Droogte
In 2022 was het langdurig droog en ook in 2018, 2019 en in het voorjaar van 2020 was het droog. Het jaar 2022 ging de boeken in als zonnigste én droogste jaar sinds vele decennia. In de toekomst krijgen we mogelijk vaker te maken met zulke droge zomers, want de kans op droogte neemt door klimaatverandering toe. Op deze verandering moeten we ons goed voorbereiden.
Hieronder lees je meer over droogte, verdroging en watertekorten. Op de andere pagina's in dit dossier vind je meer informatie over hoeveel droger het wordt en wat de gevolgen hiervan zijn. Daarnaast lees je wat we kunnen doen om droogte te beperken.
Hoe ontstaat droogte?
Droogte ontstaat als er langere tijd minder regen valt dan normaal en er daarnaast veel water verdampt. Er is dan een neerslagtekort. Vooral het voorjaar en de zomers worden droger, zo blijkt uit de metingen en verwachtingen van het KNMI.
Hoe ontstaan watertekorten?
Watertekorten ontstaan als de watervraag van een gebied groter is dan de hoeveelheid beschikbaar zoetwater van goede kwaliteit. Dit zoetwater is afkomstig van regenwater, grondwater en rivierwater dat vooral via de Rijn en Maas ons land binnenstroomt. We gebruiken zoetwater onder andere als drinkwater, voor landbouw, natuurbeheer, scheepvaart, recreatie en als koel- en proceswater in de industrie of energiesector. Bij warm en droog weer neemt de watervraag toe. Als dan ook de afvoer van de rivieren sterk afneemt, is de watervoorraad niet genoeg voor de watervraag. Er ontstaat dan een watertekort.
Wat is het verschil tussen droogte en verdroging?
Droogte is het gevolg van de weersituatie in een bepaalde periode. We spreken van ‘droogte’ als het langere tijd achter elkaar weinig regent en er veel water verdampt. Droogte is dus iets tijdelijks. Verdroging niet: dat is veel meer een structureel probleem. Verdroging betekent dat er te weinig grondwater van goede kwaliteit aanwezig is om de natuur in stand te houden. Verdroging heeft vaak als belangrijkste oorzaak dat verschillende gebruikers een gebied jarenlang ontwaterd hebben of water oppompen uit de bodem, waardoor de grondwaterstanden zakken en kwel wegvalt.
Wat zijn de gevolgen van droogte en verdroging?
De gevolgen van droogte zijn afhankelijk van het type landschap en de beheersmaatregelen die ergens genomen worden. Daardoor kunnen de gevolgen van plaats tot plaats erg verschillen. Droogte kan leiden tot watertekorten, wat effect heeft op onder andere de landbouw, de natuur, de scheepvaart en ons drinkwater. Zo kunnen watertekorten ervoor zorgen dat gewassen zich slecht ontwikkelen. Watertekorten kunnen ook bodemdaling verergeren waardoor funderingen verzakken. En door droogte krijgen we ook steeds vaker te maken met bosbranden. De gevolgen van verdroging zijn dramatischer: als een gebied verdroogd is, betekent het naast de genoemde watertekorten en de gevolgen daarvan ook dat planten sterven en de biodiversiteit sterk afneemt, wat de leefbaarheid van het hele gebied verslechtert.
Wat doen we tegen droogte en verdroging?
Het Deltaprogramma Zoetwater heeft als doelstelling om Nederland weerbaarder te maken tegen droogte en watertekorten. Ook werkt het programma samen met het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie aan de ambitie dat Nederland in 2050 waterrobuust en klimaatbestendig is ingericht. Hiervoor nemen overheden, bedrijven en watergebruikers maatregelen op nationaal, regionaal en lokaal niveau. Daarnaast nemen waterbeheerders tijdens een droge periode maatregelen om het water zo goed mogelijk vast te houden en te verdelen. Bij een dreigend watertekort verdelen ze het water volgens de verdringingsreeks.
