Kennisagenda klimaat en gezondheid

Tot nu toe is er nog weinig onderzoek gedaan naar de effecten van klimaatverandering op de gezondheid. Om daar verandering in te brengen hebben het RIVM, de Universiteit Maastricht en Wageningen University & Research in opdracht van ZonMw de Kennisagenda Klimaat en Gezondheid ontwikkeld. Ruim honderd experts hebben input geleverd.

Wat is het doel van de kennisagenda?

Met de kennisagenda willen de instellingen inzicht krijgen in wat er bekend is over de effecten van klimaat op de gezondheid en welke kennis hierover nog mist. Daarnaast moet de agenda inzicht bieden in de vraag welke kennis de maatschappij nodig heeft om de gezondheidsrisico’s van klimaatverandering en maatregelen te beperken. Verder willen de instellingen dat de relatie tussen klimaat en gezondheid integraal wordt onderzocht, door samenwerking van verschillende beleidssectoren en de praktijk.

Wat moet er volgens de agenda eerst gebeuren?

Volgens de kennisagenda moeten de volgende activiteiten prioriteit krijgen:

• Analyseer de huidige en toekomstige gezondheidsrisico’s van klimaatverandering in samenhang met elkaar.
• Ontwikkel maatregelen om huidige en toekomstige gezondheidseffecten van klimaatverandering aan te pakken. Bepaal daarbij wat de meest effectieve mix is van maatregelen om gezondheid te bevorderen en klimaatrisico’s te minimaliseren, en kijk ook welke maatregelen op korte termijn genomen kunnen worden.
• Ontwikkel een systeem om gezondheidseffecten van klimaatverandering op tijd te herkennen en effecten van klimaat- en gezondheidsmaatregelen te evalueren.
• Neem het thema gezondheid standaard mee bij de evaluatie van klimaatmaatregelen, zoals bij de evaluatie van de Nationale Adaptatie Strategie (NAS) en de Klimaatwet. Doe dat om ongewenste neveneffecten op de gezondheid te voorkomen en positieve neveneffecten te versterken.

Infographic Klimaat en gezondheid

Via de afbeelding hieronder ga je naar de interactieve infographic die bij de Kennisagenda Klimaat en Gezondheid is ontwikkeld. Als je in de infographic klikt op een thema in een blokje, verschijnt er een tekst bij. Klik je bijvoorbeeld op het thema 'Hittestress'? Dan kun je daar lezen hoe hitte en adaptatiemaatregelen tegen hitte van invloed kunnen zijn op onze gezondheid.

Pilotonderzoek Klimaat en gezondheid

Naar aanleiding van de kennisagenda zijn in juli 2021 drie pilotonderzoeken gestart: over gezondheidseffecten van de toenemende temperatuur, over de effecten van klimaatverandering op allergie en over het verduurzamen van de zorg. De onderzoeken worden uitgevoerd door verschillende consortia. Deze pilotonderzoeken zijn bedoeld om beleidsmakers inzicht te bieden in de gezondheidsrisico’s van klimaatverandering.

1. Pilot ‘Warm aanbevolen’

Het pilotonderzoek ‘Warm aanbevolen’ gaat over gezondheidseffecten die verband houden met de toenemende hitte door klimaatverandering. Mensen met chronische aandoeningen en ouderen zijn groepen die een hoog risico lopen op sterfte die verband houdt met hitte. Het is alleen onbekend bij welke omstandigheden welke mensen in deze risicogroepen precies in de problemen komen. Om op tijd goede adviezen te kunnen geven, moet er meer bekend zijn over individuele eigenschappen, gedrag en weersomstandigheden. Hier wordt interdisciplinair en participatief onderzoek naar gedaan. Op basis daarvan wordt een handelingsperspectief opgesteld dat de nadelige gezondheidseffecten van hitte minimaliseert. Dit onderzoek wordt uitgevoerd onder leiding van Prof. dr. H.A.M. Daanen van de Vrije Universiteit. Meer over deze pilot kun je lezen op de projectpagina 'Warm aanbevolen' van ZonMw.

2. Pilot ‘Beheersbaar maken van de effecten van klimaatverandering op allergie: van pollen tot patiënt integraal in beeld’

Dr. L.A. de Weger van het Leidsch Universitair Medisch Centrum onderzoekt in deze pilot de effecten van klimaatverandering op allergie. Het pilotonderzoek brengt pollenconcentraties en gerelateerde ziektelast beter in kaart. Daarnaast biedt het ook handelingsperspectieven om de ziektelast van pollenblootstelling te verminderen bij een veranderend klimaat. Bekijk de projectpagina van ZonMw  voor meer informatie.

3. Pilot ‘Handelingsperspectief verduurzaming zorgproces SEH, OK en IC’

Dit pilotonderzoek sluit aan bij de GreenDeal Duurzame Zorg. Het doel ervan is om de klimaat- en milieu-impact van specifieke, frequent voorkomende, individuele zorgtrajecten in kaart te brengen. Het gaat daarbij om de CO₂-uitstoot en afvalproductie van de zorgtrajecten voor patiënten van de afdelingen spoedeisende hulp (SEH), operatiekamers (OK) en intensive care (IC). Deze kennis leidt tot een handelingsperspectief voor het verduurzamen van de zorgprocessen op deze afdelingen. Het onderzoek wordt geleid door dr. H.R.W. Touw van het Radboud UMC. Bekijk de projectpagina van ZonMw voor meer informatie.