Deelsessie: Proeftuin hittekwetsbaarheid
Trekker: Bianca Stoop
Verslaglegger: Marieke van der Linde (Marieke.vanderlinde@tauw.com)
Doel
Tijdens de werksessie over de proeftuin hittekwetsbaarheid zijn handvatten gegeven om concreet aan de slag te gaan met de gepresenteerde hitte- en eenzaamheidskaart en om de verbinding tussen het fysieke en sociale domein te leggen.
Inhoud
Gedurende het afgelopen halfjaar hebben vier gemeenten deelgenomen aan de proeftuin Hittekwetsbaarheid. In deze proeftuin is vanuit het gezondheids-, sociale en fysieke domein verkend wie welke rol heeft bij de aanpak van de hitteproblematiek en hoe je de goede actoren aan tafel krijgt om de aanpak van de hitteproblematiek mee in gang te zetten.
In de werksessie werd allereerst stilgestaan bij de, al beschikbare, informatie binnen het fysieke en sociale domein en hoe deze informatie is samengebracht in de proeftuin, wat uiteindelijk heeft geleid tot de hitte- en eenzaamheidskaart. Vervolgens is gedeeld welke personen en afdelingen er in de verschillende gemeenten aan tafel hebben gezeten. Als laatste werden diverse handvatten gegeven om aan de slag te gaan met de kaart en het gesprek tussen de verschillende domeinen op gang te brengen.
In de proeftuin zijn de beleidsmedewerkers klimaatadaptatie het eerste aanspreekpunt geweest. Vanuit hen is verbinding met andere domeinen gezocht, op basis van actuele plannen en thema’s binnen de gemeente. Daarnaast is gebleken dat de GGD een belangrijke en terugkerende partij is in deze gesprekken. Verder verschillen de deelnemers sterk per gemeente; van beleidsmedewerker eenzaamheid, tot stedenbouwkundige tot boombeheerder.
Start van het gesprek
De hitte- en eenzaamheidskaart vormt een opening en een uitdagende start voor het gesprek. De kaart verbindt letterlijk het fysieke en het sociale domein, door het thema hitte te koppelen aan het thema eenzaamheid. Naast het bieden van een opening voor gesprek, kan de kaart (na verificatie door verschillende domeinen) gebruikt worden voor prioritering of kan de kaart verder worden aangevuld met gemeentelijke data.
Aansluiting
Hoe de verbinding tussen het fysieke en sociale domein zich ontwikkelt en op welke schaal of bij welke plannen aansluiting wordt gevonden, verschilt sterk per gemeente. Toch kunnen er drie algemene lijnen worden getrokken die belangrijk zijn voor de aanpak:
- Sterke aanpak
Heb interesse in het andere domein; breng niet alleen extra werk, maar kijk op welke thema’s je elkaar kunt versterken. Het is gebleken dat het onderwerp hitte en gevaren daarvan kan leiden tot contact met (kwetsbare) ouderen.
- Slimme aanpak
Kijk waar de energie zit binnen jouw gemeente; waar wordt hard aan gewerkt, welke doelstellingen zijn er?
- Strategische aanpak
Sluit aan bij de strategie van de gemeente; wat wordt gezien als urgent en bij wie ligt de verantwoordelijkheid; bij de gemeente of bij een partij van buitenaf? Sluit aan bij de risicodialoog!
Belangrijk: Je hoeft niet van tevoren alles te weten! Juist het gesprek over de kaart kan de start vormen. Uit de proeftuinen blijkt dat de gesprekken als heel verrassend worden ervaren en leiden tot nieuwe contacten en inzichten.
Uitkomsten
De groep herkende heel goed dat de kaart als hulpmiddel gebruikt kan worden om het gesprek te starten. De groep snapt dat de kaart is ontwikkeld met de data over eenzame ouderen en dat er aansluiting bij het programma een tegen eenzaamheid is gevonden. Het onderwerp eenzaamheid is een goed startpunt, omdat het om minder- of niet-zelfredzame ouderen gaat. Om deze groep in kaart te brengen is de kennis van GGD en gemeente belangrijk, zij hebben die groep wel in kaart volgens de aanwezigen.
De link tussen het sociale en het fysieke domein komt ook erg tot uiting in de beleving van de openbare ruimte. In Dresden heeft men daar onderzoek naar gedaan. Dit zou wellicht ook goed zijn om mee te nemen in gesprekken over hitte: hoe beleven mensen hitte op straat?
Er ontstonden meerdere ideeën voor het gebruik van de kaart. Met de informatie uit de hitte- en eenzaamheidskaart kunnen stellingen worden geformuleerd over wenselijke of juist onwenselijke/onacceptabele situaties die aan bod kunnen komen tijdens risicodialogen of die een rol kunnen spelen in het versterken van de banden tussen de GGD en het fysieke (en het sociale) domein van de gemeente.
Vervolg
Voor de proeftuinen staan nog twee vervolgsessies op de agenda, waarin de wijkgerichte aanpak centraal zal staan. Met een focus op een specifieke wijk, zullen er verschillende partijen aanwezig zijn; afkomstig uit diverse gemeentelijke domeinen, vertegenwoordigers van woningcorporaties, buurthuizen enz. Er zal onder andere gesproken worden over een gemeenschappelijke doelstelling, verantwoordelijkheden en taken.