKWK is een reactie op deze aanbeveling. Het resultaat van het onderzoek is een methode waarmee je extreme, bovenregionale neerslaggebeurtenissen kunt definiëren in een specifiek gebied, in combinatie met waarschijnlijke omgevingsfactoren die de situatie kunnen verergeren. Voorbeelden hiervan zijn het falen van gemalen en knelpunten in de interactie tussen regionale en stedelijke watersystemen.

Handig voor waterbeheerders en beleidsmakers

Met deze methode kun je ook bepalen welke gevolgen zo’n uitzonderlijk extreme bui heeft. Je kunt de methode gebruiken bij het opzetten van een bovenregionale stresstest en bij het uitwerken van adviezen van de Beleidstafel Wateroverlast. De methode kan waterbeheerders bijvoorbeeld helpen om te bepalen of ze bepaalde aanpassingen moeten doen aan watersystemen en waterkeringen. Ook helpt de methode beleidsmakers bij ruimtelijke vraagstukken waarbij Water en Bodem Sturend een rol kan spelen.

De NKWK-onderzoekslijn Klimaatbestendige Stad (NKWK-KBS) is één van de 14 onderzoekslijnen van het Nationaal Kennis- en innovatieprogramma Water en Klimaat. Het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie organiseert deze onderzoekslijn samen met STOWA en Deltares. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat financiert de onderzoeken, met cofinanciering van een onderzoeksconsortium van zo'n vijftien tot twintig kennisinstellingen en adviesbureaus.